အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားကို ၿခိမ္းေျခာက္လိုက္တဲ့ ထိုင္းလူထုရဲ့ နိုးၾကားတက္ႂကြလာမွု

လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ထိုင္းလူထုရဲ့ အားေကာင္းတဲ့ ဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုတရပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားကို ၿခိမ္းေျခာက္ ေနတယ္။ ထိုင္းနိုင္ငံရဲ့ လူအဖြဲ႕အစည္းကို အေျခခံအုတ္ျမစ္ကေန ကိုင္လွုပ္ေနတယ္။ လူထုလွုပ္ရွားမွုရဲ့ ေရွ႕ တန္းက လူငယ္ေတြဟာ အလုပ္သမား လူတန္းစားနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး အိုေဟာင္းေဆြးေျမ့ေနတဲ့ အရင္းရွင္စနစ္ရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္( စစ္တပ္အာဏာ နဲ႔ ဘုရင့္အာဏာ) ကို အဆုံးတိုင္ တိုက္ခိုက္ရမယ္။

၅လတာၾကာသည့္တိုင္ လူထုလွုပ္ရွားမွုေတြက မရပ္တန႔္သြားဘဲ ထိုင္းနိုင္ငံကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကိုင္လွုပ္ေနခဲ့ တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ထိုင္းအစိုးရဟာ အျပန္အလွန္ ခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ့ အၾကပ္အတည္း ေပါင္းစုံကို ရင္ဆိုင္ ေနရတယ္။ စီးပြားေရးအေျခအေန အလြန္ဆိုးရြားတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ ကိုဗစ္ကပ္ေဘး ရိုက္ခတ္မွု မရွိ ေသးတဲ့ ၂၀၁၉မွာေတာင္ ထိုင္းနိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးဖြံ့ၿဖိဳးမွုက ၅ႏွစ္တာကာလအတြင္း အ‌ေႏွးေကြးဆုံး ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒီအခ်က္ကို The Economist က ဧၿပီလမွာ ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ ထိုင္းနိုင္ငံက “အလယ္အလတ္ ဝင္ေငြ” ေထာက္‌‌ေခ်ာက္မိေနတယ္လို့ သိပ္မၾကာခင္က က်ေနာ္တို့ ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ ထိုင္းနိုင္ငံမွာ လုပ္ခလစာ ျမင့္ မားလာတဲ့ အျပင္၊ တ႐ုတ္၊ ေတာင္ကိုရီးယားလို အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ကုန္ထုတ္သတၱိ နည္းတဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု အမ်ားအျပားကို ေနာက္ထပ္ မဆြဲေဆာင္နိုင္ဘူး။။ ဒါေၾကာင့္ Mazda၊ GM လို ကုမၸဏီေတြက တျခားတိုင္းျပည္ေတြမွာ စီးပြားေရး ေျပာင္းေရႊ႕ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ “ကိုဗစ္ ဗိုင္းရပ္စ္က ထိုင္း နိုင္ငံရဲ့ နဂိုရွိၿပီးသား ဒီျပႆနာေတြကို ပိုဆိုးေစခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္တယ္”။ ထိုင္းနိုင္ငံက တိုင္းျပည္ရဲ့ ဂ်ီဒီပီ ၂၀ ရာ ခိုင္ႏွုန္းကို ဖန္တီးေပးတဲ့ ခရီးသြားလုပ္ငန္းအေပၚမွာ အလြန္အကၽြံ မွီခိုထားရတယ္။ ၂၀၂ဝမွာ ထိုင္းနိုင္ငံရဲ့ စီး ပြားေရး ၈ ရာခိုင္ႏွုန္း က်ဆင္းသြားမယ္လို့ ဗဟိုဘဏ္က လတ္တေလာ ခန႔္မွန္းထားတယ္။ အခုလည္း လူဦးေရ သန္းနဲ႔ခ်ီ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနတယ္။

ဒါ့အျပင္၊ ဆင္းရဲမြဲေတမွုက တိုးလာေနတယ္။ အိမ္ေထာင္စုအေႂကြး (household debt) က ဂ်ီဒီပီရဲ့ ၈၀ ရာခိုင္ ႏွုန္းနီးပါး ရွိေနခ်ိန္မွာ၊ တိုင္းျပည္လူဦးေရရဲ့ ဆယ္ပုံတပုံေလာက္က တေန႔ဝင္ေငြ ၂.၈၅ ေဒၚလာနဲ႔ ရွင္သန္ရပ္ တည္ေနရတယ္။ ဒါဟာ အာရွရဲ့ အျမင့္မားဆုံး အခ်ိဳးအစားေတြထဲက တခုပဲ။ ထိုင္းလူဦးေရ ၄၀ ရာခိုင္ႏွုန္း ဝန္းက်င္က အေျခခံ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ႐ုန္းကန္ေနရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိုင္း နိုင္ငံသား အမ်ားစု၊ အထူးသ ျဖင့္ လူငယ္ေတြရဲ့ ဘဝအနာဂတ္က လမ္းေပ်ာက္ေနတယ္။

ေအာက္တိုဘာ

ေအာက္တိုဘာ ၁၄ရက္ေန႔မွာ၊ ဆႏၵျပလူအင္အား ေထာင္ေသာင္းမက အစိုးရအိမ္ေတာ္စီ ခ်ီတက္လာၾကတယ္။ သြားရာလမ္းမွာ တားဆီးပိတ္ပင္ထားတဲ့ ရဲေတြကို ထိုးေဖာက္ ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ပရာယြတ္ ခ်န္-အိုခ်ာ ရာထူးက ႏွုတ္ထြက္ေရးအတြက္ အစိုးရအိမ္ေတာ္ကို ဝိုင္းခဲ့ၾကတယ္။

အဲ့ဒီေန႔မွာပဲ ဘုရင့္ၾကင္ယာေတာ္ ဘုရင္မ Suditha က ဆႏၵျပလူထုနားကေန ဇိမ္ခံကား အေကာင္းစားနဲ႔ ျဖတ္ သြားခဲ့တယ္။ ေတာ္ဝင္မိသားစုေတြ ခါတိုင္း ေမၽွာ္လင့္ထားသလို လူထုက သူမကို အေလးအျမတ္ မျပဳခဲ့ဘူး။ အဲ့ ဒီအစား လူထုက အာဏာဖီဆန္တဲ့ အေနနဲ႔ သူမကို လက္သုံးေခ်ာင္း ေထာင္ျပခဲ့တယ္။ (the Hunger Games ဇာတ္လမ္းတြဲထဲက ေတာ္လွန္ေရးသေကၤတကို အတုယူထားတာျဖစ္တယ္၊ ဒီလက္သုံးေခ်ာင္းသေကၤတက ထိုင္းနိုင္ငံမွာ အာဏာဖီဆန္‌ေရးသေကၤတတခု ျဖစ္လာခဲ့တယ္။) “ငါရဲ့ အခြန္ေငြ” ေႂကြးေၾကာ္သံကို သံၿပိဳင္ ေအာ္ဟစ္ရင္းနဲ႔ ဆႏၵျပသူအခ်ိဳ့က လက္သုံးေခ်ာင္း ေထာင္ျပခဲ့ၾကတယ္။ သာမာန္ ျပည္သူအမ်ားအျပားက အခုလို မထီေလးစား တုံ႔ျပန္တာကို ဘုရင္မ ဆုဒီသာ ထိတ္လန႔္ခဲ့တယ္။ အနီးကပ္ ေသခ်ာၾကည့္ရင္ ဘုရင္မ ဆုဒီသာ ပါးစပ္အေဟာင္းသားနဲ႔ ထိတ္လန႔္မ်က္ရည္က်ခဲ့တာကိုပါ ေတြ႕နိုင္တယ္။

အခုလို ဘုရင္မ ထိတ္လန႔္သြားတာကို ထိုင္းနိုင္ငံမွာေနရင္ နားလည္နိုင္တယ္။ မေန႔တေန႔ကထိ ထိုင္းနိုင္ငံမွာ ဘုရင္စနစ္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဝဖန္တာမ်ိဳး လုံးဝ မၾကားခဲ့ရဘူး။ ဘူဇြာစာနယ္ဇင္းေတြက ဒီလိုေဝဖန္တာကို ‘မလုပ္ေကာင္းတဲ့အရာ’ လို့ ေခၚၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ‘မလုပ္ေကာင္းတဲ့အရာ’ လို့ ေခၚရတဲ့ အေၾကာင္းရွိ တယ္။ အစိုးရက ဘုရင္စနစ္ ေဝဖန္သူ မွန္သမၽွကို ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တယ္။ ထိုင္းနိုင္ငံမွာ ေတာ္ဝင္မိ သားစုကို အၾကည္အညိဳ ပ်က္ေစရင္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူတဲ့ ဥပေဒေတြ (lèse-majesté laws) တင္းတင္း ၾကပ္ၾကပ္ ျပဌာန္းထားတယ္။ ဒီဥပေဒေတြကို ဆန႔္က်င္ရင္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ႏွစ္ထိ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္နိုင္ တယ္။ ဘုရင္စနစ္နဲ႔ စစ္တပ္ကို ေဝဖန္ခဲ့တဲ့ ျပည္ေျပး ထိုင္းနိုင္ငံသား ကိုးေယာက္ စစ္အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ ၂၀၁၄ က ေန အခုခ်ိန္ထိ ေပ်ာက္ဆုံးေနတုန္းပဲ။ ၂၀၁၈မွာလည္း ဘုရင္စနစ္ကို ေဝဖန္ခဲ့တဲ့ တက္ႂကြလွုပ္ရွားသူ ႏွစ္ေယာက္ ရဲ့ အေလာင္းေတြကို မဲေခါင္ျမစ္ထဲမွာ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ တကိုယ္လုံး ႀကိဳးတုပ္၊ ဗိုက္ဖြင့္ အူထုတ္၊ ကြန္ကရစ္ ျပန္ ေလာင္း ထည့္ထားတဲ့ အေနအထားနဲ႔ အသတ္ခံခဲ့ရတယ္။

အစိုးရက ဘုရင္မကို ကာကြယ္ဖို့ ခ်က္ခ်င္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ ေတာ္ဝင္မိသားစု ယာဥ္တန္းကို လူထုက မထီ ေလးစား ဆႏၵျပခဲ့လို့ တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ေနာက္ေန႔မနက္မွာ ပရာယြတ္က အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကညာခဲ့ တယ္။ လူငါးဦးနဲ႔အထက္ စုေဝးတာကို ဥပေဒမဲ့ လုပ္ရပ္အျဖစ္ တားျမစ္ခဲ့တယ္။ “နိုင္ငံေတာ္ လုံျခဳံေရးကို ထိပါး ေႏွာက္ယွက္နိုင္ေစေသာ (သို့) အမ်ားျပည္သူ ထိတ္လန႔္ ေၾကာက္ရြံ့ေစေသာ” အေၾကာင္းအရာေတြ ေျပာဆို ေရးသားျခင္း မျပဳရလို့ ပိတ္ပင္ခဲ့တယ္။ ဆႏၵျပသူ သုံးဦးကိုလည္း “ဘုရင္မ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အၾကမ္းဖမ္းမွု” နဲ႔ ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။

ဒါေပမယ့္ ထိုင္း နိုင္ငံသားေတြမွာ အရင္လို အေၾကာက္တရား မရွိေတာ့ဘူး။ “ဆႏၵျပလွုပ္ရွားသူေတြက အာဏာ ျပ ၿခိမ္းေျခာက္တိုင္း မေၾကာက္ေတာ့ဘူး၊ နိုင္ငံ‌ေတာ္ အာဏာကို အန္တုဖို့ အခိုင္အမာ ဆုံးျဖတ္ထားၾကၿပီ” လို့ တကၠသိုလ္ ပေရာ္ဖက္ဆာ တီတီပိုလ္ ဖက္ဒီးဝမ္နစ္က ရွင္းျပခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တားျမစ္ ဥပေဒအသစ္ေတြကို လုံးဝဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ေနာက္တေန႔မွာ ဆႏၵျပ လူထု ၂၀၀၀ ေက်ာ္ ဘန္ေကာက္မွာ စုေဝးခဲ့ၾကတယ္။ လမ္းမေတြကို ပိတ္ဆို့ၿပီး “ငါတို့ ရဲေဘာ္ေတြ လႊတ္ေပး”လို့ သံၿပိဳင္ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကတယ္။

တားျမစ္ဥပေဒေတြက ဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုကို မရပ္တန႔္နိုင္ခဲ့ဘူး။ ဆႏၵျပလူထုရဲ့ စုေဝးတဲ့ နည္းလမ္းကိုပဲ ေျပာင္းေစ ခဲ့တယ္။ ထိုင္း‌လူထုက ေဟာင္ေကာင္ လွုပ္ရွားမွုကို နမူနာယူခဲ့ၾကတယ္။ ရဲေတြရဲ့ ပိတ္ဆို့မွု မခံရေအာင္ နဂို စီ စဥ္ထားတဲ့ စုေဝးပြဲေတြကေန နာရီဝက္၊ တနာရီအတြင္း ေနာက္တေနရာကို ‌ေရႊ႕ဖို့ စီစဥ္ၾကတယ္။ ဆႏၵျပ လူထု ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း စကားဝွက္သုံး လွုပ္ရွားၾကတယ္။ ရဲကို ပန္းေဂၚဖီ (broccoli)၊ စစ္သားကို ကပက္ ခ်ီနို(cappuccino) လို့ ေခၚၾကတယ္။

ဒီဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုေတြ ရပ္တန႔္သြားေအာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္ေတြက ၿဖိဳခြဲဖို့ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ရဲေတြက အျပာေရာင္ ယားယံဓာတု ဆိုး‌ေဆးပါတဲ့ မီးသတ္ေရပိုက္ေတြနဲ႔ ဆႏၵျပလူထုကို ၿဖိဳခြဲခဲ့တယ္။ ဒီေနာက္ ဒီဆႏၵျပ လွုပ္ရွားမွုမွာ ပါဝင္ခဲ့သူေတြကို (ဓာတုဆိုးေဆးေတြ ျဖန္းထားလို့) တဦးခ်င္း ခြဲျခားသိနိုင္တယ္။ ေက်ာင္းဝတ္စုံနဲ႔ ဆႏၵျပ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ေက်ာင္းသား ကေလးငယ္အခ်ိဳ့က ဦးထုပ္ အမာေတြေဆာင္း၊ ထီးေတြသုံးၿပီး ကာ ကြယ္ခဲ့ၾကတယ္။ ပရာယြတ္ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာၿပီး ၁၂ နာရီ အၾကာမွာ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ့လယ္ ရက္ခ်ာပရာဆြန္ လမ္းဆုံမွာ ရွိေနတဲ့ ရဲေတြကို ဆႏၵျပလူထုက ေမာင္းထုတ္ေနခဲ့တယ္။ ထိုင္းရဲေတြက အေရး ေပၚ ေၾကညာခ်က္ကို ေအာ္ဖတ္ရင္း လူထုကို ၿဖိဳခြဲဖို့ ႀကိဳးစားၾကတယ္။ လက္သုံးေခ်ာင္း သေကၤတသုံး၊ စီတန္း အာဏာဖီဆန္ေနတဲ့ ဆႏၵျပလူထုနဲ႔ ထိုင္းရဲေတြ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ခဲ့တယ္။

အခုလို ရဲအင္အားသုံး ၿဖိဳခြဲမွုေတြက ဆႏၵျပလူထုကို မၿခိမ္းေျခာက္နိုင္တဲ့အျပင္ ပိုအားေကာင္းလာေစခဲ့တယ္။ မာ့က္စ္ ေျပာခဲ့သလို “တန္ျပန္-ေတာ္လွန္‌ေရး ၾကာပြတ္” က ေနာက္သီတင္းပတ္ေတြမွာ ဆႏၵျပမွုေတြ ပိုႀကီး ထြားလာေအာင္ တြန္းအားေပးခဲ့တယ္။ ဒီလူထု လွုပ္ရွားမွုက ရယ္ဒီကယ္ ဆန္လာတယ္၊ “ဒီနိုင္ငံကို ဘယ္သူ ေတြ ပိုင္သလဲလဲ၊ လူထု လူထု” ဆိုတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြကို ဆႏၵျပသူေတြက ဟစ္ေႂကြးလာၾကတယ္။

ေနာက္တလွမ္းဆုတ္သြားတဲ့ အစိုးရ

အခုလို ပိုအားေကာင္းလာတဲ့ လူထုလွုပ္ရွားမွုအေပၚ အစိုးရအေနနဲ႔ သိသိသာသာ စိုးရိမ္လာခဲ့တယ္။ ၂၀၀၆ ခု ႏွစ္၊ သက္ဆင္ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်၊ အာဏာသိမ္းမွုမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ရွပ္ဝါေတြ (ဘုရင္စနစ္ ေထာက္ခံသူေတြ) ကို အစိုးရက ျပန္ပြဲထုတ္ဖို့ ႀကိဳးပမ္းလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရ အသုံးခ်ခဲ့တဲ့ ရွပ္ဝါ အမ်ားအျပားက တကယ္ တမ္းက် နိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းနဲ႔ စစ္သားေတြပဲ။ သူတို့ကိုယ္သူတို့ ကာကြယ္နိုင္ဖို့ ေထာက္ခံမွု အင္အား ကင္းမဲ့လာ ေတာ့၊ အခုလို ေငြေပးၿပီး ခိုင္းလာရတယ္။ နိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းေတြကို မေခ်မငံ ဆက္ဆံၿပီး အမွိုက္ကား အလြတ္ေတြ နဲ႔ လိုက္ပို့တဲ့ အစီရင္ခံစာေတြ ရွိတယ္။ သူတို့ထဲက အခ်ိဳ့က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အေပၚ မေက်နပ္မွုေတြကို ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာလာၾကတယ္။ လက္သုံးေခ်ာင္းေထာင္ၿပီး အာဏာ ဖီဆန္လာၾကတယ္။

အုပ္စိုးသူ လူတန္းစားမွာ က်ားကန္ထားနိုင္တဲ့ ေထာက္ခံမွု အင္အား လုံးဝမရွိေတာ့ဘူး။ လက္ရွိ ဆႏၵျပေခါင္း ေဆာင္ အမ်ားအျပားက ရွပ္ဝါမိသားစုေတြကေန ေမြးဖြားလာတဲ့ သူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ပုပ္သိုးေဆြးေျမ့ေနတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အေပၚ ထိုင္းလူငယ္ထုရဲ့ မေက်နပ္ခ်က္ေတြကို ဗန္းစကားထဲမွာေတာင္ ေတြ႕နိုင္တယ္။ လူ ငယ္ေတြက ရွပ္ဝါ အိုႀကီးအိုမေတြကို Salims လို့ ခ်ိဳးႏွိမ္ေခၚၾကတယ္။ (Salims = ေခါက္ဆြဲနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဦးေႏွာက္ပုံသ႑န္ ထိုင္းရိုးရာအခ်ိဳပြဲ၊) ဘုရင္စနစ္ကိုေထာက္ခံသူ အိုႀကီးအိုမေတြက ဦးေႏွာက္ပ်က္စီးေနၿပီလို့ ဆိုလိုတယ္။ အခုလို ထိုင္းလူငယ္ေတြ အမိန႔္အာဏာ ဖီဆန္လာတာကို “ဆိုးသြမ္း ေက်ာင္းသားလွုပ္ရွားမွု” မွာလည္း ေတြ႕နိုင္တယ္။ ဒီလွုပ္ရွားမွုမွာ ဆယ္ႏွစ္အရြယ္ ကေလးအခ်ိဳ့ေတာင္ ပါဝင္ခဲ့တယ္။ ဆရာေတြက အတန္းထဲမွာ ဦးက်ိဳးေအာင္ ႏွိပ္ကြပ္မွု အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ေပမယ့္ နာခံဖို့ ျငင္းဆိုခဲ့ၾကလို့ ဆိုးသြမ္း ေက်ာင္းသားေတြ ဆိုၿပီး တမင္ရြဲ႕ နာမည္ေပးထားျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဒီႏွစ္ထဲမွာလည္း အေျခခံ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ နိုင္ငံေတာ္ သီခ်င္းဆိုေနခ်ိန္ လက္သုံးေခ်ာင္းေထာင္ ဖီဆန္တာေတြ အျဖစ္မ်ားလာခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိုင္းအစိုးရက အတန္းမစမီ နိုင္ငံေတာ္သီခ်င္း ဆိုခိုင္းတာကို ယာယီ ရပ္နားခဲ့ရတယ္။ ကမၻာတဝွမ္း ေပၚေပါက္လာတဲ့ လွုပ္ ရွားမွုေတြမွာလိုပဲ ဒီလူထု လွုပ္ရွားမွုမွာလည္း ဖိႏွိပ္မွုကို အန္တုလာတဲ့၊ အေျပာင္းအလဲကို ေရသာခို ေစာင့္ဆိုင္း မေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး မ်ိဳးဆက္သစ္တခုကို က်ေနာ္တို့ ေတြ႕လာရတယ္။

ဒီစိုးရိမ္စရာ လကၡဏာေတြေၾကာင့္ ပရာယြတ္ ဘက္က တစုံတရာ အေလၽွာ့ေပး လာရတယ္။ အရင္က မတို့ဝံ့ မထိဝံ့ စစ္အာဏာရွင္စနစ္္လည္း လူထုလွုပ္ရွားမွုေၾကာင့္ အာဏာမရွိသလို ျဖစ္သြားတယ္။ “လြတ္လပ္စြာ နိုင္ငံ ေရး ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ကို ဥပေဒေဘာင္ အတြင္းကေန” အသုံးျပဳဖို့ ဆႏၵျပလူထုကို ပရာယြတ္က ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။

“ဆႏၵျပလူထုက သူတို့ရဲ့အသံေတြ၊ အျမင္ေတြ ထုတ္ေဖာ္လာတာ ၾကားရပါတယ္၊ အခုခ်ိန္က သူတို့ရဲ့ အျမင္ ေတြကို အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ သူတို့ရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကတဆင့္ ထိုင္း လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာ ရွိေနတဲ့ အျခားအျမင္ ေတြနဲ႔ ေစ့စပ္ ညႇိႏွိုင္းေပးရမယ့္ အခ်ိန္ပဲ” လို့ ေျပာသြားတယ္။

ပရာယြတ္အေနနဲ႔ လူထုလွုပ္ရွားမွုကို ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းတုန႔္ျပန္လို့ အလုပ္မျဖစ္တာ ဝန္ခံခဲ့ရတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး (ဝါ) ေတာ္လွန္ေရးေရွ႕ေျပး အေျခအေနတခုမွာ မၾကာခဏ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္တခုကို က်ေနာ္တို့ ျမင္ေတြ႕ နိုင္တယ္။ တဖက္မွာ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲလိုက္ရင္ လူထုလွုပ္ရွားမွုကို ရက္ဒီကယ္ ပိုဆန္သြားမလား ေၾကာက္ေန ရတယ္။ အျခားတဖက္မွာက် လူထုလွုပ္ရွားမွုကို လိုက္ေလ်ာ ခြင့္ျပဳထားရင္ ပိုအားေကာင္းသြားေစမွာ ေၾကာက္ ေနရတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးက လူထုလွုပ္ရွားမွုကို ပိုအားေကာင္းေစမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ပရာယြတ္ မိန႔္ခြန္းေျပာေနခ်ိန္မွာပဲ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆႏၵျပလူထုက ရဲေတြရဲ့ အတားအဆီးကို ထိုးေဖာက္ၿပီး အစိုးရ အိမ္ေတာ္ကို ဝိုင္းခဲ့ၾကတယ္။

အဆုံးမွာေတာ့ လူထုလွုပ္ရွားမွု အင္အားေၾကာင့္ အေရးေပၚေၾကညာခ်က္ကို ပရာယြတ္ ျပန္႐ုတ္သိမ္းခဲ့ရတယ္။ “မီးသတ္ေရပိုက္လုံးေတြနဲ႔ ထိုးခြဲလို့ ထိုင္းနိုင္ငံက ပိုေကာင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္မလာနိုင္ဘူး” ဆိုတာ ဝန္ခံခဲ့ ရတယ္။

ပရာယြတ္လိုလူက ထိုင္းလူထုကို ဒီမိုကေရစီက်က် က်င့္သုံးၾကပါ ေျပာေနတာ အေတာ္ ေၾကာင္သူေတာ္ဆန္ တာပဲ။ ၂၀၁၄ စစ္အာဏာသိမ္းမွုကို ပရာယြတ္ ကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ပရာယြတ္ စစ္ အာဏာသိမ္း အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ဘဝမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္၊ ‌ဒီေရြးေကာက္ပြဲ စည္းမ်ဥ္းေတြကို စစ္အာဏာသိမ္း အစိုးရကိုယ္တိုင္ ေရးဆြဲခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ ဒုတိယ အင္အားအႀကီးဆုံး အတိုက္အခံပါတီကို ၿဖိဳခြဲခဲ့တယ္။ ဒါေတာင္၊ စစ္အစိုးရ ဆန႔္က်င္ေရး ပါတီေတြ ေထာက္ခံမဲ ႏွစ္ဆတိုး ရခဲ့တယ္၊ ဒါေပမယ့္လည္း စစ္တပ္က အာဏာကို ဆက္လက္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတယ္။ စစ္တပ္က ထိုင္း အထက္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅၀ စလုံးကို ခန႔္အပ္တယ္။ ထိုင္းအထက္လႊတ္ေတာ္က အစိုးရ ေပၚလစီ ကို ဗီတိုအာဏာ နဲ႔ ပယ္ဖ်က္နိုင္တယ္၊ ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ေတြကိုလည္း ဖယ္ရွားနိုင္တယ္။

စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းမွာလား

အစိုးရနဲ႔ ဆႏၵျပသူေတြၾကား မတိုးသာ မဆုတ္သာ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ စစ္တပ္က အာဏာထပ္သိမ္းမလား ေျပာ လာတာ မထူးဆန္းဘူး။ ၁၉၇၆ကလို သမ္မာဆတ္ တကၠသိုလ္ အစုလိုက္အျပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မွုမ်ိဳး ထပ္ျဖစ္ခဲ့ ရင္ တိုင္းျပည္ အရွက္ရစရာပဲ လို့ ထိုင္းသတင္းစာေတြနဲ႔ ေတာ္ဝင္မ်ိဳးႏြယ္ဝင္ေတြက ေျပာလာၾကတယ္။ စစ္ တပ္က အာဏာသိမ္းတာ ဆိုးရြားတဲ့ကိစၥ မဟုတ္ဘူးလို့ နယူး‌ေယာက္ခ္ တိုင္းစ္က “ထင္ရွားတဲ့ ဘုရင္စနစ္ ေထာက္ခံသူ” အျဖစ္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဆြန္ဒီ လင့္မ္ထုံကားလ္က ေျပာခဲ့တယ္၊ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဘုရင္စနစ္ကို ကာကြယ္ေပးေစ လိုေၾကာင္း၊ တိုင္းျပည္အေျခအေန ျပန္တည္ၿငိမ္လာေအာင္ ၾကားဝင္ ေဆာက္ရြက္ေပးေစလို ေၾကာင္း ေအာက္တိုဘာလအကုန္မွာ ဆြန္ဒီ လင့္မ္ထုံဂါက ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ “အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡကို ဖန္တီးတဲ့ အုပ္စုေတြ မရွိသေရြ႕ အာဏာသိမ္းနိုင္ေျခက သုညပါ” လို့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ နာရြန္ပန္ ဂ်စ္ကယ္ တယ္ က ေျပာခဲ့တယ္။

ထိုင္းနိုင္ငံမွာ စစ္အာဏာသိမ္း သမိုင္းရွိတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘုရင္စနစ္ကို ကာကြယ္ဖို့ ျဖစ္ေၾကာင္း တရား ထူေထာင္ေလ့ရွိတယ္။ “တိုင္းျပည္အတြင္း ပဋိပကၡေတြ ျပင္းထန္လာခ်ိန္ (၀ါ) ဘုရင္စနစ္ကို ကိုင္လွုပ္လာခ်ိန္ တိုင္းျပည္ အက်ိဳးစီးပြားေတြ ၿခိမ္းေျခာက္ခံလာရတိုင္း” ၾကားဝင္ၿပီး “ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရး ထိန္းသိမ္းဖို့” ဟာ ထိုင္း စစ္တပ္ရဲ့ တာဝန္ပဲ လို့ ဘူဇြာ thin tank တခုျဖစ္တဲ့ လိုဝီအင္စတီက်ဴ က ဆိုတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘူဇြာေတြ ေျပာတဲ့ တိုင္းျပည္ အက်ိဳးစီးပြားဆိုတာ အာဏာရ အုပ္စိုးသူ လူတန္းစားရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားပဲ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအ တြင္း ေထာက္ခံမွု အင္အားမရွိဘဲ အာဏာသိမ္းမယ့္ လမ္းေၾကာင္းကို ေလၽွာက္ရင္ စစ္တပ္အတြက္ အရမ္း အ ႏၲရာယ္မ်ားလိမ့္မယ္။ ဒီႏွစ္ထဲ ဖိႏွိပ္မွု လုပ္လိုက္တိုင္း လူထုလွုပ္ရွားမွုကို ရက္ဒီကယ္သာ ပိုဆန္သြား ေစခဲ့ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလ်င္စလို စစ္အာဏာ သိမ္းလိုက္ရင္ လူထုနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕လိမ့္မယ္၊ နိုင္ဖို့မေသခ်ာတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို မီးေမႊးလိုက္သလိုပဲ ျဖစ္မယ္။

ထိုင္းဘုရင္

က်ေနာ္တို့ ေထာက္ျပခဲ့သလိုပဲ၊ ဘုရင္စနစ္ကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတာ အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္။ ထိုင္း လူထုႀကီးက အသက္ရွင္ဖို့ အသည္းအသန္ ႐ုန္းကန္ေနရခ်ိန္မွာ ထိုင္းဘုရင္က မယုံနိုင္ေလာက္ေအာင္ ခ်မ္း သာႂကြယ္ဝေနတာ ဘယ္လိုမွ လက္ခံနိုင္စရာ မရွိဘူး။ ထိုင္းဘုရင္ ပိုင္ဆိုင္မွု ခန႔္မွန္းေခ် ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၄၀ ရွိတယ္။ ကမၻာေပၚက အခ်မ္းသာဆုံး ဘုရင္ထဲမွာ တေယာက္အပါအဝင္ပဲ။ ဒါတင္မကဘဲ ၂၀၂၁ အစိုးရ ဘ႑ာေရး လ်ာထားခ်က္အရ အစိုးရဘက္ဂ်က္ ဘတ္ေငြ ၃၇ ဘီလီယံ (‌ေဒၚလာ ၁.၁ဘီလီယံ)ကို ဘုရင္ စနစ္ အတြက္ သုံးစြဲထားတယ္။ ေတာ္ဝင္႐ုံးက ဘတ္ေငြ ၉ဘီလီယံကို တိုက္ရိုက္ရရွိတယ္။ ထိုင္းလူထုက ထမင္း နပ္မွန္ဖို့ ႐ုန္းကန္ေနခ်ိန္မွာ ဘုရင္ကေတာ့ ပိုခ်မ္းသာႂကြယ္ဝလာတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဆိုရွယ္လစ္ေတြ၊ မာက္စ္ဝါဒီေတြက ဒီမမၽွတမွု သက္သက္ေၾကာင့္ ဘုရင္စနစ္ အေဆာက္အအုံကို ဆန႔္က်င္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ အဓိက အေၾကာင္းရင္းက အလုပ္သမား လူတန္းစားကို အၾကမ္းဖက္ရာ၊ စစ္တပ္ က အာဏာသိမ္းတဲ့ ေနရာမွာ ဘုရင္စနစ္က တရားထူေထာင္ေပးနိုင္လို့ပဲ။ ဒီအရန္လက္နက္ကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားဖို့ ကမၻာတဝွမ္းက ေတာ္ဝင္မ်ိဳးႏြယ္ေတြဟာ အေဆာင္အေယာင္ အခမ္းအနားနဲ႔ မင္းဝတ္တန္ ဆာေတြကို အသုံးျပဳေနၾကတယ္။ ထိုင္းနိုင္ငံမွာလည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြဟာ ဘုရင္ ကို ဦးညြတ္ခစားရတယ္။ ေတာ္ဝင္မိသားစုက ကိုယ္ပိုင္ ထီးသုံးနန္းသုံး ထိုင္းဘာသာစကားနဲ႔ ေျပာဆိုၾကတယ္။ ေတာ္ဝင္မ်ိဳးႏြယ္ေတြကို ဘုရားေလာင္းေတြ/ တန္ခိုးရွင္ေတြလို အစိုးရက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဝါဒျဖန႔္ခဲ့တယ္။ ဒါ ေတြအားလုံးရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ထိုင္းဘုရင္စနစ္ဟာ ျပည္သူအားလုံးကို ကိုယ္စားျပဳတယ္၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ့ ဘာမွမဟုတ္တဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေတြ အထက္မွာ တည္ရွိေနတယ္၊ မင္းက်င့္တရားနဲ႔ အညီ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္ လို့ ပုံ ေဖာ္ထားဖို့ပဲ။ ဘုရင္စနစ္ကို ဒီအတိုင္း ဆက္ပုံေဖာ္ထားနိုင္သေရြ႕၊ သူတို့ရဲ့ အခြင့္အာဏာကို ၿခိမ္းေျခာက္လာ တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို စစ္တပ္က ျဖဳတ္ခ်အာဏာသိမ္းတိုင္း ဘုရင္စနစ္က တရားထူေထာင္ ေပးေနဦးမယ္။

အာဏာအလုံးစုံကို ဘုရင္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတယ္ ထင္ရေပမယ့္ တကယ္တမ္းက် စစ္တပ္ လက္ထဲမွာပဲ ရွိတယ္၊ ေနာက္ဆုံး သတၳဳခ်လိုက္ရင္၊ ထိုင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို အုပ္စိုးေနတဲ့ အရင္းရွင္ လူတန္းစားရဲ့ အစိတ္အပိုင္းတခု လက္ထဲမွာ အာဏာကို ဆုပ္ကိုင္ထားတယ္။ ဒီစနစ္ကို တစုံတရာ တရားဝင္မွုရွိေအာင္ လုပ္ရာမွာ ဘုရင္စနစ္ က အသုံးဝင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဘုရင္စနစ္အေဆာက္အအုံက တေန႔တျခား ၿပိဳက်လာေနတယ္။ အရင္ ဘုရင္လက္ထက္မွာ လူထုေထာက္ခံမွု အတိုင္းအတာတခုထိ ရခဲ့ေပမယ့္ လက္ရွိဘုရင္ မဟာဗဂ်ီရာ ေလာင္ကြန္း လက္ထက္မွာေတာ့ လူထုေထာက္ခံမွု ဆိုးဆိုးရြားရြား က်ဆင္းလာတယ္။ အုပ္စိုးသူ လူတန္းစား လိုအပ္တာက ထိုင္းနိုင္ငံသား အားလုံးကို စုစည္းေပးနိုင္မယ့္ ဂုဏ္သိကၡာရွိ သူေတာ္စင္ တေယာက္ဆိုရင္ လက္ရွိဘုရင္က ဒီစံႏွုန္းေတြနဲ႔ ဆန႔္က်င္ဘက္ပဲ။ ဂ်ာမနီနိုင္ငံမွာ ေမာင္းမမိႆံေတြ တျပဳံတမႀကီးနဲ႔ ဇိမ္ခံေနတဲ့ ထိုင္းဘုရင္ကို ကိုယ္တပိုင္းျပတ္အကၤ်ီ၊ ယာယီတက္တူးေတြနဲ႔ လူျမင္ကြင္းမွာ မၾကာခဏ ျမင္ေတြ႕နိုင္တယ္။ ထိုင္းဘုရင္ဟာ စည္းစိမ္ခံစားဖို့က လြဲရင္ ဘာကိုမွ စိတ္မဝင္စားဘူး။ “အတြင္းစကားေတြအရ ဘုရင္ဟာ အိပ္၊စား၊ကာမ သုံးမ်ိဳးပဲ လုပ္တယ္” လို့ ေအာက္တိုဘာ၁၄ရက္ေန႔ထုတ္ The Economist မက္ဂဇင္း မွာ ေရး သားေဖာ္ျပခဲ့တယ္။ ထိုင္းဘုရင္ နိုင္ငံ‌ေရးမွာ ဝင္ပါတဲ့အခါမွာလည္း ဘာမွ ပိုေကာင္းမလာဘူး။ အထင္ကရ အ ေနနဲ႔ သူ႔ရဲ့အိမ္ေမြးေခြး ဖူဖူကို ေလတပ္အႀကီးအကဲအရာရွိ အျဖစ္ ရာထူးခန႔္အပ္ခဲ့တယ္။

အခုလို ထိုင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း စစ္တပ္နဲ႔ ဘုရင္စနစ္ကို ေထာက္ခံတဲ့ လူထုလူတန္းစား ကင္းမဲ့လာတဲ့ အခါ သူတို့ၾကားမွာ Foreign Policy မက္ဂဇင္းက ေခၚသလို “အျပန္အလွန္ အက်ိဳးျပဳ ရွင္သန္ျခင္း ပဋိညာည္” တခု တည္ေဆာက္ထားၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ထိုင္းဘုရင္အသစ္ရဲ့ စရိုက္ကို သေဘာမက်ေပ မယ့္ လူဝီအင္စတီက်ဳက ေျပာသလို ဘုရင့္ေဘးမွာ မျဖစ္မေန ရပ္တည္ေပးရတယ္၊ တျခားေရြးစရာ မရွိဘူး။ တည္ဆဲစနစ္ကေန အက်ိဳးအျမတ္ရေနတဲ့ အုပ္စိုးသူ လူတန္းစားရဲ့ အစိတ္အပိုင္းနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ့ အျမင္အရ၊ “ေတာ္ဝင္မိသားစု လုံျခဳံ‌ေရးဟာ တိုင္းျပည္ လုံျခဳံ‌ေရးနဲ႔ ခြဲမရနိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ မဖန္တီးနိုင္တဲ့ ဘုရင္ကို ကာကြယ္ေပးရမယ္” လို့ လူဝီအင္စတီက်ဴက ျငင္းခ်က္ထုတ္တယ္။ ဒီအခ်က္အရလည္း ထိုင္းနိုင္ငံမွာ ဘုရင္စနစ္ကို ေဝဖန္တာ ဘာေၾကာင့္ အႏၲရာယ္ႀကီးလဲ သိနိုင္တယ္။ ဘုရင္စနစ္ကို ေဝဖန္တာ တည္ဆဲစနစ္ တခုလုံးကို ေဝဖန္တဲ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း လက္ရွိအုပ္စိုးသူ ေရေပၚဆီလူတန္းစားဟာ ဘုရင္စနစ္ကို နတ္ေနကိုင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကတာပဲ။

ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ

နိုဝင္ဘာ ၁ရရက္၊ အဂၤါေန႔မွာ ဆႏၵျပေခါင္းေဆာင္ အာႏြန္ နန္ပါက ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ေထာက္ခံသူေတြအေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အျပင္ဘက္ စုေဝးဖို့ ဖိတ္ေခၚလိုက္တယ္။ ဆႏၵျပသူေတြကို ဦးထုပ္ေတြ ေဆာင္းလာဖို့၊ ေနကာ မ်က္မွန္ေတြ တပ္လာဖို့၊ အစိုးရအေဆာက္အဦးက ျမစ္ေဘးမွာ ရွိတဲ့အတြက္ ဘယ္လို ေလွမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ တပါတည္း ယူလာဖို့လည္း တိုက္တြန္းခဲ့တယ္။ ဆႏၵျပလူထုက ေလွအျဖစ္ ရာဘာဘဲ႐ုပ္ အ ေျမာက္ အျမားကို စီစဥ္ခဲ့ၾကတယ္။

လွုပ္ရွားမွု စျဖစ္ကတည္းက ၾကဳံဖူးသမၽွထဲ အဆိုးရြားဆုံး အၾကမ္းမွုနဲ႔ ဆႏၵျပလူထု ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။ ရွပ္ဝါ ေတာ္ဝင္စနစ္ ေထာက္ခံသူေတြကို ဆႏၵျပလူထုနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ဖို့ အစိုးရက ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ ရဲလက္ခ်က္လား၊ ရွပ္ဝါေတြရဲ့ လက္ခ်က္လား မသဲကြဲဘဲ ဆႏၵျပသူသုံးဦး ေသနတ္ပစ္ခံခဲ့ရတယ္။ အဆုံးမွာ ဆႏၵျပသူ ဒဏ္ရာရ ၅၅ ဦးကို ေဆး႐ုံပို့‌ခဲ့ရတယ္။

အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအခ်ိဳ့ အပါအဝင္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အားလုံးက ဖြဲ႕ စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ဖို့ အခ်က္ခုႏွစ္ခ်က္ကို ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးေနခဲ့တယ္။ အိုင္ေလာ ဥပေဒမူၾကမ္း (iLaw ‘peoples’s draft’) ကို (ဦးေဆာင္သူေတြက ငါးေသာင္းေလာက္သာ ေထာက္ခံမယ္ ေမၽွာ္လင့္ထား ေပမယ့္) ထိုင္းျပည္သူ ၁သိန္း ေထာက္ခံလက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ၾကတယ္။ အိုင္ေလာ ဥပေဒမူၾကမ္းအရ ဘုရင့္ အာ ဏာကို ကန႔္သတ္ေပးလိမ့္မယ္၊ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၂၅ဝကို ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အစား ထိုးေပးလိမ့္မယ္။ အစိုးရလိုလားတဲ့ပါတီနဲ႔ အတိုက္အခံပါတီေတြဘက္ တင္လာတဲ့ ျပင္ဆင္ခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ကို မဲခြဲ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိုင္ေလာ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးမူၾကမ္း ရွုံးနိမ့္သြားခဲ့တယ္။

စစ္တပ္လႊမ္းမိုးထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္တခုမွာ အခုလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မလာနိုင္ဘူး။ “ဖြဲ႕ စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္တာက ဘုရင္စနစ္ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းပဲ” လို့ ထိုင္းေတာ္ဝင္ ေခါင္းေဆာင္ ဝါရြန္ ဒက္ ဂ်ီတီဗီဂရြမ္က ေျပာခဲ့တယ္။ “ဒါမ်ိဳးေနာက္ထပ္ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး” လို့ ထိုင္းစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္က ျပတ္ ျပတ္သားသား ေျပာဆိုခဲ့တယ္။

လတ္တေလာအေျခအေန

ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို ပိတ္ပင္လိုက္ျခင္းဟာ လမ္းမေပၚက ‌‌လူထုကို ေနာက္တႀကိမ္ ထပ္ၿပီး ေဒါသပုန္ထေစခဲ့တယ္။ “တေန႔ေန႔မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္း မရွိေတာ့ရင္ ငါတို့ ေတာ္လွန္ရလိမ့္ မယ္” လို့ အာႏြန္ နမ္ပါက ကုန္တင္ကားတစီးေပၚမွာ ရပ္ရင္း ေျပာခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း အင္တာဗ်ဴးေတြမွာ လည္း “အိမ္တအိမ္က အရမ္းပ်က္စီးေနရင္ မျပင္သင့္ေတာ့ဘူး... က်ေနာ္တို့ ဘုရင္စနစ္ကို လႊတ္ေတာ္လမ္း ေၾကာင္း နဲ႔ ျပဳျပင္ဖို့ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ လုံးဝမရွိေတာ့ဘူး။” လို့ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ဒါဟာ တခုတည္းေသာ ထြက္ရပ္ လမ္းပဲ။ ထိုင္း အစိုးရစနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလို့ မရနိုင္ဘူးဆိုတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ သက္ေသျပခဲ့ၿပီးၿပီ။ ေရွ႕ဆက္ သြားရမယ့္ တခုတည္းေသာ လမ္းေၾကာင္းက လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို အျမစ္လွန္ေျပာင္းလဲပစ္ေရး၊ ေတာ္လွန္ေရးပဲ။

ဒီေနရာမွာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ ဘယ္လိုဆင္ႏႊဲမလဲ ဆိုတဲ့ ျပသနာရွိေနတယ္။ ထိုင္းလူထုလွုပ္ရွားမွုဟာ မယုံ နိုင္ေလာက္ေအာင္ ရဲစြမ္းသတၱိနဲ႔ ဒူေပဒါေပ ခံနိုင္တာကို ျပသခဲ့ၿပီးၿပီ။ အၾကမ္းပတမ္း ႏွိပ္ကြပ္ခံရ၊ ဆႏၵျပေခါင္း ေဆာင္ အမ်ားအျပား ဖမ္းဆီးခံရေပမယ့္ ငါးလတာ ေတာင့္ခံခဲ့ၿပီးၿပီ။ လူထုက ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့ လွုံ႔ေဆာ္မွုနဲ႔ အတူ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုက္ပြဲလာခဲ့ၾကၿပီးၿပီ။ ျပႆနာက ဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုေတြ ႀကီးထြားလာသည့္တိုင္ ထိုင္း အလုပ္သမား လူတန္းစားက အင္နဲ႔အားနဲ႔ ပါမလာေသးဘူး။ အလုပ္သမားေတြ ကိုယ္တိုယ္ သတိမထားမိ ခဲ့ရင္ေတာင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ေမာင္းႏွင္လည္ပတ္ေနတဲ့ စြမ္းအားတရပ္လုံးက သူတို့ လက္ထဲမွာ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္သမားေတြကသာ တိုးတက္တဲ့ လူတန္းစား ျဖစ္တယ္။ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေပၚ အေျခခံ ၿပီး အလုပ္သမား လူတန္းစား စု႐ုံးလာရင္ ထိုင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းတခုလုံး သြက္ခ်ာပါဒလိုက္သြားမယ္။

အလုပ္သမားေတြ ပါဝင္လွုပ္ရွားမွု အနည္းအက်ဥ္းေတာ့ရွိခဲ့တယ္။ နမူနာအေနနဲ႔ ခၽြန္ဘူရီက ဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုမွာ စက္႐ုံအလုပ္သမားေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ပူးေပါင္းခဲ့တဲ့ သတင္းမွတ္တမ္းေတြ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို့ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသ လို ေအာက္တိုဘာ ၁၄မွာ ဆႏၵျပလွုပ္ရွားသူေတြက အေထြေထြသပိတ္ ေခၚခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း၊ အေထြ ေထြ သပိတ္အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မွု မရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။

အလုပ္သမားလူတန္းစား ပူးေပါင္းပါဝင္လာေအာင္ မလုပ္နိုင္ရင္ လူထုလွုပ္ရွားမွုဟာ အေရးနိမ့္သြားနိုင္တယ္။ Foreign Policy က သူတို့ အယူအဆကို အခုလို ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုကို ႀကီး ထြားလာေအာင္ မလုပ္နိုင္ဘူးလို့ အာဏာပိုင္ေတြ ယူဆလာရင္ အာဏာပိုင္ေတြ အေနနဲ႔ ဆႏၵျပသူေတြ တ ျဖည္းျဖည္း အားေပ်ာ့သြားမွာကို အခ်ိန္ယူ ေစာင့္ေနနိုင္တယ္၊ လူထုလွုပ္ရွားမွု ေျခကုန္လက္ပန္းက်ၿပီး အား ေပ်ာ့သြားရင္ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခံရမွာကို က်ေနာ္တို့အေနနဲ႔ ခန႔္မွန္းနိုင္တယ္။ တေလာကပဲ ပရာယြတ္ က ဆႏၵျပ လွုပ္ရွားသူေတြကို ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းအားလုံးနဲ႔ အေရးယူမယ္လို့ ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ၿပီးၿပီ။

နိုဝင္ဘာ ၁၈ရက္ေန႔မွာ ဆႏၵျပသူေတြက “ငါတို့ ေလာင္ကၽြမ္းျပာက်ရင္၊ ငါတို့နဲ႔အတူ မင္းတို့ ေလာင္ကၽြမ္းျပာ က်မယ္” ေႂကြးေၾကာ္သံေတြနဲ႔ လွုပ္ရွားခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဆႏၵျပလွုပ္ရွားမွုအတြက္ ေလာင္ကၽြမ္း ျပာ က်ဖို့ မလိုအပ္ဘူး။ အခုခ်ိန္မွာ ထိုင္းလူထုဟာ ရယ္ဒီကယ္ ေျပာင္းလဲမွုတခုအတြက္ အေရးေပၚ ေတာင္းဆို ေနၿပီ။ ဆႏၵျပသူေတြဟာ အလုပ္သမားလူတန္းစားကို လွုပ္ရွားမွုမွာ ပူးေပါင္ပါဝင္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္နိုင္ ခဲ့ရင္ သူတို့အေနနဲ႔ ဘုရင္စနစ္နဲ႔အတူ ေဖာက္ျပန္တဲ့ စနစ္တခုလုံးကို လြယ္လြယ္ကူကူ ၿဖိဳခ်နိုင္တယ္။

ပုံမွန္အေျခအေန ျပန္မေရာက္နိုင္

ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ လူထုလွုပ္ရွားမွု ဘာေတြပဲ ျဖစ္လာျဖစ္လာ၊ ပုံမွန္ အေျခအေနကိုေတာ့ ျပန္မေရာက္ နိုင္ဘူး။ ထိုင္းလူထုရဲ့ အလႊာႀကီးတခုျဖစ္တဲ့ လူငယ္ေတြက လူထုလွုပ္ရွားမွုကေန သင္ခန္းစာေတြရခဲ့တယ္။ လူ တန္းစား အသိရွိလာခဲ့တယ္။ “က်ေနာ္က နိုင္ငံေရးမွာ ဘယ္တုန္းကမွာ ပါဝင္မလွုပ္ရွားခဲ့ဘူး.... လြန္ခဲ့တဲ့ သုံး လ‌ေလာက္က က်ေနာ့္ကို ျမင္ဖူးရမွာ။ အခုေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဒီမွာ ရွိေနရမယ္ဆိုတာ နားလည္ၿပီ၊ က်ေနာ္တို့ရဲ့ အသံကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာရမယ္” လို့ အသက္ ၂၃အရြယ္ ပီရာကာန္ တန္ဆန္ရစ္ကူလ္က ေျပာခဲ့တယ္။ ဂါဒီယမ္ အင္တာဗ်ဴးမွာလည္း “က်ေနာ္တို့မွာ လက္နက္မရွိဘူး၊ စစ္တပ္မရွိဘူး..... က်ေနာ္တို့က သူတို့ကို မေၾကာက္ ဘူး ဆိုတာ ေျပာဖို့ လမ္းေပၚထြက္လာတယ္လို့ ခံစားရတယ္၊ က်ေနာ္တို့က သူတို့ထက္ ပိုအားေကာင္းတယ္။ လူထုက နိုးထလာၿပီ၊ ဝါဒျဖန႔္မွိုင္းတိုက္တဲ့ေခတ္ က်န္ခဲ့ၿပီ” လို့ အသက္ ၂၂ အရြယ္ ဆႏၵျပသူ ထန္နီဆြန္က ေျဖ ၾကားခဲ့တယ္။ လူငယ္မ်ိဳးဆက္သစ္က ထိုင္းအစိုးရ အာဏာကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကၿပီ၊ သူတို့ပိုင္ဆိုင္တဲ့ စြမ္း အားကို သိထားၾကၿပီ။ ဒါကို ျပန္ေျပာင္းလို့ မရနိုင္ေတာ့ဘူး။

ထိုင္းနိုင္ငံဟာ ေတာ္လွန္ေရးမ်ိဳးဆက္တခု ထြက္ေပၚလာတဲ့ နိုင္ငံမ်ားစြာထဲက တနိုင္ငံပဲ။ ဒီေတာ္လွန္ေရး မ်ိဳး ဆက္အသစ္က စနစ္ေဟာင္းကို စိန္ေခၚဖို့ အသင့္ျဖစ္ေနၿပီ။ နိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ဘီလာ႐ု အပါအဝင္ ကမၻာတဝွမ္းက တက္ႂကြလွုပ္ရွားသူေတြဟာ လူထုလွုပ္ရွားမွု ေအာင္ျမင္ဖို့ ဆႏၵျပဳစာေတြ ပို့ခဲ့ၾကတယ္။ အခုခ်ိန္မွာ ကင္းမဲ့ေန တာ တိုက္ပြဲဝင္ဖို့ ပိုင္းျဖတ္ခ်က္ မဟုတ္ဘူး၊ အိုမင္းေဆြးေျမ့ေနတဲ့ အရင္းရွင္စနစ္တခုလုံးကို ၿဖိဳခ်ပစ္ဖို့ရာ ေတာ္ လွန္ေရး တရပ္ကို အစပ်ိဳး၊ ဆုံးခန္းတိုင္ ေလၽွာက္ဖို့ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မွုပဲ။