Karl Marx kimdir? Share TweetV.I.'den Lenin'in Karl Marx'ı—Marksizmin Açıklamasıyla Kısa Bir Biyografik Taslak (Lenin Toplu Eserler, Cilt 21Cevap: Karl Marx 5 Mayıs 1818'de Trier şehrinde (Ren Prusyası) doğdu. Babası bir avukattı, bir Yahudiydi ve 1824'te Protestanlığı benimsedi. Ailesinin hali vakti yerindeydi, kültürlüydü ama devrimci değildi. Trier'deki bir Gymnasium'dan mezun olduktan sonra Marx, önce Bonn'da ve daha sonra Berlin'de hukuk okudu. Tarih ve felsefe alanında uzmanlaşmak üzere üniversiteye girdi. Üniversite eğitimini 1841'de Epikuros'un felsefesi üzerine doktora tezi sunarak tamamladı. O zamanlar Marx, kendi belirttiği üzere Hegelci bir idealistti. Berlin'de, Hegel'in felsefesinden ateist ve devrimci bir sonuç çıkarmaya çalışan "Sol Hegelciler" (Bruno Bauer ve diğerleri) çevresine yakındı.Mezun olduktan sonra, Marx profesör olmayı umarak Bonn'a taşındı. Ancak, 1832'de Ludwig Feuerbach'ı koltuğundan uzaklaştıran, 1836'da üniversiteye dönmesine izin vermeyi reddeden ve 1841'de genç Profesör Bruno Bauer'in Bonn'da ders vermesini yasaklayan hükümetin gerici politikası, Marx'ı akademik kariyer yapmaktan vazgeçirdi. Sol Hegelci görüşler o sıralarda Almanya'da hızla ilerliyordu. Feuerbach, özellikle 1836'dan sonra teolojiyi eleştirmeye ve 1841'de felsefesinde (Hıristiyanlığın Özü) ağırlık kazanan materyalizme yönelmeye başladı.1843 yılı, Geleceğin Felsefesinin İlkeleri (The Principles of the Philosophy of the Future) eserinin ortaya çıkışını gördü. Engels, daha sonra Feuerbach'ın bu yapıtları hakkında, bu kitapların "kişinin özgürleştirici etkisini bizzat deneyimlemiş olması gerekir" diye yazmıştı. "Biz [yani Marx dahil Sol Hegelciler] hepimiz bir anda Feuerbach çizgisinde birleştik." O sıralarda, Ren'de Sol Hegelcilerle temas halinde olan bazı radikal burjuvalar, Köln'de Rheinische Zeitung adlı bir muhalefet gazetesi kurdular. İlk sayısı 1 Ocak 1842'de çıktı. Marx ve Bruno Bauer baş katkıda bulunanlar olarak davet edildiler ve Ekim 1842'de Marx genel yayın yönetmeni oldu. Bonn'dan Köln'e taşındı.Gazetenin devrimci-demokratik eğilimi, Marx'ın editörlüğünde giderek daha belirgin hale geldi ve hükümet önce gazeteye ikili ve üçlü sansür uyguladı. Ardından 1 Ocak 1843'te gazetenin yayılmasını engellemeye karar verdi. Marx, bu tarihten önce editörlükten istifa etmek zorunda kaldı. Marx’ın istifası, Mart 1843'te yayını askıya alınan gazeteyi kurtarmadı. Engels, Marx'ın Rheinische Zeitung'a katkıda bulunduğu başlıca makalelerden özellikle Moselle vadisindeki köylü bağcıların durumu hakkındaki makalenin Marx’ı etkilediğini söyler. Marx'ın gazetecilik faaliyetleri, onun ekonomi politiği yeterince bilmediğine ikna etti ve bundan sonra bu alana özellikle yoğunlaşmaya başladı.1843'te Marx, henüz öğrenciyken nişanlı olduğu bir çocukluk arkadaşıyla Kreuznach'ta evlendi. Eşi, Prusya soylularının gerici bir ailesinden geliyordu; ağabeyi, en gerici dönemde (1850-58) Prusya İçişleri Bakanıydı. 1843 sonbaharında Marx, Arnold Ruge (1802-1880) ile birlikte yurtdışında radikal bir dergi çıkarmak için Paris'e gitti. Sadece bir sayı yayınlanan Deutsch-Französische Jahrbücher çıktı. Almanya'da gizlice dağıtılmasının zorluğu ve Ruge ile anlaşmazlık nedeniyle yayın durduruldu. Marx'ın bu dergideki makaleleri, onun zaten "var olan her şeyin acımasız eleştirisini" ve özellikle "silahlı eleştiriyi" savunan, kitlelere ve proletaryaya seslenen bir devrimci olduğunu gösterdi.Eylül 1844'te Friedrich Engels birkaç günlüğüne Paris'e geldi ve o andan itibaren Marx'ın en yakın arkadaşı oldu. Her ikisi de Paris'teki devrimci grupların o sıralarda kaynayan yaşamında en aktif rolü oynadılar. O zamanlar kitleler bazında özellikle önemli olan görüş Proudhon'un teorileriydi. Marx'ın Felsefenin Sefaleti eseri, 1847'de bu görüşleri paramparça etti. Küçük-burjuva sosyalizminin çeşitli doktrinlerine karşı şiddetli bir mücadele yürüterek, devrimci proleter sosyalizminin veya komünizmin (Marksizm) teori ve stratejilerini geliştirdi. Prusya hükümetinin ısrarlı talebi üzerine Marx, rejim için tehlikeli bir devrimci olduğundan 1845'te Paris'ten sürüldü. Bunun üzerine Brüksel'e gitti. 1847 baharında Marx ve Engels, Komünist Birlik (Communist League) adı verilen gizli bir propaganda topluluğuna katıldılar. Birliğin İkinci Kongresinde (Londra, Kasım 1847) önemli bir rol aldılar ve onların isteği üzerine Şubat 1848'de ortaya çıkan ünlü Komünist Manifesto'yu hazırladılar. Bu eser, devrimci dehanın netliği ve parlaklığıyla yeni bir dünya anlayışının ana hatlarını çiziyordu. Bu eser toplumsal alanı da kucaklayarak materyalizmi temeline aldı. Metod olarak ise gelişmenin en kapsamlı ve derin doktrini olan diyalektiği kullandı. Toplumun yaratıcısı olan proletaryanın sınıf mücadelesini merkezine alarak proletaryanın devrimci tarihsel rolünü ortaya koydu.Şubat 1848 Devrimi'nin patlak vermesi üzerine Marx Belçika'dan sürüldü. Paris'e döndü, oradan Mart Devrimi'nden sonra Almanya'nın Köln kentine gitti. Burada Neue Rheinische Zeitung, 1 Haziran 1848'den 19 Mayıs 1849'a kadar Marx'ın baş editörlüğünde yayınlandı. Marx’ın ortaya attığı bu yeni fikirler, 1848-49 devrimci olaylarının seyri tarafından, tıpkı daha sonra dünyanın tüm ülkelerindeki proleter ve demokratik hareketler tarafından onaylandığı gibi, muhteşem bir şekilde doğrulandı. Hareketlerin sonucunda muzaffer olan karşı-devrim önce Marx'a karşı dava açtı (9 Şubat 1849'da beraat etti) ve sonra onu Almanya'dan sürdü (16 Mayıs 1849). Önce Paris'e giden Marx, 13 Haziran 1849 gösterisinden sonra tekrar sürgüne gönderildi ve ardından ölümüne kadar yaşayacağı Londra'ya gitti.Marx ve Engels (1913'te yayınlandı) arasındaki yazışmaların açıkça gösterdiği gibi, siyasi bir sürgün olarak hayatı çok zordu. Yoksulluk, Marx ve ailesi üzerinde ağır bir yük oluşturuyordu; Engels'in sürekli ve özverili mali yardımı olmasaydı, Marx yalnızca Kapital'i tamamlayamamakla kalmaz, aynı zamanda kaçınılmaz olarak yoksulluk tarafından ezilirdi. Ayrıca, küçük-burjuva sosyalizminin ve genel olarak proleter olmayan sosyalizmin hakim öğretileri ve eğilimleri, Marx'ı sürekli ve acımasız bir mücadele yürütmeye ve bazen en vahşi ve canavarca kişisel saldırıları püskürtmeye zorladı (Herr Vogt). Politik sürgün çevrelerinden uzak duran Marx, materyalist teorisini bir dizi tarihsel çalışmada geliştirdi ve kendisini esas olarak politik ekonomi incelemesine adadı. Marx, Contribution to the Critique of Political Economy (1859) ve Das Capital (Cilt I, 1867) Ellilerin sonlarında ve altmışlarda demokratik hareketlerin canlanması, Marx'ı pratik faaliyete çağırdı. 28 Eylül 1864 tarihinde Uluslararası İşçi Birliği - ünlü Birinci Enternasyonal - Londra'da kuruldu. Marx, bu örgütün kalbi ve ruhuydu. Bir dizi kararın, deklarasyonun ve manifestoların yazarıydı. Proleter olmayan, Marksizm-öncesi sosyalizmin çeşitli biçimlerinin (Mazzini, Proudhon, Bakunin, Britanya'da liberal sendikacılık, Almanya'da Lassalcı sağ sapmalar vb.) politikalarıyla mücadele etti ve proleter mücadele için stratejiler geliştirdi. Paris Komünü'nün (1871) derin, net ve parlak bir çözümlemesini verdi. Enternasyonal'de Bakunin'in neden olduğu bölünmenin siyasi ve pratik alandaki sonuçlarıyla mücadele etti. Enternasyonal'in Lahey (Hague) Kongresi'nden (1872) sonra, Marx, Enternasyonal Genel Konseyi'nin tarihsel rolünü oynamasını sağlamış ve dünyanın bütün ülkelerinde işçi hareketinin çok daha büyük bir gelişiminin yolunu açmıştı. Hareketin kapsamının büyüdüğü ve ulus devletlerde kitlesel sosyalist işçi sınıfı partilerinin kurulduğu bir dönemdi.Marx'ın sağlığı, Enternasyonal'deki yorucu çalışması ve daha da yorucu teorik uğraşları tarafından baltalandı. Ekonomi politiğin yeniden biçimlendirilmesi için bir yığın yeni kaynak topladı. Birkaç farklı dil (örneğin Rusça) öğrenmeye çalıştı. Tüm bu çabaları Kapital'in tamamlanması üzerineydi. Ancak, kötüleşen sağlık durumu Kapital'i tamamlamasını engelledi.Eşi 2 Aralık 1881'de öldü ve 14 Mart 1883'te Marx, koltuğunda huzur içinde vefat etti. Londra'daki Highgate Mezarlığı'nda karısının yanında yatıyor. Marx'ın çocuklarından bazıları, aile yoksul koşullarda yaşarken Londra'da çocukluk çağında öldü. Üç kızı İngiliz ve Fransız sosyalistleri ile evlendi; Eleanor Aveling, Laura Lafargue ve Jenny Longuet. İkincisinin oğlu, Fransız Sosyalist Partisi'nin bir üyesiydi.Soru: Frederick Engels kimdir?V.I.'den Lenin'in Engels'in kısa biyografisi (Lenin Toplu Eserler, Cilt 2, 15–28)Cevap: 5 Ağustos 1895'te Friedrich Engels Londra'da öldü. Arkadaşı Karl Marx'tan (1883'te ölen) sonra Engels, tüm uygar dünyadaki modern proletaryanın en iyi bilgini ve öğretmeniydi. Kaderin Karl Marx ve Friedrich Engels'i bir araya getirdiği andan itibaren, iki arkadaş hayatlarını ortak bir amaca adadılar. Böylece, Friedrich Engels'in proletarya için neler yaptığını anlamanın yolu, Marx'ın öğretisinin ve çağdaş işçi sınıfı hareketinin gelişimi için yaptığı mücadeleleri iyi bilmekten geçer. Marx ve Engels, işçi sınıfının ve taleplerinin, burjuvazi ile birlikte kaçınılmaz olarak proletaryayı yaratan ve örgütleyen mevcut ekonomik sistemin zorunlu bir sonucu olduğunu gösteren ilk kişilerdi. İnsanlığı şimdi ona baskı yapan kötülüklerden kurtaracak olanın, asil fikirli bireylerin iyi niyetli çabaları değil, örgütlü proletaryanın sınıf mücadelesi olduğunu gösterdiler. Bilimsel çalışmalarında, sosyalizmin hayalperestlerin icadı olmadığını, modern toplumda üretici güçlerin gelişiminin nihai amacı ve gerekli sonucu olduğunu ilk açıklayanlar Marx ve Engels oldu. Şimdiye kadar kaydedilen tüm tarih, sınıf mücadelesinin, belirli sosyal sınıfların diğerleri üzerindeki egemenliğinin ve zaferinin ardışıklığının tarihi olmuştur. Bu, sınıf mücadelesinin ve sınıf egemenliğinin -özel mülkiyet ve anarşik toplumsal üretimin- temelleri yok olana kadar devam edecek. Proletaryanın çıkarları bu temellerin yıkılmasını gerektirir. Bu nedenle örgütlü işçilerin bilinçli sınıf mücadelesi bu temellere karşı yöneltilmelidir. Her sınıf mücadelesi politik bir mücadeledir.Marx ve Engels'in bu görüşleri, artık kurtuluşları için savaşan tüm proleterler tarafından benimsenmiştir. Ancak 1840’lı yıllarda iki arkadaş sosyalist literatürde ve zamanlarının toplumsal hareketlerinde yer aldıklarında kesinlikle yeniydiler. O zamanlar, siyasi özgürlük mücadelesine, kralların, polisin ve rahiplerin despotizmine karşı mücadeleye kendini kaptırmış, yetenekli ve yeteneksiz, dürüst ve sahtekâr, burjuvazinin çıkarları ile rahiplerin çıkarları arasındaki karşıtlığı gözlemleyemeyen birçok insan vardı. Dönemindeki birçok siyasi figür ve düşünür proletarya ve burjuvazi arasındaki sınıf mücadelesini göremedi. Bu insanlar, işçilerin bağımsız bir toplumsal güç olarak hareket ettiği fikrini kabul etmediler. Öte yandan, yalnızca yöneticileri ve yönetici sınıfları çağdaş toplumsal düzenin adaletsizliğine ikna etmenin gerekli olduğunu ve o zaman barışı ve genel refahı sağlamanın mümkün olacağını düşünen birçok hayalperest vardı. Mücadelesiz bir sosyalizm hayal ettiler. Son olarak, o zamanın hemen hemen tüm sosyalistleri ve işçi sınıfının dostları genellikle proletaryayı yalnızca bir ülser olarak gördüler ve sanayinin büyümesiyle nasıl büyüdüğünü dehşetle izlediler. Bu nedenle hepsi, sanayinin ve proletaryanın gelişimini durdurmanın, "tarihin çarkını" durdurmanın bir yolunu aradılar. Marx ve Engels, proletaryanın gelişmesine ilişkin genel korkuyu paylaşmıyorlardı; aksine, tüm umutlarını proletaryanın devam eden büyümesine bağladılar. Proleterler ne kadar çok olursa, devrimci sınıf olarak güçleri o kadar artar ve sosyalizm o kadar yakın ve mümkün olur. Marx ve Engels'in işçi sınıfına yaptığı hizmetler birkaç kelimeyle şu şekilde ifade edilebilir: işçi sınıfına kendini tanımayı ve bilincinde olmayı öğrettiler. Hayallerin yerine bilimi koydular.Bu nedenle Engels'in adı ve hayatı her işçi tarafından bilinmelidir. Modern proletaryanın öğretmeninin hayatını ve mücadelesini tüm emekçi halklar olarak çok iyi bilmemiz gerekiyor.Engels, 1820'de Prusya krallığının Ren Eyaletindeki Barmen'de doğdu. Babası bir imalatçıydı. 1838'de Engels, lise eğitimini tamamlamadan, aile koşulları nedeniyle Bremen'de bir ticaret evine katip olarak girmeye zorlandı. Fakat ticari işler Engels'in bilimsel ve politik eğitimini sürdürmesini engellemedi. Hala daha lisedeyken otokrasiden ve bürokratların tiranlığından nefret etmeye başlamıştı. Felsefe çalışması onu daha da ileri götürdü. O sıralarda Hegel'in öğretisi Alman felsefesine egemen oldu ve Engels onun takipçisi oldu. Hegel'in kendisi, Berlin Üniversitesi'nde profesör olarak hizmet ettiği otokratik Prusya devletinin bir hayranı olmasına rağmen, Hegel'in öğretileri devrimciydi. Hegel'in insan aklına ve onun kapasitesine olan inancı ve Hegel felsefesinin evrenin sürekli bir değişim ve gelişim sürecinden geçtiği şeklindeki temel tezi, Berlinli filozofun bazı öğrencilerini -mevcut durumu kabul etmeyi reddedenleri- daha da politikleştirdi. Mevcut yanlış ve yaygın kötülüğe karşı mücadelenin aynı zamanda evrensel, ebedi gelişme yasasından kök saldığı fikri politikleşmenin temelini oluşturdu. Her şey gelişiyorsa, eski kurumlar yerini yenilerine bırakıyorsa, neden Prusya kralının ya da Rus çarının otokrasisi, önemsiz bir azınlığın büyük çoğunluğun zararına zenginleşmesi ya da burjuvazinin egemenlik kurması gerekiyor? Hegel'in felsefesi, zihnin ve fikirlerin gelişiminden söz eder, yani diğer bir ifadeyle idealistti. Aklın gelişiminden doğanın, insanın ve insani, sosyal ilişkilerin gelişimini çıkardı. Hegel'in sonsuz gelişme süreci* fikri Marx ve Engels için büyük öneme sahiptir. [* Marx ve Engels, entelektüel gelişmelerinde büyük Alman filozoflarına, özellikle Hegel'e çok şey borçlu olduklarına sık sık işaret ettiler. “Alman felsefesi olmasaydı,” diyor Engels, “bilimsel sosyalizm asla ortaya çıkmazdı.”] Marx ve Engels, önyargılı idealist görüşü reddettiler; hayata dönerek, doğanın gelişimini açıklayanın aklın gelişimi olmadığını, tam tersine aklın açıklamasının doğadan, maddeden türetilmesi gerektiğini gördüler. Hegel ve diğer Hegelcilerin aksine, Marx ve Engels materyalistti. Dünyaya ve insanlığa materyalist açıdan bakıldığında, tüm doğa olaylarının temelinde maddi nedenlerin yattığını; dolayısıyla insan toplumunun gelişimi, maddi güçlerin, üretici güçlerin gelişimi tarafından koşullandığını gördüler. İnsan ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli olan şeylerin üretiminde insanların birbirleriyle girdiği ilişkiler, üretici güçlerin gelişimine bağlıdır. Bu ilişkilerde, sosyal hayatın tüm fenomenlerinin, insan özlemlerinin, fikirlerin ve yasalarının açıklaması yatar. Üretici güçlerin gelişimi, özel mülkiyete dayalı toplumsal ilişkiler yaratır. Fakat şimdi, üretici güçlerin bu aynı gelişiminin, mülklerin çoğunluğunu gasp ettiğini ve onu önemsiz bir azınlığın elinde yoğunlaştırdığını görüyoruz. Modern toplumsal düzenin temeli olan bireysel mülkiyeti ortadan kaldırmak, bizzat sosyalistlerin kendilerine koydukları amaçtır. Sosyalistlerin yapması gereken, modern toplumdaki konumu nedeniyle hangi toplumsal gücün sosyalizmi gerçekleştirmekle görevlendirileceğini anlamak ve bu güce kendi çıkarlarının ve tarihsel görevinin bilincini vermektir. Bu tarihsel güç proletaryadır. Engels, 1842'de yerleştiği ve babasının hissedarı olduğu bir ticaret firmasının hizmetine girerek, İngiliz sanayisinin merkezi olan Manchester'da bulunan proletaryayı tanıdı. Burada Engels sadece fabrika bürosunda oturmakla kalmadı, işçilerin kapatıldığı gecekondu mahallelerini de dolaştı ve onların yoksulluk ve sefaletini kendi gözleriyle gördü. Kendini kişisel gözlemlerle sınırlamadı. İngiliz işçi sınıfının durumu hakkında yazılan her şeyi okudu ve eline geçen tüm resmi belgeleri dikkatle inceledi. Bu araştırmaların ve gözlemlerin meyvesi 1845'te çıkan kitap oldu: İngiltere'de İşçi Sınıfının Durumu. Engels'in İngiltere'de İşçi Sınıfının Durumu'nu yazarken yaptığı başlıca hizmetin ne olduğundan daha önce bahsetmiştik. Engels'ten önce bile birçok kişi proletaryanın acılarını anlatmış ve ona yardım etmenin gerekliliğine işaret etmişti. Engels, proletaryanın yalnızca acı çeken bir sınıf olmadığını; proletaryayı karşı konulmaz bir şekilde ileriye götüren ve nihai kurtuluşu için savaşmaya zorlayan temel etkenin proletaryanın yüz kızartıcı ekonomik durumu olduğunu ortaya koydu. İşçi sınıfının siyasi hareketi, kaçınılmaz olarak işçileri tek kurtuluşlarının sosyalizmde olduğunu fark etmeye yönlendirecektir. Öte yandan sosyalizm, ancak işçi sınıfının siyasi mücadelesinin ana amacı haline geldiğinde bir güç haline gelecektir. Engels'in İngiltere'deki işçi sınıfının durumu hakkındaki kitabının ana fikirleri bunlardır. Bu fikirler, şimdi tüm düşünen ve mücadele eden proleterler tarafından benimsendi, ancak o zamanlar tamamen yeni olan fikirlerdi. Bu fikirler toplamı, sürükleyici bir üslupla yazılmış ve İngiliz proletaryasının sefaletinin en özgün ve sarsıcı resimleriyle dolu bir kitapla ortaya konmuştu. Kitap, kapitalizmin ve burjuvazinin korkunç bir suçlamasıydı ve derin bir yankı yarattı. Engels'in kitabı, modern proletaryanın durumunun en iyi resmini sunduğu için her yerde alıntılanmaya başlandı. Aslında, ne 1845'ten önce ne de sonrasında işçi sınıfının sefaletinin bu kadar çarpıcı ve doğru bir tablosu ortaya konamadı.Engels, İngiltere'ye gelene kadar sosyalist olmadı. Manchester'da o sırada İngiliz işçi hareketinde aktif olan insanlarla temaslar kurdu. Çeşitli İngiliz sosyalist yayınlar için yazmaya başladı. 1844'te Almanya'ya dönerken Paris'te, mektuplaşmaya başladığı Marx ile tanıştı. Paris'te, Fransız sosyalistlerinin ve Fransız yaşamının etkisiyle Marx da sosyalist olmuştu. Burada birlikte “The Holy Family” veya “Critique of Critical Critique” adlı bir kitap yazdılar. İngiltere'de İşçi Sınıfının Durumu'ndan bir yıl önce çıkan ve büyük bir bölümü Marx tarafından yazılan bu kitap, ana fikirlerini yukarıda açıkladığımız devrimci materyalist sosyalizmin temellerini içerir. “Kutsal aile” (The Holy Family) takma adı Bauer kardeşler ve onların takipçileri için bulunmuş gülünç bir addır. Bauer ve takipçileri, tüm gerçekliğin, partilerin ve siyasetin üzerinde duran, her türlü pratik faaliyeti reddeden bir eleştiriyi vaaz ettiler. Marx ve Engels, bu saçma ve zararlı eğilime şiddetle karşı çıktılar. Egemen sınıflar ve devlet tarafından ayaklar altına alınan işçiler adına daha iyi bir toplum düzeni için mücadele etmeyi talep ettiler. Elbette proletaryayı bu mücadeleyi yürütebilecek ana lokomotif güç olarak görüyorlardı. Kutsal Aile'nin ortaya çıkmasından bile önce Engels, Marx'ın ve Ruge'nin Deutsch-Franzosische Jahrblicher'inde, çağdaş ekonomik düzenin başlıca fenomenlerini sosyalist bir bakış açısından incelediği “Ekonomi Politik Üzerine Eleştirel Denemeler” yazısını yayınlamıştı. Engels'le kurduğu temas Marx'ın çalışmalarının gerçek bir devrim ürettiği bilim olan ekonomi politik alanına yöneltti.1845'ten 1847'ye kadar Engels, Brüksel ve Paris'te, Alman işçileri arasında bilimsel çalışmayı pratik faaliyetlerle birleştirerek yaşadı. Burada Marx ve Engels, kendi geliştirdikleri sosyalizmin ana ilkelerini açıklamakla görevli oldukları gizli Alman Komünist Birliği ile temas kurdular. Marx ve Engels'in 1848'de yayınlanan Komünist Partisi'nin ünlü Manifestosu böyle doğdu. Bu küçük kitapçık ciltler dolusu değerdedir: bugüne kadar onun ruhu, uygar dünyanın tüm örgütlü ve mücadele eden proletaryasına ilham verdi ve ona rehberlik etti.Önce Fransa'da patlak veren ve ardından diğer Batı Avrupa ülkelerine yayılan 1848 devrimi, Marx ve Engels'i memleketlerine geri getirdi. Burada, Ren Prusya'sında, Köln'de yayınlanan demokratik Neue Rheinische Zeitung'un sorumluluğunu üstlendiler. İki arkadaş, Ren Prusya'sındaki tüm devrimci-demokratik özlemlerin kalbi ve ruhuydu. Gerici güçlere karşı özgürlüğü ve halkın çıkarlarını savunmak için sonuna kadar savaştılar. Fakat sonuçta karşı-devrim kazandı. Neue Rheinische Zeitung baskılara maruz kaldı. Sürgünü sırasında Prusya vatandaşlığını kaybeden Marx sınır dışı edildi; Engels silahlı halk ayaklanmasına katıldı, üç savaşta özgürlük için savaştı ve isyancıların yenilgisinden sonra İsviçre üzerinden Londra'ya kaçtı.Marx da Londra'ya yerleşti. Engels kısa süre sonra tekrar memur oldu ve ardından 1840’lı yıllarda çalıştığı Manchester ticaret firmasında hissedar oldu. 1870'e kadar Manchester'da yaşadı, Marx ise Londra'da yaşadı, ama bu onların en canlı fikir alışverişini sürdürmelerini engellemedi. Neredeyse her gün mektuplaşıyorlardı. Bu yazışmada iki arkadaş görüş alışverişinde bulundular ve keşifler yaptılar. Bilimsel sosyalizmi geliştirmek için işbirliği yapmaya devam ettiler. 1870'de Engels Londra'ya taşındı ve en yoğun nitelikteki ortak entelektüel yaşamları, Marx'ın öldüğü 1883'e kadar devam etti. Bu yoldaşlığın meyvesi, Marx'a göre, çağımızın ekonomi politiği üzerine en büyük eser olan Kapital ve Engels'e göre de irili ufaklı bir dizi eserdi. Marx, kapitalist ekonominin karmaşık fenomenlerinin analizi üzerinde çalıştı. Engels, çoğunlukla eleştirel polemik niteliğindeki yazılar kaleme aldı. Materyalist tarih anlayışı ve Marx'ın ekonomik teorisi temelinde, daha genel bilimsel sorunları ve geçmişteki ve şimdiki çeşitli fenomenleri ele aldı. Engels'in çalışmalarından, Anti-Dühring (felsefe, doğa bilimleri ve sosyal bilimler alanındaki son derece önemli sorunları çözümleyen) çözümleme eseri önemlidir. Bu son derece zengin ve öğretici bir kitaptır. Ne yazık ki, 1892 yılında yayınlanan ve bilimsel sosyalizmin gelişiminin tarihsel bir taslağını içeren “Ütopik Sosyalizmden Bilimsel Sosyalizme” eserinin yalnızca küçük bir kısmı Rusça'ya çevrilmiştir. (The Development of Scientific Socialism, 2. baskı, Cenevre, 1892).] 1884 yılında Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni adlı çalışmasını kaleme aldı. Rus Hükümeti'nin dış politikası üzerine bir makale, konut sorunu üzerine muhteşem makaleler ve son olarak, Rusya'nın ekonomik gelişimi üzerine iki küçük ama çok değerli makale kaleme aldı (Rusya Üzerine Friedrich Engels, Zasulich tarafından Rusça'ya çevrildi, Cenevre, 1894). Marx, sermaye üzerine yaptığı geniş çalışmasına son rötuşları yapamadan öldü. Bununla birlikte, taslak zaten tamamlanmıştı ve arkadaşının ölümünden sonra Engels, Kapital'in ikinci ve üçüncü ciltlerini hazırlamak ve yayınlamak gibi meşakkatli bir görevi üstlendi. 1885'te Cilt II'yi ve 1894'te Cilt III'ü yayınladı (ölümü Cilt IV'ün hazırlanmasını engelledi). Bu iki cilt çok büyük bir emek gerektiriyordu. Gerçekten de Kapital'in bu iki cildi iki adamın eseridir: Marx ve Engels. Bu iki bilgin dost, birlikte Avrupa ve dünya proletaryası için engin bir hazine hazırladılar. Engels her zaman Marx ile kurduğu dostluğu ve yoldaşlığı yüceltti. Yaşayan Marx'a olan sevgisi ve ölen Marx'ın anısına duyduğu saygı sınırsızdı. Bu sert, savaşçı ve katı düşünür, derinden sevgi dolu bir ruha sahipti.1848-49 hareketinden sonra, sürgündeki Marx ve Engels kendilerini bilimsel araştırmalarla sınırlamadılar. 1864'te Marx, Uluslararası İşçi Birliği'ni kurdu ve bu topluluğu on yıl boyunca yönetti. Engels de onun işlerinde aktif rol aldı. Tüm ülkelerin proleterlerini Marx'ın düşüncesine uygun olarak birleştiren Uluslararası Birliğin çalışması, işçi sınıfı hareketinin gelişmesinde büyük önem taşıyordu. Ancak 1870’li yıllarda Uluslararası Birliğin kapanmasıyla bile, Marx ve Engels'in birleştirici rolü sona ermedi. Aksine, hareketin kendisi kesintisiz olarak büyüdüğü için işçi sınıfı hareketinin manevi liderleri olarak önemlerinin sürekli arttığı söylenebilir. Marx'ın ölümünden sonra Engels, Avrupalı sosyalistlerin danışmanı ve lideri olarak tek başına devam etti. Onun tavsiyeleri ve yönlendirmeleri, hükümetin zulmüne rağmen gücü hızla ve istikrarlı bir şekilde artan Alman sosyalistleri, İspanyollar, Rumenler ve Ruslar gibi ülkelerin proleterlerinin yollarına ışık tuttu. Hepsi, Engels'in yaşlılığındaki zengin bilgi ve deneyim birikiminden yararlandıHem Rusça bilen hem de Rusça kitaplar okuyan Marx ve Engels, bu ülkeyle yakından ilgilendiler. Bu nedenle, bir avuç Rus devrimcisinin güçlü çarlık hükümetine karşı verdiği kahramanca mücadele, bu devrimcilerin kalplerinde bir ateş yaktı. Öte yandan, yanıltıcı ekonomik avantajlar uğruna, Rus sosyalistlerinin en acil ve önemli görevinden, yani siyasi özgürlüğün kazanılmasından uzaklaşma eğilimi toplumsal devrimin ana amacına doğrudan ihanet olarak atfedildi. Marx ve Engels sürekli olarak “İşçilerin kurtuluşu işçi sınıfının kendi eylemi olmalıdır” diye öğütlediler. Ekonomik kurtuluşu için savaşmak isteyen proletarya aynı zamanda siyasi haklar kazanmalıdır. Üstelik, Marx ve Engels, Rusya'da bir siyasi devrimin Batı Avrupa işçi sınıfı hareketi için de çok büyük önem taşıyacağını açıkça gördüler. 1870 savaşının bir sonucu olarak Rusya'nın sahip olduğu olağanüstü elverişli uluslararası konum, Almanya ile Fransa arasında uzun bir süre anlaşmazlıklara yol açtı. Elbette bu durum sadece otokratik Rusya'nın gerici bir güç olarak önemini artırdı. Yalnızca özgür bir Rusya, Polonyalıları, Finleri, Almanları, Ermenileri veya diğer küçük ulusları ezmeyen ya da Fransa ve Almanya'yı sürekli olarak karşı karşıya getirmeye ihtiyacı olmayan bir Rusya, modern Avrupa'yı savaş yükünden kurtarabilirdi. Böylesi bir Rusya, Avrupa'daki tüm gerici unsurları zayıflatacak ve Avrupa işçi sınıfını güçlendirecektir. Engels'in, Batı'da da işçi sınıfı hareketinin ilerlemesi adına Rusya'da siyasi özgürlüğün kurulmasını hararetle istemesinin nedeni budur. Engels’i kaybettiğimizde Rus işçi sınıfı ve tüm dünyadaki işçi sınıfı en büyük öğretmenini de kaybetmiş oldu.Proletaryanın büyük bir savaşçısı ve öğretmeni olan Friedrich Engels'in anısını her zaman onurlandıralım!Ne akıl meşalesi yanmayı bıraktı, ne kalp atmayı bıraktı!
