Vấn đề dân tộc có một lịch sử lâu dài trong kho vũ khí lý thuyết của chủ nghĩa Mác. Từ các tác phẩm của Marx và Engels, chúng ta có thể tìm thấy một số nhận xét rất thú vị và sâu sắc về vấn đề dân tộc. Lenin sau này cũng dựa vào những tác phẩm này để xây dựng lên lý luận kinh điển của mình về vấn đề dân tộc. Ví dụ, Marx đã xem xét rất chi tiết về vấn đề Ba Lan và Ai-len, thứ cũng chiếm sự chú ý quan trọng của phong trào công nhân châu Âu thế kỷ XIX. Thật thú vị khi thấy rằng Marx, đã tiếp cận vấn đề dân tộc không phải trên khẩu hiệu, mà là biện chứng, thay đổi vị trí của mình đối với cả hai mặt của vấn đề.

Vấn đề dân tộc - theo nghĩa là sự áp bức với các quốc gia và dân tộc thiểu số - là đặc điểm tiêu biểu của chủ nghĩa tư bản kể từ khi ra đời cho tới nay và luôn chiếm một vị trí trung tâm trong lý thuyết Marxist. Đặc biệt trong các bài viết của mình Lenin đã đề cập đến vấn đề thiết yếu này rất chi tiết, nhờ đó mà chúng ta có được một nền tảng vững chắc để đối phó với vấn đề phức tạp và bùng nổ nhất này. Nói không ngoa rằng nếu không có sự đánh giá chính xác với vấn đề dân tộc những người Bolshevik sẽ không bao giờ thành công khi lên nắm quyền vào năm 1917. Chỉ có đặt mình lên hàng đầu của tất cả các tầng lớp xã hội bị áp bức thì giai cấp vô sản mới có thể đoàn kết quần chúng dưới ngọn cờ

Nghiên cứu khoa học hiện đại đã chỉ ra những điểm khác nhau về sinh lý học, thần kinh và gien giữa loài người và những tổ tiên sinh vật xa xưa. Cụ thể, người ta phát hiện thấy rằng bộ não của con người có sự khác biệt về chất trong sự phát triển của những phần khác nhau trong bộ não kiểm soát quá trình lý tính trừu tượng, hành vi xã hội và khả năng thể chất. Phát hiện này còn là bằng chứng nữa ủng hộ cách lý giải của Frederick Engels về sự tiến hoá của loài người trong cuốn tiểu luận “Vai trò của lao động trong sự biến đổi từ vườn sang người”.

Vietnamese translation of Crisis in Cosmology (November 24, 2005)