Chavez in Londen: “We kunnen geen jobs, huizen, zelfs geen levens garanderen binnen het kapitalisme.”

Vorige week was de Venezolaanse president Hugo Chavez gedurende twee dagen op bezoek in Londen op uitnodiging van Ken Livingstone, de burgemeester van Londen. Het bezoek veroorzaakte een enorm enthousiasme, duizenden mensen probeerden de president te zien te krijgen. Op verschillende locaties in Londen organiseerde de campagne Hands Off Venezuela (HOV) vijf meetings die gesteund werden door de Bolivarian Circles en de Venezuela Solidarity Campaign.

Het begon met een levendige verwelkoming aan het hotel van Chavez. Mensen hadden vlaggen en spandoeken meegebracht, veel rode T-shirts, er werd gezongen en geroepen: “Uh! Ah! Chavez no se va!” Namens HOV heette Rob Sewell de tweehonderd aanwezigen welkom en zei: “Twee dagen geleden organiseerde Hands Off Venezuela in Oostenrijk een meeting met 5000 mensen om de president te begroeten. Ook hier in Engeland heten we de president welkom en we moeten van de gelegenheid gebruik maken om de steun aan de Bolivariaanse Revolutie verder te ontwikkelen”. Chavez werd onthaald met een daverend applaus en enthousiasme. Hij liet meteen het protocol varen, mengde zich onder de menigte, begroette zoveel mogelijk mensen en sprak ook even met enkele vertegenwoordigers van HOV. Espe Espigares, lid van HOV-stuurgroep begroette president Chavez vanwege de campagne Hands Off Venezuela en alle aanwezigen. Na deze korte conversatie bedankte Chavez HOV voor het ongelofelijke werk ten dienste van de Venezolaanse revolutie. “Ik dank jullie voor jullie werk en ik zou jullie willen aanmoedigen verder te doen want dit is zeer belangrijk voor ons en voor de revolutie.”

Daarna trokken we naar het Camden Centre waar er een meeting met Chavez zou plaatsvinden. Het is een echte schande dat de organisatoren geen grotere locatie voorzien hadden. Toen HOV voor het eerst hoorde over het bezoek, namen we onmiddellijk contact met de Venezolaanse ambassade in Londen en legden we meteen de Royal Albert Hall vast voor een massale meeting met Chavez. Jammer genoeg moesten we vernemen dat de organisatie van het bezoek exclusief in de handen van Ken Livingstone zou worden gelegd. Onze affiches en de pamfletten lagen al klaar, maar we werden geïnformeerd dat er geen publiciteit mocht worden gemaakt. Hoewel we aandrongen op een open meeting, besliste het kabinet van de burgemeester unilateraal dat de toegang tot de meeting enkel op uitnodiging zou plaatsvinden. In het Camden Centre kunnen 800 mensen binnen, maar er waren meer dan 5.000 aanvragen binnengelopen via de website van Livingstone. Vreemd dat de burgemeester geen grotere locatie kon vinden. HOV kreeg uiteindelijk 100 tickets toebedeeld die binnen het uur de deur uit waren. We kregen nog honderden aanvragen van mensen die we moesten teleurstellen.

De bijeenkomst werd voorgezeten door Ken Livingstone en werd geopend door twee sprekers. De eerste was Keith Sonnet van de vakbond voor de openbare diensten UNISON en vertegenwoordiger van het Venezuela Information Centre die degenen die Venezuela bedreigen duidelijk wilde maken dat ze een serieuze tegenstand mogen verwachten. De tweede was Jeremy Dear van de journalistenvakbond NUJ en vertegenwoordiger van de campagne HOV. Jeremy had lof voor de inspanningen van Ken Livingstone maar klaagde tegelijk de slechte locatie aan. “Er zijn duizenden mensen die president Chavez hadden willen zien spreken vanavond.” Hij vroeg de president om nog eens terug te komen naar Londen wanneer er een grotere bijeenkomst zal worden georganiseerd.

De drie uur durende toespraak van Chavez over de achtergronden van de Bolivariaanse Revolutie werd met grote geestdrift onthaald. In het begin van zijn speech verwees Chavez naar de meeting met 5.000 jongeren in Wenen. Hij bedankte nadrukkelijk Alan Woods en HOV voor de organisatie van de “formidabele meeting”.

Chavez had het onder meer over de industriële revolutie en de grote Franse Revolutie die een inspiratiebron vormden voor revolutionairen als Simon Bolivar en Francisco de Miranda. Hij had ook lovende woorden voor het wetenschappelijk socialisme van Marx en Engels, dat echter niet als een dogma mag worden behandeld. Hij had het over het kapitalisme en het imperialisme die de planeet dreigen te vernietigen en verwees naar Rosa Luxemburg en haar “socialisme of barbarij”. Socialisme is de enige oplossing, zei hij, de enige manier om de wereld te redden die bedreigd wordt door het kapitalisme. “Ik ben een socialist. We zijn allemaal socialisten.” en verder stelde hij dat Marx, Engels, Lenin en Che Guevara niet dood zijn. Ze leven verder in hun ideeën die springlevend zijn. Tenslotte lanceerde hij onverwacht de idee om goedkope olie van PDVSA aan te bieden in de armere wijken in Londen. Ondanks alle problemen werd het dus toch een zeer enthousiasmerende meeting.

Chavez bij de TUC

De volgende dag verzamelde HOV voor het hoofdkwartier van de TUC, de federatie van Engelse vakbonden. Er werden pamfletten uitgedeeld en brochures verkocht aan de leden die binnengingen. Toen de meeting zou beginnen, nodigden vertegenwoordigers van de delegatie van Chavez ons uit voor de meeting met de TUC, samen met de mensen van de Venezuela Solidarity Campaign. De ordedienst van de TUC probeerde ons de toegang te verhinderen maar dankzij de tussenkomst van de Venezolaanse ordediensten konden we toch passeren. Er waren een honderdtal aanwezigen, bestuursleden van de TUC en afgevaardigden van de verschillende vakbonden.

Chavez werd aangekondigd door de algemeen secretaris van de TUC, Brendan Barber, die opriep voor “een nieuw soort globalisering met sociale rechtvaardigheid en rechten voor de werknemers”. Dan vroeg hij Chavez om te spreken. Maar Chavez sprak niet over globalisering. In de plaats daarvan gaf hij de bestuursleden een lesje geschiedenis. Hij wees op het feit dat de Venezolaanse revolutionair Miranda onder de indruk was van de industriële revolutie in Groot-Brittannië en zelf een tijdje als politieke balling in Londen heeft gewoond. Miranda, net als Bolivar, was in essentie een pre-socialistische denker, stelde Chavez. Wellicht hadden de meeste aanwezigen nog nooit van Miranda gehoord, maar ze hadden zeker wel al eens gehoord van de volgende politieke banneling die door Chavez werd vernoemd: “Karl Marx woonde hier in Londen en werd hier begraven. Hij was een van de grootste ideologen van het wetenschappelijke socialisme. Bolivar kende slechts de utopische socialisten. Sommige mensen willen vandaag echter het socialisme begraven. Proponenten van het kapitalisme en het neoliberalisme spraken van het failliet van het socialisme. Maar het is hun theorie die gefaald heeft.”

Chavez ging verder over de pre-Columbiaanse samenlevingen in Latijns-Amerika en hoe die voor de Conquistadores leefden in een socialistisch maatschappijsysteem waarin er geen private eigendom bestond. Terwijl hij verwees naar de gebreken van de Sovjetunie, benadrukte hij het belang om te leren uit de ervaring van het verleden. We hebben nieuwe alternatieven nodig om het socialisme tot stand te brengen. “We willen een socialisme van de 21e eeuw.” Er is de ecologische bedreiging van de wereld, de oorlog in Irak en de bedreigingen aan het adres van Iran. “We kunnen geen jobs, huizen, zelfs geen levens garanderen binnen het kapitalisme. Dit is absoluut onmogelijk binnen het kapitalisme. Kijk naar de jongerenwerkloosheid in Europa, de crisis in pensioenen, enzovoort.” En verder: “we zijn anti-imperialisten maar zijn niet tegen de gewone mensen in de Verenigde Staten. Zij zijn onze vrienden.” Hij eindigde met de stelling dat “Latijns-Amerika een belangrijke draai naar links doormaakt. Hetzelfde zal gebeuren in Europa en, naar ik hoop, in heel de wereld’.

Dit was ongetwijfeld de meest radicale speech die de voorbije vijftig jaar voor de bestuursleden van de TUC is gehouden. Na de meeting trokken we met enkele mensen van HOV naar het stadhuis waar Chavez een persconferentie zou geven. Er waren ongeveer tweehonderd aanwezigen. De eerst vraag kwam van een reporter van CNN, die Chavez vroeg waarom hij Tony Blair had beledigd. Chavez antwoordde dat dit een idiote vraag was en dat de reporter beter zou moeten weten. Daarna kwamen er nog enkele andere provocatieve vragen zoals eentje waarin Venezuela werd verweten zich imperialistisch te gedragen en olie daarbij als een politiek wapen te gebruiken. “We hebben geen plannen om de olie en het gas te monopoliseren. We willen enkel werk maken van integratie, zoals Europa”, antwoordde hij. Toen Chavez door een andere journalist vergeleken werd met George Bush, reageerde hij verontwaardigd: “Vergelijk me niet met hem. Heb ik ooit een ander land aangevallen? Heb ik mensen vermoord? George Bush is een crimineel, een moordenaar. Hij zou terecht moeten staan voor zijn misdaden en in de gevangenis moeten belanden.” Dit veroorzaakte een stormachtig applaus van de aanwezige gasten en een gedeelte van de journalisten, hoewel er weinig enthousiasme te merken was bij de journalisten die de provocatieve vragen hadden gesteld.

“We moeten de macht grijpen”

Later die middag ging er een bijeenkomst door in het Britse parlement, georganiseerd door parlementslid Colin Burgon en de Labour Friends of Venezuela. HOV werd vertegenwoordigd door de parlementairen John McDonnell en Jeremy Corbyn, naast Alan Woods, Rob Sewell en Jeremy Dear. Chavez gaf er de meest militante speech die ooit gehoord is in de buurt van het paleis van Westminster. De toespraak was in grote lijnen gelijkaardig aan die voor de TUC: over de bevrijdingsbeweging in Venezuela, de problemen die het kapitalisme veroorzaakt en de socialistische weg die moet worden ingeslagen. Maar hij richtte zich ook specifiek tot de Labour Party en zijn sterke socialistische en arbeiderstradities:

“We weten allemaal waar de Labour Party vandaan komt. We kennen zijn tradities en we identificeren ons volledig met die tradities. Ik wil me niet moeien met de interne politiek van Groot-Brittannië, maar jullie hebben allemaal al wel gehoord over iets dat de ‘Derde Weg’ wordt genoemd”, zei hij, duidelijk verwijzend naar de ideeën van Tony Blair. “Mijn ervaring heeft me ervan overtuigd dat er geen derde weg bestaat tussen kapitalisme en socialisme. Socialisme is de enige weg vooruit voor de mensheid.”

Chavez legde vervolgens uit dat “ze ons proberen schrik aan te jagen met de macht van het Imperium, maar we zijn niet bang. Er is een grotere macht dan die van het imperialisme en de dat is de internationale publieke opinie, en daarmee bedoel ik de macht van de mensen van de hele wereld. We moeten onze activiteit niet beperken tot de straat. We moeten de macht grijpen.”

Dit is de eerste keer sinds generaties dat iemand in de ‘moeder van alle parlementen’ een toespraak hield over socialisme en wereldrevolutie. De woorden kregen een warme ontvangst. Het was duidelijk dat ze een diepe impact hadden op de aanwezigen, vooral toen president Chavez de gebeurtenissen rond de coup van april 2002 beschreef. “Ik dacht dat ik zou sterven op die dag. Eigenlijk probeerden ze me ook drie keer om te brengen, maar ze werden tegengehouden door de soldaten die mij bewaakten. Uiteindelijk werden we gered door het volk.”

Nadien werd hij geïntroduceerd aan John McDonnell van Hands Off Venezuela. Hij drukte uitbundig zijn hand: "Thank you John MacDonnell for everything you have done. Thank you. Thank you", zei hij in het Engels.

De laatste meeting

Daarna gingen we naar de verwelkomingbijeenkomst buiten de Banqueting Hall in Whitehall, waar een grote groep zich had verzameld om de president te ontmoeten. Dit was de laatste bijeenkomst van zijn bezoek, voornamelijk gericht tot de zakenwereld om investeringen in de Venezolaanse economie aan te moedigen. Deze keer maakte een kleine groep van opposanten, een tiental middenklassers, eveneens hun opwachting. Ze waren echter volledig in de minderheid en zagen eruit als een pathetisch hoopje.

Toen Chavez arriveerde brak de menigte naar voren en de president was echt overstelpt. Opnieuw nam hij de tijd om iedereen te bedanken en hij schudde hand van zijn supporters en drukte hen aan zijn borst. De menigte volgde hem gewoon toen hij binnen ging. Na een pauze spoorde het presidentiële team ons aan om binnen te komen en deel te nemen aan de bijeenkomst. Tientallen activisten van HOV mochten binnen. Tot de verbazing van het personeel van Canning House stonden jongeren in jeans en T-shirt naast mensen zoals Norman Lamont en andere hoge pieten van de bourgeoisie, die nieuwsgierig leken over wat Chavez kwam vertellen.

Verschillenden van ons namen vooraan plaats naast de Venezolaanse delegatie. Chavez kwam ons opnieuw tegemoet met handdrukken en begroetingen, in het bijzonder Alan Woods. De zaal was met zeshonderd aanwezigen stampvol. Chavez beklom het podium met de uitdagende houding van Daniël in de leeuwenkooi. Hij ging zeer handig om met het publiek. De ene na de andere statistiek ontkrachtte alle leugens over de Bolivariaanse Revolutie. Zoals gewoonlijk sprak hij zonder nota’s. Occasioneel las hij wat uit de statistieken uit de stapel papieren voor hem. Hij begon met het opsommen van de successen van de Bolivariaanse Revolutie, waarbij hij erop wees dat Unicef voor het eerst Venezuela vrij van analfabetisme had verklaard. Vroeger ging slechts 60 procent van de kinderen naar school, nu al meer dan 75 procent. Het onderwijsbudget is 8 procent van het BBP, net zoals gezondheidszorg.

“We promoten gezondheid, werkgelegenheid en onderwijs. We hebben medische centra en mensen kunnen daar gratis naartoe gaan, dankzij Cuba. We hebben 20.000 Cubaanse dokters en assistenten in Venezuela die zorgen voor basisgezondheidszorg. Tijdens de afgelopen drie jaar kregen artsen 117 miljoen bezoeken en tandartsen 16,8 miljoen. Duizenden levens werden dankzij deze maatregelen gered. Er werden 200.000 operaties van cataract gedaan, een operatie van 15 minuten waardoor mensen terug behoorlijk kunnen zien. Ik heb mensen zien huilen omdat ze dachten nooit meer de maan of het ochtendgloren te zien. Gezondheid is een recht voor de armen net zo goed als voor de rijken. Waarom zou dat niet mogen? Je moet de gezondheidszorg niet privatiseren. Gezondheid is ieders recht!”

De internationale reserves van Venezuela zijn toegenomen van 10 miljard dollar drie jaar geleden tot 30,4 miljard dollar vandaag. De werkloosheid is gehalveerd en zal binnenkort nog maar één cijfer tellen. De inflatie is afgenomen van meer dan 100 procent tot ongeveer 10 procent. Het BBP groeide negen kwartalen aan één stuk, een bewijs van de sterke groei, en niet enkel in de oliesector. Er zijn grote infrastructuurprojecten gepland die internationale investeringen behoeven, stelde hij.

We weten niet of zijn toespraak tot meer investeringen van Britse kapitalisten zal leiden. Dit hangt af welk gevoel het sterkst is: hun honger naar winsten of hun angst voor de revolutie. Bij het naar buiten gaan hoorden we alvast een man in een chic pak zeggen dat zijn geld elders veiliger zou zijn. In elk geval kan Chavez niet de illusie koesteren dat de echte vrienden van de Bolivariaanse Revolutie zich bevonden in het ‘uitgelezen gezelschap’ in Banqueting Hall, maar wel onder syndicalisten, werkende mensen en jeugd in Groot-Brittannië.

Na de bijeenkomst verliet de president het gebouw tussen rijen juichende supporters. Zo eindigde een succesvol bezoek dat onmiskenbaar de solidariteitsbeweging, in de eerste plaats Hands Off Venezuela, heeft geconsolideerd en ook de linkse krachten in de arbeidersbeweging, de vakbonden en Labour heeft versterkt. De kwestie van socialisme en revolutie is terug op de agenda van de Britse arbeidersbeweging gezet op een manier die enkele jaren geleden ondenkbaar leek. De geschiedenis is niet ten einde, ze is nog maar net begonnen.

Je kunt hier foto’s bekijken.