انقالبي ڪميونسٽ انٽرنيشنل منشور

1938ع ۾ روس جي عظيم انقالبي ليون ٽراٽسڪي چيو ته"انسانيت جو تاريخي بحران قيادت جي

بحران ۾ تبديل ٿي ويو آھي." اھي لفظ اڄ به ايترو ئي ڪارآمد آھن، جيترو اھي لکڻ وقت ھئا.

ايڪيھين صدي َء جي ٽئين ڏھاڪي ۾ سرمائيداري نظام ھڪ تباھي واري نامياتي (Organic)

بحران جو شڪار آھي. اھو عمل تاريخ ۾ پھريون ڀيرو نه ٿي رھيو آھي، پر اھو ان حقيقت کي ظاھر

ٿو ته ھڪ سماجي-تاريخي نظام پنھنجي آخري حد تي پھچي چڪو آھي، جيڪو ھاڻي وڌيڪ ڪري

ترقي پسند ڪردار ادا ڪرڻ جي صالحيت کان محروم آھي. تاريخي ماديت جو مارڪسي نظريو اسان ھن الڙي جي سائنسي وضاحت مھيا ڪري ٿو. ھر سماجي ۽ معاشي نظام خاص سببن جي ڪري ٿو، ترقي ڪري پنھنجي عروج تي پھچي ٿو ۽ نيٺ پنھنجي زوال ڏانھن موٽ کائي ٿو. رومي کي ُجڙي

سلطنت ۽ غالمي َء جي زوال جي ڪھاڻي به لڳ ڀڳ ساڳي ھئي.

سرمائيداري پنھنجي ترقي پسند دور ۾ صنعت، زراعت، سائنس ۽ ٽيڪناالجي ۾ بي مثال ترقي ڪئي، پر سان گڏوگڏ سرمائيداري نظام الشعوري طور تي مستقبل جي طبقاتي سماج ال ِء مادي بنياد بہ مھيا ڪيا ان

پئي.

پر ھاڻي اھو سمورو عمل پنھنجي آخري حد تائين پھچي چڪو آھي جنھنڪري ھر چيز پنھنجي

۾ تبديل ٿي رھي آھي. سرمائيداراڻي نظام جي تاريخي صالحيت ڪڏھوڪي ختم ٿي چڪي آھي، ابتڙ

سماج کي اڳتي وڌائڻ بدران ھاڻي اھو نظام تباھي َء ڏانھن وڌي رھيو آھي .

ھاڻوڪو بحران سرمائيداري نظام ۾ عام معمول وارو بحران ناھي، پر اھو ھڪ اھڙو بحران آھي

جنھنڪري سرمائيداري َء جي وجود کي ئي خطرو آھي، جيڪو نه رڳو پيداواري قوتن اندر جمود جي

صورت ۾ پر تھذيب، اخالقيات، سياست ۽ مذھب جي بحران جي صورت ۾ پڻ ظاھر ٿئي ٿو.

امير ۽ غريب جي وچ ۾ طبقاتي فرق تمام گھڻو وڌي ويو آھي جتي چند اميرزادن جي ھٿن ۾ بي پناھ دولت ٿي وئي آھي، ٻئي پاسي انسانيت جي وڏي اڪثريت وٽ غربت، ذلت ۽ نااميدي کان سوا ِء ڪجھه به جمع

ناھي. جيتري اونداھي اڄ آھي، ايتري اوندھ ماضي َء ۾ ڪڏھن به نه ھئي.

اھي آھن ھڪ بيمار سماج جون نشانيون، جيڪو نه رڳو ٽوٽ ڪري رھيو آھي، پر ضرورت

وڌيڪ پچڻ سبب ڳرڻ ۽ سڙڻ لڳو آھي. کان

ان جو زوال اڻٽر آھي ۽ جنھن کان ڪنھن به صورت بچي نٿو سگھجي. پر ان جو مطلب اھو به

ناھي ته سرمائيدارطبقو عارضي طور تي بحران کي ٽارڻ يا ان جي اثرن کي گھٽائڻ جي اھل ناھي رھيو.

پر اھڙيون ڀئي تدبيرون فقط نوان تضاد پيدا ڪن ٿيون، جيڪي برداشت جوڳا ئي ناھن .

2008ع جو مالي بحران تمام وڏو غير معمولي واقعو ھو. حقيقت اھا آھي ته عالمي سرمائيداري ڪڏھن

به ان جھٽڪي مان پاڻ سنڀالي نہ سگھي آھي.

ڏھاڪن کان بورجوا اقتصاديات جا ماھر چون پيا ته منڊي جا "مضبوط ھٿ" سڀئي مسئال حل

ڪري ڇڏيندا، حڪومت کي معاشي معاملن ۾ مداخلت ڪرڻ جي ڪا به ضرورت ناھي. پر پو ِء سڀني ڏٺو ته ڪيئن منڊيون تباھه ٿي ويون ۽ رياست وڏي پيماني تي مداخلت ڪري انھن کي بچايو. انھي َء ۾ حڪومتن ۽ مرڪزي بينڪن نظام کي بچائڻ ال ِء تمام گھڻو سرمايو لڳائي ان کي مڪمل تباھي َء بحران

کان بچايو.

سرمائيدار طبقو وقتي طور تي نظام کي بچائڻ ۾ ڪامياب ته ٿي ويو، پر ايئن ڪرڻ ال ِء نظام کي

جي فطري حدن کان ٻاھر نڪرڻو پيو. حڪومتن ايڏي دولت خرچ ڪئي جيڪا اصل ۾ انھن وٽ ھئي ان

ڪونہ. اھو ئي ساڳيو چرپڻ وارو عمل ڪرونا وبا جي وقت بہ ڪيو ويو. به

غيرمعمولي عملن جو الزمي نتيجو تمام گھڻي مھنگائي، حڪومتي، ڪاروباري ۽ گھريلو قرضن جو پھاڙ ھو جنھن حڪومتن کي روڪ (Brake) لڳائڻ تي مجبور ڪيو. ھاڻي انھي َء سموري انھن کائڻ شروع ڪئي آھي . انتھائي گھٽ وياج جي شرح، سستا قرض ھاڻي ماضي َء جو قصو ھڪ وڏو عمل موٽ

ويا آھن. جيڪڏھن اھڙو ڪو دور واپس وريو ته به ويجھي مستقبل ۾ ان جو ڪوبه امڪان بڻجي

ڪونھي.

عالمي معيشت جي صورتحال ھڪ خوفناڪ طوفان جو منظر پيش ڪري پئي، جنھن ۾ ھر ُجز ٻئي کي

ڌڪيندي تيزي َء سان زوال ڏانھن وڌي رھيو آھي. دنيا بي پناھ غير يقيني واري مستقبل ۾ داخل ٿي رھي

آھي جنھن جي نتيجو وڏي پئماني تي جنگيون، معاشي ڏيوالپڻو ۽ غربت ۾ اضافو آھي.

ايستائين جو امير ترين ملڪن ۾ وڌندڙ مھنگائي، اجرتن ۾ گھٽتائي قوت خريد کي اڏوھي جيان

چٽ ڪري ڇڏيو آھي. جڏھن ته صحت ۽ تعليم جھڙين عوامي خدمتن ۾ تمام گھڻي ڪٽوتين سبب کائي

انھن کي عوام جي پھچ کان ئي پري ڪري ڇڏيو آھي.

اھي سڀئي قدم سڌو سنئون پورھيت طبقي ۽ وچولي طبقي جي زندگي َء جي معيار تي حملو آھن. سڀئي عمل بحران کي وڌائڻ جو ڪارڻ بڻجي رھيا آھن. معاشي بحران کي حل ڪرڻ ال ِء سرمائيدار جون سموريون ڪوششون وڌيڪ سماجي ۽ سياسي بحرانن کي جنم ڏئي رھيون آھن. سرمائيدار اھي ڄار ۾ ڦاسي پيو آھي جتان نڪرڻ جو ڪوبه رستو ناھي. ھاڻوڪي صورتحال کي طبقي طبقو ھڪ اھڙي

سمجھڻ الء اھا اھم ڪنجي آھي.

لينن گھڻو اڳ اھو واضح ڪري ڇڏيو ھو ته سرمائيداري جو ڪو به بحران آخري ناھي ھوندو.

ھڏين تي ئي سھي ھي نظام پنھنجو پاڻ کي بچائڻ ۾ ايستائين ڪامياب ٿي سگھي ٿو، جيستائين ان انساني

کي پاڙان اکوڙي ختم نه ڪيو وڃي.

عالمگيريت جون حدون

سرمائيداري بحران جا ٻه مکيه سبب آھن. ھڪ آھي پيداواري وسيلن جي ذاتي ملڪيت ۽ ٻيو آھي

قومي منڊي جون ساھ ٻوساٽيندڙ حدون، جيڪي سرمائيداري جي تخليق ڪيل پيداواري قوتن جي الء

نھايت ئي تنگ آھن.

ھڪ عرصي تائين سرمائيدار طبقو عالمي واپار ۽ عالمي محنت جي ورھاست کي ھٿي ڏيندي

"عالمگيريت" ذريعي قومي منڊين جي قائدن ۽ حدن کي ڪنھن حد تائين اورانگھيندو رھيو آھي .

سوويت يونين جي ٽٽڻ کان پو ِء چين، روس ۽ ھندستان جي عالمي سرمائيدار منڊي ۾ شموليت ان

عمل کي زور وٺرايو. اھو ئي بنيادي سبب ھيو جو سرمائيداري َء نظام گذريل ڪجھ ڏھاڪن ۾ بحران کان

بچڻ ۽ وڌيڪ اُسرڻ جي قابل ٿيو.

ماضي جي ڪيميا دانن، جن کي يقين ھو ته اھي ڪنھن به ڌاتو کي سون ۾ تبديل ڪرڻ جو ڳجھو

طريقو ڳولي لڌئون آھي. ساڳي طرح بورجوا اقتصاديات جي ماھرن جو بہ خيال ھو ته انھن سرمائيداري َء

جي سڀني مسئلن جو حل ڳولھي ورتو آھي.

سڪل پنن جيان ھوا ۾ اڏامي ويا آھن. ظاھر آھي ته

ھاڻي اھي سڀئي غلط فھميون ۽ وڌا ُء

۽ حفاظتي

عالمگيريت جو عمل پنھنجي حدن تي پھچي ھاڻي موٽ کائڻ لڳو آھي. معاشي قومپرستي َء

پاليسيون اڄ جي دور جا حاوي الڙا آھن. ياد رھي ته ھي اھي ئي الڙا آھن جن 1930ع واري ڏھاڪي

جي معاشي بحران کي ھڪ خوفناڪ ٽوڙ ڦوڙ ۾ بدالئي ڇڏيو ھو.

اھا سموري صورتحال ھڪ فيصالئتي تبديلي آھي ۽ ان جو الزمي نتيجو بين االقوامي الڳاپن ۾

وڌندڙ تضاد، جنگين ۽ حفاظتي پاليسين جي شدت جي صورت ۾ نڪري رھيو آھي. اھو سڀ ڪجھه

آمريڪي سامراج جي انھي َء واويال ”سڀ کان پھرين آمريڪا “ واري نعري مان ظاھر آھي جنھن جو چٽو مقصد اھو ئي آھي ته باقي دنيا ٻڏي وڃي مري ۽ ان جو نتيجو وڌيڪ تضاد ۽ واپاري جنگين جي

صورت ۾ ئي نڪري سگھي ٿو.

اڻ کٽندڙ وحشت

بحران معاشي، مالي، سماجي، سياسي، سفارتي، فوجي، ھر شعبي ۾ عدم استحڪام جي صورت ۾ ظاھر رھيو آھي. سامراجي وياج خورن جي چنبي ۾ ڦاٿل غريب ملڪن ۾، آبادي َء جي ھڪ وڏي اڪثريت ٿي

بک وگھي اذيتناڪ موت کي منھن ڏئي رھي آھي. گڏيل قومن جي ھڪ اندازي مطابق جون 2023 ۾

سڄي دنيا ۾ جنگين، ڏڪار ۽ موسمياتي تبديلين سبب بي گھر ٿيندڙ ماڻھن جو انگ 110 ملين ھو، جيڪو جي وبا کان اڳ واري دور جي مقابلي ۾ تمام گھڻو آھي، اھو انگ غزه تي اسرائيل جي حملي ڪورونا

کان اڳ جو آھي.

وحشتن کان بچڻ ال ِء ماڻھن جو وڏو انگ پناھگيرن جي صورت ۾ آمريڪا ۽ يورپ ڏانھن لڏپالڻ رھيو آھي. جيڪي لڏپالڻ ال ِء رومي سمنڊ يا وري ريس گراندي جي خطرناڪ سفر تي روانا ٿين انھن ۾ تمام گھڻي ذلت ۽ بدسلوڪي کي منھن ڏيڻو پوي ٿو. ھر سال ھزارين ماڻھو انھي َء ڪري ٿا، جن کي رستي

ڪوشش ۾ بي موت ماريا وڃن ٿا .

سڀ سامراج ۽ نالي ماتر آزاد منڊي َء جي معيشت جي ڪارڻ پيدا ٿيندڙ معاشي ۽ سماجي زوال جي اھي

خوفناڪ حالتن جو نتيجو آھن.

سوويت يونين جي ٽٽڻ کان پو ِء آمريڪا ڪجھه وقت ال ِء دنيا جو اڪيلو سپر پاور بڻجي ويو. بي پناھ قوت تمام گھڻي غرور کي پيدا ڪيو. آمريڪي سامراج پنھنجي معاشي ۽ فوجي طاقت ذريعي پوري دنيا تي

پنھنجي مرضي َء مڙھي ڇڏي.

بلوان ۽ اڳوڻي سوويت يونين جي اثر ھيٺ رھندڙ ٻين عالئقن تي پنھنجي ڏاڍ قائم ڪرڻ کانپوء

بنا ڪنھن جواز جي عراق تي حملو ڪيو، جنھن ۾ ڏھ لک کان وڌيڪ ماڻھو مارجي ويا. تي حملي جي به اھڙي ئي خوني ڪھاڻي آھي. ڪنھن کي به پوري ريت ڄاڻ ناھي ته ھن آمريڪا افغانستان

بدقسمت ڌرتي َء تي ڪيترن انسانن جو قت ِل عام ڪيو ويو.

شام ۾ آمريڪي طاقت جو ڀانڊو ڦاٽي پيو، جتي ايران ۽ روس مداخلت جي نتيجي ۾ آمريڪا کي شڪست کائڻي پئي ۽ اھو ھڪ غير معمولي تبديلي جو اظھار ھو. ان کان پو ِء اڄ ڏينھن تائين آمريڪي

سامراج کي ھڪ کان پو ِء ٻئي محاذ تي زبردست ذلت ۽ شڪست جو منھن ڏسڻو پيو آھي.

اھا صورتحال سرمائيداراڻي نظام جي عالمي بحران جو چٽو ثبوت آھي. اڻويھين صدي َء ۾

برطانوي سلطنت دنيا ۾ حاوي قوت ھجڻ بي پناھ دولت ميڙي، پر ھاڻي اھو سڀ ڪجھ پنھنجي اُبتڙ ۾

موٽ کائي رھيو آھي.

سرمائيداري َء جو بحران ۽ مختلف ملڪن جي وچ ۾ وڌندڙ تضاد دنيا کي انتھائي خطرناڪ ھنڌ

رھيا آھن. دنيا تي حڪومت ڪرڻ ھاڻي تمام ڏکيو ۽ مھانگو ڪم بڻجي ويو آھي، ڇاڪاڻ ته ھر بڻائي

طرف جنگيون ۽ مسئال پيدا ٿي رھيا آھن، جڏھن ته پراڻا اتحادي سامراجي آقا جي ڪمزوري َء کي

محسوس ڪندي اڳتي وڌندي نافرماني َء تي لھي پيا آھن.

آمريڪي سامراج اڄ به دنيا ۾ سڀ کان وڌيڪ طاقتور ۽ رجعت پسند قوت آھي. ان جو فوجي

خرچ انھي َء ترتيب ۾ ايندڙ ڏھن ملڪن جي گڏيل فوجي بجيٽ جي برابر آھي. پر ان جي باوجود ھاڻي اھو

دنيا جي ڪنھن به خطي ۾ پنھنجي مرضي َء مطابق فيصالئتي طور تي جنگ مڙھڻ جي قابل ناھي رھيو.

غزه ۾ ٿيندڙ ظلم آمريڪي سامراج جي بربريت ۽ قابل نفرت منافقي پوري دنيا جي سامھون بي

ٿي چڪي آھي. ھو اسرائيلي رياست جي ھر وحشت ۽ ڏوھ ۾ برابر جو شريڪ آھي. نقاب

آمريڪي حڪمران طبقي جي حمايت کان سوا ِء اسرائيل غزه جي معصوم عوام تي ھڪ ڏينھن

به اھا خوني جنگ مڙھي نه سگھي ھا. پر واشنگٽن ھڪ طرف غزه ۾ بيگناھه ماڻھن جي قتل عام تي ال ِء

ڳوڙھا ڳاڙھي رھيو آھي ته ٻئي طرف نيتن ياھو نالي ڪاسائي ڏانھن پئسن ۽ ھٿيارن جا ڍير وارا

واڳون َء

موڪلي رھيو آھي.

سڀ کان وڌيڪ تعجب جي ڳالھه اھا آھي ته آمريڪا اسرائيلي رياست کي پنھنجي سامراجي

موجب فيصال ڪرڻ تي مجبور ڪرڻ ۾ مڪمل طور ناڪام ويو آھي. ھن گھڻوئي ڏور ڇڪڻ جي مفادن

ڪوشش ڪئي پر ڪٺ پتلي پنھنجي مرضي َء موجب نچندو رھيو. اھو ڳالھ رڳو وچ اوڀر ۾ نه، پر ھر

ھنڌ آمريڪي طاقت جي عمومي زوال کي ظاھر ڪري ٿي.

ھڪ قوم جي حڪمراني ٻين تي مڙھڻ جي صالحيت الڳاپيل نه پر نسبتي ھوندي آھي. حالتون

ڪڏھن به ھڪ جھڙيون ناھن ھونديون پر اھي ھميشه بدلجنديون رھنديون آھن. تاريخ ٻڌائي ٿي ته َء جي پٺتي پيل ۽ محڪوم قومن جڏھن اقتدار تي قبضو ڪيو تہ جارحيت جو رستو اختيار ڪندي ماضي

ڪيئن پنھنجي پاڙيسرين کي ڦرڻ ۽ لٽڻ جي ڪوشش ڪيائون.

اڄ، ترڪي وچ اوڀر ۾ ھڪ وڏي طاقت بڻجي چڪو آھي. جيڪا ھڪ عالئقائي سامراجي طاقت

آھي. جڏھن ته سرمائيداراڻي نظام اختيار ڪرڻ بعد روس ۽ چين عالمي سامراجي طاقتون بڻجي ويا آھن

ٿي رھيو آھي. ُء

جنھن ڪارڻ انھن جو آمريڪي سامراج سان سڌو سنئون ٽڪرا

جيتوڻيڪ چين ۽ روس اڃا تائين معاشي ۽ فوجي طاقت جي لحاظ کان آمريڪا جي برابر نه ٿيا

پر اھي ايترا طاقتور حريف ضرور بڻجي ويا آھن جو ھو واشنگٽن سان منڊيون ، واسطا، ڪچو مال شيئر ڪن ٿا. يوڪرين ۽ غزه ۾ جنگين سبب آمريڪي سامراجي طاقت جون حدون پوري دنيا آھن، ۽ منافعو

تي پڌريون ٿي چڪيون آھن.

جيڪڏھن موجوده دور جا تضاد ماضي َء ۾ موجود ھجن ھا ته وڏين عالمي طاقتن جي وچ ۾ وڏي

لڳي وڃي ھا. پر بدليل معروضي حقيقتون، گھٽ ۾ گھٽ ھن وقت تائين، اھڙي ڳالھه کي رد ڪن جنگ

ٿيون.

سرمائيدار طبقو حب الوطني، جمھوريت ۽ ٻين اھڙن اع ’لی اصولن خاطر جنگ نه ٿو ڪري. پر

منافعي ال ِء وڙھندا آھن، پرڏيھي منڊين تي قبضو، ڪچي مال جي حاصالت ۽ تعلقات ۽ پھچ وڌائڻ اھي

چاھين ٿا .

ڇا اھو بلڪل چٽو ناھي ته ايٽمي جنگ جي نتيجي ۾ سڀني ڌرين الء مڪمل تباھي کانسواء ٻيو ڪجھه به حاصل نه ٿيندو؟ سامراجين اھڙي صورتحال ال ِء "ٻہ طرفي يقيني تباھي َء" جھڙي اصطالح

جوڙي رکيو آھي.

عالمي سامراجي طاقتن جي وچ ۾ کليل جنگ کي روڪڻ ۾ ھڪ ٻيو عنصر به اھم آھي ۽ اھو

آھي عوامي سطح تي جنگ جي سخت مخالفت آھي، خاص طور تي آمريڪا ۾ (پر ٻين ملڪن ۾ پڻ.)

پنج سيڪڙو يوڪرين ۾ سڌي فوجي مداخلت جي

ھڪ تازي سروي موجب آمريڪي آبادي جو فقط

حمايت ڪئي.

عراق، شام ۽ افغانستان ۾ آمريڪا کي شرمناڪ شڪستن ۾ ڪا به حيرت جي ڳالھه ناھي. اھو

ڪجھه آمريڪا ۾ عوامي شعور جو حصو بڻجي چڪو آھي. ساڳئي وقت، اھو خوف آھي ته روس سڀ

ُکلي جنگ جي رستي ۾

سڌو سنئون ٽڪراء جلد ئي ايٽمي جنگ ۾ تبديل ٿي سگھي ٿو، جا بہ ھڪ سان

وڏي رڪاوٽ آھي.

جيتوڻيڪ موجوده صورتحال ۾ عالمي جنگ جو ڪو به امڪان ناھي، پر يوڪرين جھڙيون

ڪيتريون ئي ننڍيون ۽ پراڪسي جنگيون وڙھيون وينديون. ھن سموري جنگ جا عالمي صورتحال تي

وڌائيندو. غزه جي موجوده جنگ مان سڀ ڪجھ واضح ٿي

تمام گھڻا اثر پوندا. اھو عالمي انتشار کي

چڪو آھي.

اھو نظام بني نوع انسان کي ذلت، غربت، بيماري، جنگين ۽ تباھي تي مشتمل مستقبل ڏئي سگھي

ٿو، لينن جي لفظن ۾ سرمائيداري ھڪ نه ختم ٿيندڙ وحشت آھي.

بورجوا جمهوريت جو بحران

ايندڙ وقت ۾ معاشي صورتحال ٻي عالمي جنگ کانپو ِء واري دور جي بدران 1930ع جي ڏھاڪي واري صورتحال سان ڪافي ملندڙ جلندڙ ھوندي. تنھنڪري سوال اھو ٿو پيدا ٿئي ته ڇا بورجوا جمھوريت ان

صورتحال ۾ پاڻ کي بچائي سگھندي؟

حقيقت ۾ بورجوا جمھوريت چند امير ملڪن جي قبضي ھيٺ آھي، جتي پورھيت طبقي کي ڪجھ رعايتون ڏئي طبقاتي جنگ کي روڪڻ جي ڪوشش ڪئي پئي وڃي. اھي مادي بنياد ھئا جن تي آمريڪا

برطانيه جھڙن ملڪن ۾ اھا نام نھاد جمھوريت ڏھاڪن تائين قائم رکيو ويو. ريپبلڪن ۽ ڊيموڪريٽس، ۽

ٽوريز ۽ ليبر پارٽي بنا ڪنھن بنيادي فرق جي واري واري سان اقتدار ۾ ايندا رھندا ھئا .

حقيقت اھا آھي ته سرمائيداراڻي جمھوريت رڳو ھڪ مسڪرائيندڙ ٻھروپ آھي، ھڪ پردو آھي

جنھنجي پويان بينڪن ۽ وڏين ڪمپنين جي آمريت کي لڪيل آھي. جيئن جيئن بحران جو شڪار حڪمران طبقو عوام کي چند رعايتون ڏيڻ جي صالحيت وڃائي رھيو آھي، تيئن تيئن اھو نقاب لھندو پيو

وڃي ۽ سرمائي جي آمريت جو ظالم چھرو چٽو ٿي رھيو آھي .

چيو ويو ته آزاد منڊي جمھوريت جي ضمانت ڏئي ٿي. حقيقت ۾ سرمائيداري ۽ جمھوريت ھڪ

ٻئي جو تضاد آھن. سرمائي جا پاليسي ساز ھاڻي کلي عام بورجوا جمھوريت ۽ بذات خود سرمائيداراڻي

نظام جي بقا بابت سوال ڪن پيا.

سرمائيداراڻي نظام ۾ ھر شھري ال ِء ھڪجھڙا موقعا جي اڪثر ٻڌائي ويندڙ پراڻي ڪھاڻي ھاڻي

پناھ دولت ۽ انتھائي غربت جي ٻن ڇيڙن،بيروزگاري، اجھي کان محروم غريبن جي سامھون پنھنجي جي شرمناڪ نمائش سبب دم ٽوڙي چڪي آھي، ايستائين جو امير ملڪن ۾ بہ اھائي صورتحال بي دولت

آھي.

وڌندڙ معاشي بحران نه رڳو پورھيت طبقي پر وچولي طبقي جي ڪيترن ئي پرتن کي به متاثر

ڪري رھيو آھي. معاشي لوڏا، زندگي جي معيار جو گھٽجڻ، وڌندڙ مھانگائي ۽ وياج جي وڌندڙ شرح واپارين کي بلڪل تباھ ڪري ڇڏيو آھي. وڏن وڏن اميرن ۽ انھن جي چند ساٿين کان سوا ِء پوري ۾ بي چيني، عدم تحفظ ۽ مستقبل جو خوف گھر ڪري چڪو آھي. نظام جو جواز سڀني جي ال ِء ننڍن سماج

خوشحالي جي امڪان تي قائم ھو. پر سرمايو صرف چند ارب پتي، وڏين بينڪن ۽ ڪمپنين جي ھٿن ۾

جمع ٿي ويو آھي.

اسان وٽ جمھوريت جي نالي تي چند وڏيرن ۽ اميرن جي حڪومت آھي. ھرڪو ڄاڻي ٿو ته

اقتدار خريد ڪري وٺندي آھي. جمھوريت جو مطلب آھي ھڪ شھري، ھڪ ووٽ، پر نظام ۾ جمھوريت جو مطلب آھي ھڪ ڊالر، ھڪ ووٽ. ڪجھ بلين ڊالر خرچ ڪرڻ سان دولت سرمائيداري

توھان وائيٽ ھائوس جا رھواسي بڻجي وڃو ٿا

اھا حقيقت ھاڻي وڌ کان وڌ ماڻھن تي واضع ٿي رھي آھي. عوام موجوده سياست کان بلڪل

ويڳاڻي آھي ۽ حڪمران اشرافيه ۽ ان جي سمورن ادارن کان نفرت ڪري ٿي. پارليماني طريقي جي

حڪومت جا بنياد ئي لڏي ويا آھن. چونڊيل ادارا رڳو اوطاقون بڻجي ويا آھن، جڏھن ته حقيقي اقتدار

پارليامينٽ جي ھٿن مان نڪري غير چونڊيل عھديدارن ۽ صالحڪارن جي ھٿن ۾ اچي ويو آھي.

اھو نسورو ڪوڙ ته پوليس ۽ عدالتون آزاد ھونديون آھن ھاڻي سڀني جي سامھون پڌرو ٿي چڪو

جيئن جيئن طبقاتي ويڙھ تيز ٿيندي ويندي، تيئن تيئن اھي ادارا وڌيڪ اگھاڙا ٿيندا ۽ انھن جي ٿوري آھي.

گھڻي عزت به مٽيء ۾ ملي ويندي. آخرڪار سرمائيدار طبقو ان نتيجي تي پھچندو ته افراتفري، احتجاج، مظاھرا، ھڙتالون تمام گھڻو وڌي ويا آھن ۽ ھو سختي َء سان "امن و امان" جو مطالبو ڪندا. اسان پھرين

احتجاج جو حق،ھڙتال ڪرڻ، لکڻ ۽ تقرير جي آزادي ۽ ٻين جمھوري حقن تي پابنديون لڳندي ڏسون به

پيا.

اھو ممڪن آھي ته ڪنھن به موڙ تي سرمائيدار طبقو سماج تي ڪنھن نه ڪنھن شڪل ۾ سماج

کلي آمريت مڙھڻ جي ڪوشش ڪري. پر اھو امڪان تڏھن ئي حقيقت بڻجي سگھي ٿو جڏھن طبقو پھرين الڳيتو ھڪ ٻئي پٺيان شڪست کائيندو اچي ، جيئن جرمني ۾ پھرين عالمي جنگ تي پورھيت

کان پو ِء ٿيو.

پر ان کان اڳ، پورھيت طبقي وٽ بيشمار موقعا ايندا ته اھي سرمائيدار طبقي جي خالف پنھنجي

طاقت کي آزمائين ۽ اقتدار تي قبضو ڪرڻ ال ِء اڳتي اچن.

ڇا فاشزم اچي سگهي ٿو؟

دنيا جي سطحي نام نھاد کاٻي ڌر ٽرمپ جي عروج کي فاشزم طور ڏسي ٿي. اھڙي گستاخي َء

سوچ ڪڏھن به اسان کي اھم واقعن جي حقيقي اھميت کي سمجھڻ ۾ مدد نٿي ڪري سگھي. واري

اھو احمقاڻو رويو کين فوري طور طبقاتي سمجھوتي جي بنياد تي سياست ڏانھن وٺي وڃي ٿو. ننڍي

واري نظريي تحت، اھي پورھيت طبقي ۽ ان جي تنظيمن کي بورجوازي َء جي

جي گمراھي َء

برائي َء

ھڪ رجعتي گروھه سان گڏ ٻئي رجعتي گروھه جي خالف متحد ٿيڻ ال ِء اڀارين ٿا.

ان گمراھي َء واري پاليسي َء تحت، ھنن ماڻھن کي قائل ڪيو ته ھو جوبائيڊن ۽ ڊيموڪريٽس کي

ڏين ۽ اڄ ڪيترائي ماڻھو ان ووٽ ڏيڻ جي ڪري انتھائي افسوس ۾ ورتل آھن. ھن نام نھاد کاٻي ووٽ

جي مسلسل فاشزم جي نعري جو ھڪ نقصان اھو ٿيندو ته جيڪڏھن پورھيت طبقي کي مستقبل ۾ ڌر

حقيقي فاشسٽ خطري کي منھن ڏيڻو پيو ته ُھو ان ال ِء مڪمل طور تي تيار نه ھوندو. پر ھن وقت اھو

چوڻ مناسب ٿيندو ته اھي ماڻھو معروضي حقيقتن کان اڻواقف آھن .

دنيا ۾ کاٻي ڌر جا ڪيترائي سياستدان آھن ۽ انھن مان ڪيترائي اقتدار ۾ به اچن ٿا. پر ان جو

اھو ناھي ته ھڪ فاشسٽ حڪومت قائم ڪئي وڃي جنھن جو بڻ بنياد ھڪ ناراض ۽ ڇڙوڇڙ مطلب

پيٽي بورجوازي تي ھجي ته جيئن پورھيت طبقي جي تنظيمن کي طاقت جي زور تي دٻايو وڃي .

1930ع واري ڏھاڪي ۾ تضاد تيزي َء سان اڳتي وڌي رھيا ھئا ۽ ان جي نتيجي ۾ يا تہ پرولتاريه

جي فتح ٿئي يا وري فاشزم يا بوناپارٽزم جي فتح جي شڪل ۾ نڪري سگھيو پئي. پر حڪمران طبقي به َء ۾ فاشزم جي حمايت ڪري پنھنجا ھٿ ساڙيا آھن. اھي آساني َء سان ان رستي تي ھلڻ ال ِء قائل ماضي

ٿي نہ سگھندا.

وڌيڪ اھم ڳالھه اھا آھي ته اڄ جي طبقاتي قوتن جو توازن 1930ع جي ڏھاڪي کان بلڪل

مختلف آھي. رجعت جون سماجي بنيادون انتھائي محدود ٿي ويون آھن ۽ سماج ۾ پورھيت طبقي جو وزن دؤر جي مقابلي ۾ تمام گھڻو وڌي ويو آھي. اھو سڀ ڪجھه فاشزم جي ڪنھن به فوري اڀار جي پوئين

راھه ۾ تمام وڏي رڪاوٽ آھي.

ترقي يافته سرمائيدار ملڪن ۾ ھارين جو تعداد تمام ٿورڙو وڃي بچيو آھي، جڏھن ته ماضي َء ۾

کي مڊل ڪالس سڏرائيندڙ طبقو (جھڙوڪ ڊاڪٽر، نرسون، پروفيسر، ماھر مزدور، انجنيئر وغيره) پاڻ

پورھيت طبقي جي ويجھو آھن ۽ يونين جي صورت ۾ منظم ٿي رھيا آھن. اڄ

شاگرد، جيڪي 1920ع ۽ 1930ع واري ڏھاڪي ۾ فاشزم جا اڳواڻ ھئا، اڄ واضح طور تي

رکن ٿا ۽ انقالبي خيالن جي ڳوال ۾ آھن. ڪيترن ئي ملڪن ۾ پورھيت طبقي کي ُء

کاٻي ڌر ڏانھن جھڪا

۾ ڪا ڳڻپ جوڳي شڪست نه آئي آھي ۽ ان جي طاقت برقرار آھي. ڏھاڪن

ان ۾ ڪوبه شڪ ناھي ته بورجوازي پنھنجي تاريخ جي سڀ کان وڌيڪ خوفناڪ بحران کي

ڏئي رھي آھي، پر ماضي َء جي ڀيٽ ۾ اڄ جي پورھيت طبقي جي تمام وڏي تعداد جي ڪري اھي رجعتي خيال مڙھڻ جي قابل ناھين. ان جو مطلب ته جڏھن حڪمران طبقو مزدورن کان اڳي ڏنل منھن وٺڻ جي ڪوشش ڪندو ته ان کي سخت مزاحمت کي منھن ڏيڻو پوندو. پر بحران جي تڪڙو مراعتون واپس

ڪري ٿي ۽ حڪمران طبقي کي ائين ئي ڪرڻو پوندو. پر آن ُگھر

شدت مزدور طبقي تي سخت حملن جي

جي نتيجي ۾ ھڪ کانپو ِء ٻئي ملڪ ۾ تمام وڏا سماجي ڌماڪا ٿيندا.

ماحولياتي تباهي

تي سرمائيداري جي َسياري

معاشي بحران ۽ مسلسل جنگين سان گڏ، انسانيت جو مستقبل پڻ ھن

ان ھوا کي تباھه

منافعي جي انڌي اللچ ۾، سرمائيداري َء

مسلسل ڏاڍ جي ڪري سخت خطري ۾ آھي.

ڇڏيو آھي جنھن ۾ اسان ساھه کڻون ٿا، کاڌو جيڪو اسان کائون ٿا ۽ پاڻي جيڪو اسان پيئون ٿا اھو ڪري

زھريلو ٿي ويو آھي .

اھا اميزون (Amazon) جي ٻيلن کان وٺي پولر گليشيئرن تائين ھر شي ِء کي تباھه ڪري رھي

دنيا جا سمنڊ صنعتي گدالڻ ۽ پالسٽڪ جي ڪچري سان ڀرجي ويا آھن. جانورن جا ڪيترائي قسم آھي.

تيزي َء سان ختم ٿي رھيا آھن. بيشمار قومن جو مستقبل دا ُء تي لڳل آھي.

پورھيت طبقو ۽ سماج جو غريب ترين طبقو ان آلودگي ۽ ماحولياتي تباھي َء جي ڪري سڀ کان

وڌيڪ متاثر ٿي رھيو آھي. پر ظلم اھو آھي ته سرمائيداري جي پيدا ڪيل ھن ماحولياتي بحران جي

قيمت به حڪمران طبقو مزدور طبقي کان وصول ڪرڻ چاھي ٿو.

مارڪس وضاحت ڪئي ھئي ته انسان جي اڳيان ٻه رستا آھن، سوشلزم يا بربريت. بربريت جا

اڳي ئي ھن سماج ۾ موجود آھن، جيتوڻيڪ سڀ کان وڌيڪ ترقي يافتہ ملڪن ۾ بہ اھي تھذيب وڏو خطرو آھن. اسان اھو چوڻ کان نه ڪيٻائينداسين ته سرمائيداري نظام انسان ذات جي بقا ال ِء ڪارندا الء تمام

خطرو بڻجي چڪو آھي .

اھي سڀئي شيون ماڻھن خاص ڪري نوجوانن جي ضمير کي جنجھوڙي رھيون آھن. پر فقط بنيادن تي تنقيد ۽ ڪاوڙ سان ڀريل احتجاجن سان ڪجھه به ڪونه ٿيندو. جيڪڏھن ماحولياتي پنھنجو پاڻ کي فقط کوکلن نعرن تائين محدود رکندي ته پو ِء جلدي ھن جو خصي پڻو عوام جي اخالقي تحريڪ

سامھون اچي ويندو.

ماحول پرست اصل مرض جي عالمتن جي ته صحيح نشاندھي ڪن ٿا پر انھن جي تشخيص

صحيح نه آھي ۽ بغير تشخيص جي عالج ممڪن ئي ناھي. ماحولياتي تحريڪ فقط ان صورت ۾ پنھنجي

مقصد ۾ ڪامياب ٿي سگھي ٿي جڏھن اھو چٽي نموني سرمائيداري مخالف انقالبي مؤقف اختيار ڪري.

ان معاملي ۾ اسان کي اھا ڪوشش ڪرڻ کپي ته جيڪي بھترين عنصر آھن انھن تائين پھچي کين

يقين ڏياريون ته اصل مسئلو آھي ئي سرمائيداراي نظام جو. ماحولياتي تباھي اصل ۾ منڊي جي معيشت

جي چرپڻ ۽ وڌيڪ منافعي جي اڻ ُکٽ خواھش جو نتيجو آھي.

نام نھاد آزاد منڊي جي معيشت وٽ انسانيت جي موجوده ڪنھن به مسئلي جو حل ناھي. بي پناھ

جو باعث بڻجندڙ معيشت تباھي سان ڀريل ۽ غير انساني آھي، جنھن جي بنياد تي ڪابه بھتري زيان

ڪري نٿي سگھجي. سڀني مسئلن جو واحد حل منصوبابند معيشت آھي.

بينڪن ۽ سرمائيدارن جي خانگي ملڪيت کي ختم ڪري ۽ منڊي جي معيشت واري انتشار بدران

سرمائيداري نظام فنا جي ڪناري

واري منصوبابند معيشت کي رائج ڪيو وڃي. ُجڙت

عقلي بنيادن تي

بيٺل ھڪ وحشي درندي جيان آھي، جيڪو پنھنجي وجود جا سمورا ارتقائي جواز وڃائي ويٺو آھي. جو مطلب اھو ھرگز ناھي ته ان کي پنھنجي تاريخي طور رد ٿيڻ جو احساس آھي، حقيقت بلڪل تي پر ان

ان جي ابتڙ آھي.

ھي بيمار ۽ زوال پذير نظام ھڪ پوڙھي بيمار ماڻھو َء وانگر آھي، جيڪو ھر قيمت تي زندگي َء کي چنبڙيو پيو ھوندو آھي. اھو تيستائين گھلبو وتندو جيستائين پورھيت طبقو ان کي انقالبي تحريڪ

ذريعي پاڙان پٽي ڦٽو نٿو ڪري .

اھو مزدور طبقي جو فرض آھي ته ھن بيمار سرمائيداراڻي نظام کي انقالب جي ذريعي ختم

ڪري ۽ سماج کي مٿي کان ھيٺ تائين نئين سر تعمير ڪري. سرمائيداري َء جو وجود ھاڻي ڌرتي َء ال ِء ھڪ واضح ۽ تباھي َء وارو خطرو بڻجي چڪو آھي. انسانيت جي بقا ال ِء ان جو خاتمو ضروري ٿي پيو

آھي.

موضوعي عنصر

سرمائيداري جي عام بحران مان اھو نتيجو ڪڍي سگھجي ٿو ته ان جو حتمي زوال الزمي آھي ۽

جو بچڻ ناممڪن آھي. اھڙي طرح اھو به چئي سگھجي ٿو ته سوشلزم جي فتح ھڪ اڻٽر تاريخي ان

عمومي موقف سان حقيقي واقعن جي ڪا ٺوس

حقيقت آھي. اھو عام طور تي صحيح آھي. پر انھي َء

وضاحت نٿي ڪري سگھجي.

جيڪڏھن اھو اڻٽر آھي ته پو ِء انقالبي پارٽي، ٽريڊ يونين، ھڙتالن، مظاھرن، نظرين وغيره جي

ڪھڙي ضرورت آھي!؟ پر پوري تاريخ اسان کي ان جي ابتڙ ٻڌائي ٿي. تاريخ جون فيصالئتي گھڙين ۾ موضوعي عنصر، قيادت جو ڪردار تمام وڏي اھميت رکي ٿو. مارڪس وضاحت ڪئي ھئي ته تنظيم

بغير پورھيت طبقو استحصالي قوتن جي الء خام مال آھي. منظم ٿيڻ بغير اسان ڪجھه به ناھيون، کان

منظم ٿيڻ کانپو ِء اسان سڀ ڪجھه آھيون.

ھتي اسان مسئلي جي پاڙ تائين پھچي ويا آھيون. اصل مسئلو قيادت جي کوٽ آھي، يعني پورھيت

طبقي جي قيادت جي مڪمل پستائي جو. ڪنھن به تاريخي عمل ۾ جڙندڙ پورھيت طبقي جي وڏين

تنظيمن کي نسبتن سرمائيداري َء جي خوشحالي َء وارن ڏھاڪن ۾ حڪمرانن طبقي ۽ پيٽي بورجوازي جي

منھن ڏيڻو پوي ٿو. نتيجي ۾ انھن تنظيمن تي يونين اشرافيہ جي جڪڙ مضبوط ٿي ويندي آھي. ُء کي

دٻا

جو بحران به آھي. ساڄي ڌر طرف

سرمائيداري جو بحران الزمي طور تي اصالح پسندي َء

پورھيت اڳواڻ انھن نظرين کي ڇڏي چڪا آھن جن تي انھن جون تنظيمون ۽ تحريڪون جھڪندڙ

ڪن ٿا. ’ي

جڙيون. اھي مڪمل طور تي ان طبقي کان ڪٽيل آھن جنھن جي نمائندگي ڪرڻ جي ھو دعو

ماضي َء ۾ ڪڏھن به پورھيت طبقي جي قيادت بورجوازي َء ۾ ايتري ضم نہ ٿي ھئي جيتري اڄ

آھي. آمريڪا ۾ سوشلسٽ تحريڪ جي ھڪ باني ڊينيئل ڊي ليون جا لفظ آھن، جنھن کي لينن به بار اِھي مزدور تحريڪ ۾ رڳو "سرمائي جا پٺو" آھن. اھي حال يا مستقبل جي نہ پر ٿيل ٿا. ايندڙ طوفاني دؤر ۾ انھن جو صفايو ٿي ويندو. پر مسئلو ساڄي ڌر جي بار ورجائيندو ھو. ماضي جي نمائندگي ڪن

سڌارڪن کان شروع ٿئي اتي ختم نٿو ٿئي.

َء ڌُر جو ڏيوالپڻو

کاٻي

جا ِء تي ساڄي ڌر ۽ باالدست قوتن آڏو ُجھڪندي نام نھاد کاٻي ڌر تمام گھڻو زھريلو ڪردار ادا ڪيو ھر

اسان ڏٺو ته اھو سڀ ڪجھه سائريزا، يونان ۾ ٿيندي ڏٺو آھي. اھو ئي سڀ ڪجھ اسپين ۾ پوڊيموس، ۾ ڪوربن ۽ آمريڪا ۾ برني سينڊرز طرفان ڪيو ويو. اھڙي َء ھر صورتحال ۾ پھرين ھنن کاٻي آھي. ماڻھن ۾ اميدون جاڳايون ۽ بعد ۾ ساڄي ڌر اڳيان گوڏا کوڙي انھن اميدن تي پاڻي ڦيري برطانيه ڌر جي اڳواڻن

ڇڏيو .

جو الزام ھڻڻ ڏاڍو آسان آھي، پر ھتي معاملو انفرادي

انھن اڳواڻن تي ڀاڙيائپ ۽ ڪمزوري َء

اخالقيات ۽ ذاتي جرئت جو نہ پر انتھائي ھيٺئين درجي جي سياسي ڪمزوري جو آھي. کاٻي َء ڌر جي پسندن جو سڀ کان بنيادي مسئلو اھو آھي ته اھي سمجھن ٿا تہ اھي سرمائيداري َء کي ختم ڪرڻ ِء عوامي مطالبا پورا ڪري سگھن ٿا. ان سلسلي ۾ اھي ساڄي ڌر جي اصالح پسندن کان بلڪل اصالح کانسوا

مختلف ناھن سوا ِء ان جي ته ساڄي َء ڌر جي سڌارڪن پنھنجي سرمائي جي عبادت کي ناھي لڪايو.

ھاڻي تہ کاٻي ڌر سوشلزم جي ڳالھه ڪرڻ بہ ڇڏي ڏني آھي. اھي 1930ع جي اصالح پسند

جو پاڇو بہ ناھن وڃي بچيا. ان جي ابتڙ اھي ڪمزور مطالبن جھڙوڪ بھترين معيا ِر زندگي َء ۽ اڳواڻن

چند جمھوري حقن تائين محدود آھن.

اھي ھاڻي سرمائيداري جو نالو به نه وٺندا آھن، پر نيو لبرلزم کي ورجائيندا رھندا آھن. جنھن مان

مراد سٺي سرمائيداري َء جي بدران خراب سرمائيداري آھي جيتوڻيڪ اُھي ٻڌائڻ کان قاصر آھن تہ سندن

جي اھا خيالي سٺي سرمائيداري ڪھڙي نظر ايندي؟

جيئن ته کاٻي ڌر جا اصالح پسند نظام جو تختو اونڌو ڪرڻ نٿا چاھين، ان ڪري اھي الزمي تي حڪمران طبقي سان ٺاھ ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا. ھو مسلسل اھو ثابت ڪرڻ جي ڪوشش رھيا آھن ته اھي نظام ال ِء ڪو به خطرو نه آھن ۽ انھن کي حڪومت طرفان سرمائيداري َء جي طور ڪري

مفادن تي نظر رکڻ جي ذميواري ڏئي سگھجي ٿي.

اھو ئي ڪارڻ آھي جو اھي اتحاد قائم رکڻ کي جواز بڻائي ساڄي ڌر جيڪا مزدور تحريڪ ۾

حڪمران طبقي جي دالل آھي، ان سان به تعلق ٽوڙڻ ال ِء تيار ناھي . جنھن جو آخري نتيجو ھميشه سندن ونگ اڳيان سجدو ڪرڻ جي صورت ۾ ئي نڪري ٿو. پر جڏھن ساڄي ڌر اقتدار ۾ اچي ٿي ته ھو بنا ڪنھن جھجھڪ جي وحشياڻا حمال ڪري ٿي. تنھنڪري ھتي ڀاڙيائپ ڪنھن اڳواڻ جي ساڄي کاٻي ڌر تي

ذاتي ڪردار جي ڪمزوري جو مسئلو ناھي اھا پر کاٻي ڌر جي اصالح پسندي َء جي خمير ۾ شامل آھي.

جبر جي خالف جدوجهد

سرمائيداري َء جو بحران موجوده سماج, ان جي قدرن، ان جي اخالقيات، ان جي ناقابل برداشت

ناانصافين ۽ جبر جي خالف سخت نفرت ۽ مخالفت جي صورت م پاڻ کي ظاھر ڪري رھيو آھي. سماج

جو بنيادي تضاد بيشڪ سرمائي ۽ اُجرتي مزدوري جو تضاد آھي. پر ظلم جا مختلف روپ ٿيندا آھن ۽

انھن مان ڪي روپ تہ غالمي َء جي دور کان به پراڻا آھن.

ظلم جي سڀ کان عالمگير ۽ ڏکوئيندڙ شڪل پدرشاھي سماج ۾ عورتن تي ٿيندڙ ظلم آھي. بحران

عورتن جي معاشي غالمي کي وڌائي رھيو آھي. رياست جي سماجي خرچن ۾ ڪٽوتيون ٻارن ۽ ٻڍن جي

سنڀال جي وڌندڙ ذميوارين جي صورت ۾ سڀ کان وڌيڪ عورتن کي متاثر ڪري رھيون آھن. سار

پوري دنيا ۾ عورتن تي تشدد وبائي صورت اختيار ڪري چڪو آھي. حمل ڪيرائڻ جھڙا حق حملن ھيٺ آھن. جنھن جو تمام وڏو ر ِدعمل به سامھون اچي پيو خاص طور تي نوجوان عورتون جدوجھد ڪرڻ الء تيار آھنان خوفناڪ جبر جي خالف عورتن جي بغاوت سرمائيداري جي خالف جدوجھد ۾ اھم

آھي. عورتن جي مڪمل شموليت کان سوا ِء ڪامياب سوشلسٽ انقالب جو تصور به ڏکيو آھي.

ھر قسم جي جبر ۽ اڻبرابري جي خالف جدوجھد سرمائيداري جي خالف جنگ جو ھڪ الزمي

حصو آھي. اسان جو مؤقف بلڪل سادو آھي: اسان ھر جنگ ۾ ظالم جي خالف بيٺا آھيون ۽ مظلوم جي حمايت ڪريون ٿا. پر ھي عام جملو اسان جي پوزيشن جي مڪمل وضاحت نٿو ڪري. انھي ۾ اھو

اضافو ڪرڻ الزمي آھي تہ اھڙين حالتن ۾ اسان جو مؤقف الزمي طور تي منفي ھوندو آھي .

جنھن جو مطلب اھوئي آھي ته اسان جبر ھر شڪل ء ھر قسم جي مخالفت ڪريون ٿا، چاھي ان

وارا ھجن، ھم جنس پرست ھجن يا

وري ڪاري چمڙي َء

جو نشانو بڻجندڙ عورتون ھجن يا

ٽرانسجينڊرز، يا وري ڪو ٻيو گروھه ھجي.

پر ان سان گڏوگڏ اسان ڪنھن به گروھه جي سڃاڻپ واري سياست کي سختي َء سان رد ڪريون

جيڪا حقن جي بچا َء جي نالي ۾ رجعت پسند ۽ تقسيم ڪرڻ وارو ڪردار ادا ڪري ٿي. جيڪا نيٺ ٿا

پورھيت طبقي کي ڪمزور ڪري حڪمران طبقي کي فائدو رسائي ٿي.

مزدور تحريڪ ھر قسم جي اجنبي نظرين کان متاثر ٿي رھي آھي: پوسٽ ماڊرنزم، سڃاڻپ جي

"سياسي درستگي" ۽ اھڙيون ٻيون بي مقصد ڳالھيون، جيڪي "کاٻي ڌر" جي پيٽي بورجوا ذريعي يونيورسٽين مان مزدور تحريڪ ۾ اسمگل ڪيا وڃن ٿيون. اھي عنصر اجنبي ۽ رجعت سياست، عنصرن

پسند خيالن جي منتقلي ال ِء ٽرانسميشن بيلٽ جو ڪم ڪندا آھن .

جي سياست، جيڪا اصل ۾ پوسٽ ماڊرنزم جي ضمني پيداوار آھي، جيڪا شاگردن کي ذھني شڪار بڻائي رھي آھي. انھن ڌارين خيالن کي مزدور تحريڪ ۾ بہ متعارف ڪرايو ويو سڃاڻپ يونين اشرافيہ جي ھٿن ۾ مزدورن جي ويڙھاڪ عنصرن جي خالف بطور ھٿيار استعمال ويڳاڻپ جو آھي، جتي اھي

ٿي رھيا آھن.

لينن ڪميونسٽن کي سڀني محاذن تي وڙھڻ جي ضرورت ۽ اھميت تي زور ڏنو ھو. فقط معاشي

۽ سياسي محاذن تي ئي نه پر نظرياتي محاذن تي به. اسان مارڪسي نظريي ۽ جدلياتي ماديت جي فلسفي

جي انتھائي مضبوط بنيادن تي بيٺل آھيون.

واري نظريي جي مخالفت ڪريون ٿا، چاھي اھي مذھب جي

اسان فلسفي جي خيال پرستي َء

صورت ۾ ھجن يا جديديت پڄاڻان Post-modernisn جي "مٺي" زھريلي نظرين جي صورت ۾ ھجن.

تنھنڪري انھن ڌارين مزدور دشمن نظرين ۽ انھن جي تشھير ڪندڙن پيٽي بورجوازي جي

جدوجھد وڏي اھميت رکي ٿي. تقسيم پيدا ڪندڙ انھن رد انقالبي نظرين جو جيڪي "وڙھايو ۽ ڪريو" جي پراڻي اصول تحت سڌو سنئون مالڪن جي فائدي ۾ ويندو آھي، اھڙي ڪنھن به خالف حڪومت

کي ڪابه رعايت نه ٿي ڏئي سگھجي. حقيقت اھا آھي ته جيڪي نوجوان ڪميونزم ڏانھن رخ ڪري عمل

رھيا آھن، انھن ۾ اھڙين نظرين جي خالف ھڪ صحتمند ردعمل پيدا ٿي چڪو آھي.

ڪميونسٽ طبقاتي سياست جي مضبوط بنيادن تي بيٺا آھن ۽ رنگ، نسل، مذھب، فرقي، قوم

مطلب ته ھر قسم جي ورھاست جي خالف پورھيت طبقي جي طبقاتي اتحاد جو بغير ڪنھن مصلحت جي ڪن ٿا. اسان کي اھو مسئلو ناھي ته توھان ڪارا آھيو يا اڇا، مرد يا عورت، ۽ نه ئي اسان کي پري توھان جي زندگي َء جي رھڻي ڪھڻي ۾ ڪا دلچسپي آھي نہ وري ان ۾ تہ توھان جو جيون دفاع ۽ ڪير ناھي. اھي خالص ذاتي معامال آھن ۽ ڪنھن کي بہ انھن سان ڪو واسطو نه ھئڻ پري تائين ساٿي ڪير آھي

گھرجي. بيوروڪريٽس، پادرين ۽ سياستدانن کي به نه. اسان سان شامل ٿيڻ جي ال ِء فقط ان ڳالھ جي

ضرورت آھي ته توھان ھن مقصد خاطر وڙھڻ الء تيار آھيو، جنھن جي حاصالت حقيقي آزادي، مرد ۽

عورت جي وچ ۾ حقيقي برابري جي بنياد تي انساني رشتن وغيره کي ممڪن بڻائي سگھي ٿي. يعني

پورھيت طبقي جي نجات جي مقدس مشن ال ِء جدوجھد ڪرڻ ال ِء تيار ھجو.

پر ڪميونسٽن ۾ شامل ٿيڻ ال ِء الزمي آھي توھان کي شناخت جي سياست جھڙي رجعتي

بڪواس کان مڪمل طور تي ڇوٽڪارو حاصل ڪرڻو پوندو.

ٽريڊ يونينز

موجوده دور سموري تاريخ ۾ سڀ کان وڌيڪ طوفاني ۽ ڌماڪن سان ڀريل دور آھي. وڏي پيماني طبقاتي جنگ جي بحالي َء ال ِء حالتون پچي راس ٿي چڪيون آھن، پر اھو آساني سان نه ٿيندو. پورھيت ڊگھي ننڊ مان جاڳي پيو. ھن کي ڪيترائي سبق ٻيھر سکڻا پوندا ٽريڊ يونينز ۾ منظم ٿيڻ جي تي طبقو

ضرورت جھڙي سبق کي بہ کين ٻيھر سکڻو پوندو .

پر ٽريڊ يونينن کان وٺي سڀني وڏين عوامي تنظيمن جون قيادتون زوال جو شڪار آھن. انھن ۾

پورھيت طبقي جي خواھشن ۽ ضرورتن مطابق جدوجھد کي اڳتي وڌائڻ جي صالحيت ناھي. اھي ٽريڊ

يونين کي وڌيڪ وڌائڻ ۽ مضبوط ڪرڻ جھڙي عمل کان به وانجھيل آھن.

نتيجي ۾ روزگار جي غير يقيني صورتحال کي منھن ڏيندڙ ٻہ چار نوجوان پورھيتن جي پوري

جھڙوڪ ڊليوري ڊرائيور، ڪال سينٽر تي ڪم ڪندڙ ورڪر وغيره، انھن جو تمام گھڻو پرت

استحصال ٿئي ٿو.

جديد ڪم ڪار جي جڳھن جھڙوڪ ايمازون جي گودامن ۾، اھي نوجوان مزدور تمام گھٽ

تي ڪيترائي ڪالڪ ڪم ڪن ٿا ۽ سندن بدترين استحصال ٿئي ٿو. اھي ڏينھن ويا جڏھن مزدور پگھار

ھڙتال جي ڌمڪي ڏئي پنھنجي اجرت ۾ واڌارو ڪرائي وٺندا ھئا. مالڪن جو چوڻ آھي ته پگھار ۾ فقط

واڌ ته پري جي ڳالھه آھي پر ھو موجوده اجرتن مان به خوش ناھن، انھي َء ۾ به ڪٽوتي ٿيڻ کپي.

اُھي ماڻھو جيڪي اڃا تائين طبقاتي امن جا خواب ڏسن ٿا، سي سرمائيداري جي ماضي َء واري

۾ زندگي گذاري رھيا آھن جيڪو ڪڏھوڪو گذري چڪو آھي. اھي مارڪسوادي نه پر ٽريڊ يونين جيڪي خيالي( يوٽوپين) آھن. وڏين جنگين ال ِء اسٽيج تيار ٿي رھيو آھي، پر ناڪاره قيادت جي دور کي شڪست جو منھن بہ ڏسڻو پئجي سگھي ٿو. ان کان بچڻ ال ِء مزدورن کي مڪمل ليڊر آھن ڪري پورھيتن

جنگي موڊ ۾ اچڻو پوندو ۽ طبقاتي جنگ کي وڏي پيماني تي بحال ڪرڻو پوندو.

اڳتي وڌندو. نتيجي ۾ ڪميونسٽن کي ٽريڊ يونين ۾ ڪم سان

ريڊيڪالئزيشن جو عمل تيزي َء

ڪرڻ جا ڪافي موقعا ملندا . اڳتي وڌڻ ال ِء، مزدور طبقي جي تنظيمن کي نئين سر تعمير ڪرڻ جي ضرورت آھي، ۽ سڀ کان پھرين ٽريڊ يونينن کي پورھيت طبقي جي ويڙھاڪ تنظيمن ۾ تبديل ڪرڻو

پوندو.

پر ائين ڪرڻ ال ِء اصالح پسند يونين بيوروڪريسي جي خالف بنا ڪنھن رک رکا ُء جي جدوجھد

ڪرڻي پوندي. يونينون ٺاھڻيون پونديون مٿي کان ھيٺ ۽ طبقاتي سمجھوتن تي ٻڌل پاليسين جو پوري َء

ريت خاتمو ڪرڻو پوندو .

خالي ويڙهاڪ ٿيڻ ڪافي ناهي

اصالح پسندي جي خالف جدوجھد جو مطلب اھو ھرگز ناھي ته اسان سڌارن جي خالف آھيون.

يونين اڳواڻن تي تنقيد ان ڪري نه ڪندا آھيون ڇاڪاڻ ته اھي سڌارن الء وڙھن ٿا، پر ان ڪري اسان

ڪندا آھيون جو ُھو وڙھن ئي ڪونہ ٿا.

اھي مالڪن سان ٺاھ ڪرڻ جون ڪوششون ڪندا آھن. اھي ويڙھاڪ قدم کڻڻ کان لنوائيندا آھن،

انھن کي اھو ڪم پورھيتن جي دٻا َء ھيٺ ڪرڻو پيو ته ھو تحريڪ کي سوڙھو ڪري ٺڳيء ۽ جيڪڏھن

جا ٺاھ ٺاھي ان کي تڪڙو ختم ڪرڻ جي ڪوشش ڪندا آھن.

ڪميونسٽ، پورھيتن جي زندگي َء جي معيار ۾ معمولي کان معمولي بھتري ال ِء بہ وڙھندا، پر

ھنن حالتن ۾ بھتري يا سڌارا تڏھن ئي ماڻي سگھجن ٿا جڏھن انھن ال ِء جاري جدوجھد کي انقالبي بنيادن

تي منظم ڪيو وڃي .

نالي ماتر بورجوا جمھوريت جون حدون ۽ عمل سڀني آڏو پڌريون ٿين پيون. اسان ھر جمھوري

حق ال ِء وڙھنداسين ته جيئن طبقاتي جدوجھد کي اڳتي وڌائڻ جو رستو ھموار ٿي سگھي. اجتماعي طور پورھيت طبقو پنھنجن تجربن مان سکندو آھي. سرمائيداري َء ۾ مزدورن جي حالتن ۾ سڌاري الء ٿيندڙ تي

روزمره جي ويڙھ کان سوا ِء سوشلسٽ انقالب جي جدوجھد جو تصور به نٿو ڪري سگھجي.

پر آخري تجزيي ۾ فقط ٽريڊ يونينز جي سطح تي ويڙھه ڪافي ناھي. سرمائيداري جي موجوده

بحران وارين حالتن ۾ جيڪڏھن مزدورن ڪا بھتري حاصل به ڪري ورتي ته به اھا گھڻو وقت جٽادار

نه سگھندي. مالڪ جيڪو ڪجھه ساڄي ھٿ سان ڏيندا، اھو کاٻي ھٿ سان ڦري وٺندا. پگھار ۾ رھي

واڌارو مھنگائي ۽ ڳرن ٽيڪسن سبب بي اثر ٿيو وڃي. ڪارخانا بند ٿي رھيا آھن ۽ بيروزگاري وڌي پئي .

جيڪي سڌارا ٿيا آھن انھن کي قائم ۽ دائم رکڻ جو واحد رستو سماج جي انقالبي تبديلي َء ال ِء ويڙھ

وڙھڻ آھي. ڪنھن خاص موڙ تي دفاعي ويڙھ مزاحمتي جدوجھد ۾ تبديل ٿي ويندي. اقتدار جي حاصالت

ِء فيصالئتي ويڙھ جو رستو انھن ننڍن ننڍن مطالبن الء ٿيندڙ جدوجھد ذريعي ئي ھموار ٿي سگھي ٿو. ال

پارٽي َء جي ضرورت

پورھيت طبقو ئي سماج جو حقيقي انقالبي طبقو آھي. ھي ئي اھو واحد طبقو آھي جنھن وٽ ڪجھ

اميرزادن جي پئسي جي حوس پوري ڪرڻ ال ِء پيداوار جي ذريعن جي خانگي ملڪيت ذريعي انساني

محنت جو استحصال ڪرڻ واري سرمائيداري نظام جي حمايت ڪرڻ جو ڪوبہ جواز ڪونھي. قوت

ڪميونسٽن جو فرض آھي ته سماج کي بدالئڻ ال ِء پورھيت طبقي جي شعوري يا غير شعوري

ڪوششن کي ڀرپور شعوري اظھار ڏين. سرمائي جي آمريت کي پاڙان پٽي اڇالئڻ جي ال ِء گھربل سگھ

فقط پورھيت طبقي وٽ ئي آھي.

اسان کي اھو ڪڏھن به نه وسارڻ گھرجي ته پورھيت طبقي جي اجازت کان سوا ِء نه تہ ڪو بلب

ٿي سگھي ٿو، نہ ڪو ڦيٿو ڦري سگھي ٿو ۽ نه ئي ٽيليفون جي گھنٽي وڄي سگھي ٿي. اھا ھڪ طاقت آھي، پر ھن وقت اھا طاقت فقط ھڪ پوٽينشل جي صورت ۾ موجود آھي. انھي َء پوٽينشل روشن عظيم

کي حقيقت ۾ بدالئڻ ال ِء جنھن شئي جي ضرورت آھي اھا آھي ھڪ تنظيم .

اسان ھتي فطرت مان ھڪ مثال وٺي سگھون ٿا. ٻاڦ ھڪ اھڙي قوت آھي جنھن صنعتي انقالب

ڪردار ادا ڪيو. ھي اھا طاقت آھي جيڪا انجڻ ھالئي ٿي، بجلي پيدا ڪري ٿي ۽ وڏن شھرن کي ۾ اھم

زندگي ۽ حرڪت ڏئي ٿي .

پر ٻاڦ اھا طاقت تڏھن بڻجي ٿي جڏھن اھا ھڪ ميڪانيزم ۾ موجود ھجي جنھن کي پسٽن باڪس

ڪنھن ڪجھ ڪرڻ جي ھي ھوا ۾ پکڙجي ضايع ٿي بنا

ميڪانيزم کانسوا ِء

سڏيو ويندو آھي. انھي َء

ويندي، انھي َء ميڪنزم کان سوا ِء اھا فقط ھڪ پوٽنشيل آھي ان کان عالوه ڪجھ بہ ناھي.

ھر باشعور پورھيت ٽريڊ يونين جي بنيادي اھميت کي سمجھي ٿو. پر پرولتاري تنظيم جو اعل ’ي

اظھار ھڪ انقالبي پارٽي آھي، جيڪا پورھيت طبقي جي سڀ کان وڌيڪ ويڙھاڪ ۽ باشعور کي گڏ ڪري سرمائيداري َء جي خاتمي ال ِء منظم جدوجھد ڏانھن وٺي اچي ٿي. اھڙي پارٽي َء جي ترين دستن

تخليق اڄ جو اھم ترين ۽ تڪڙو فرض آھي.

معاشي ۽ سماجي اُڻتڻ نظام جي بنيادن کي لوڏي رھيو آھي. گذريل ڪجھ عرصي ۾ ٿيندڙ وڌندڙ

شعور

چونڊن جي حيران ڪندڙ نتيجن جي ٻي ڪھڙي وضاحت ٿي سگھي ٿي؟ ڪانٽو ڪڏھن ساڄي پاسي، عام

پو ِء کاٻي پاسي وري ساڄي پاسي لڏندي نظر اچي ٿو.

کاٻي َء ڌر جا تنگ نظر اصالح پسند پورھيتن کي سندن مبينا پسماندگي َء تي طعنا ڏيندي نظر اچن

َء ريت ھو پنھنجي زھريلي ۽ تباھ ڪندڙ ڪردار کي لڪائڻ جي ڪوشش ڪندا آھن. پر حقيقت مايوسي ۽ ڪنھن سنجيده متبادل جي کوٽ کي ظاھر ڪري ٿو. ماڻھو بحران کان ڇوٽڪارو ٿا. اھڙي سخت ڪوششون ڪن پيا، اھي ھڪ کان پو ِء ٻيو آپشن آزمائي رھيا آھن. ھڪ کان ۾ اھو عمل حاصل ڪرڻ ال ِء

ِء ٻي حڪومت، پارٽي ۽ قيادت کي آزمايو ٿو وڃي، پر سڀ نااھل نڪرن ٿا ۽ نتيجي ۾ تاريخ جي پو

ڪچري دان ۾ ڦٽي ڪيا وڃن ٿا .

ان سموري عمل ۾ ُسڌار پسندن ۽ خاص ڪري کاٻي ڌر جي سڌارڪن جو ڪردار انتھائي مذمت

جوڳو آھي. جنھن جي نتيجي ۾ شعور ۾ تيزي َء سان تبديليون رونما ٿي رھيون آھن. جيتوڻيڪ اھو عمل وٺي ٿو، پر مقداري تبديليون الزمي طور تي ھڪ اھڙي نقطي تي پھچي وڃن ٿيون جتي برق رفتار وقت

سان ٿيندڙ تبديليون موجوده صورتحال جون

معياري تبديليون رونما ٿينديون آھن. شعور ۾ تيزي َء

خاصيتون آھن.

اسان اڄ ڪلھ اھڙيون تبديليون ڏسي رھيا آھيون، خاص طور تي نوجوانن ۾. ھڪ تازي سروي

1,000 کان وڌيڪ برطانوي شھرين کان پڇيو ويو ته لفظ سرمائيداري جي معني ڇا آھي. ۾،

69 سيڪڙو چيو "ڪرپشن," ُء,"

70 سيڪڙو چيو "ڪم جو مسلسل دٻا

73سيڪڙو ماڻھن چيو "اللچ,"

42 سيڪڙو ماڻھن اتفاق ڪيو ته "سرمائيداري اشرافيه جو نظام آھي جيڪو انھن جي سياسي ايجنڊا طئي ٿو". ان تبديلي َء جو سڀ کان واضع اظھار نوجوانن ۾ ڪميونسٽ خيالن ڏانھن وڌندڙ الڙي جي ڏسي سگھجي ٿو. اھي نوجوان پاڻ کي ڪميونسٽ سڏائين ٿا جيتوڻيڪ انھن جي اڪثريت نہ ڪري صورت ۾

ڪميونسٽ پڌرنامو پڙھيو آھي ۽ نه ئي ھنن کي سائنسي سوشلزم جي ڪا خبر آھي . ڪڏھن

کاٻي ڌر جي مسلسل غدارين انھن جي نظر ۾ لفظ "سوشلزم" کي داغي ڪري ڇڏيو آھي. اھو لفظ

وڃائي ويٺو آھي. اُھي چون ٿا ته اسان کي ڪميونزم کپي، صرف ِڇڪ

ويڙھاڪ پرتن آڏو پنھنجي

اھوئي کپي ان گھٽ ڪجھ به نہ..

ڪميونسٽ ڪير هوندو آهي؟

ڪميونسٽ پڌرنامي جي سيڪشن پرولتاريه ۽ ڪميونسٽ ۾ لکيل آھي تہ:

مجموعي طور تي ڪميونسٽن جو پرولتاريه سان ڪھڙو تعلق آھي؟ ڪميونسٽ مزدور طبقي جي ٻين پارٽين جي مقابلي ۾ ڪا الڳ پارٽي نٿا ٺاھين. مجموعي طور

تي انھن جو پرولتاريه جي مفاد کانسوا ِء يا انھن کان الڳ انھن جو ڪو به مفاد ناھي .

اھي پنھنجا الڳ فرقا پرور اصول قائم نٿا ڪن جنھن سان مزدور تحريڪ کي ڪا خاص شڪل

ڏئي ان کي ڪنھن خاص سانچي ۾ پرويو وڃي.

ڪميونسٽ پورھيت طبقي جي ٻين پارٽين کان مٿانھان صرف انھي َء ڪري آھن ته اھي مختلف

ملڪن جي مزدورن جي قومي جدوجھد ۾ بغير ڪنھن قومي فرق جي پوري پورھيت طبقي جي گڏيل

مفادن تي زور ڏئي ان کي اجاگر ڪن ٿا.

جيتوڻيڪ ھڪڙي پاسي جيتري قدر عمل جو تعلق آھي، ڪميونسٽ ھر ملڪ جي مزدور

۾ ثابت قدم جٿي جي حيثيت سان سڀ کان اڳيان ھوندا آھن، ھڪ اھڙو جٿو جيڪو ھميشه ٻين کي وڌائيندي ھلندو آھي. ٻئي پاسي جيستائين نظريي جو تعلق آھي انھن جي عام مزدورن تي فوقيت اھا پارٽين مزدور تحريڪ جي اڳتي وڌڻ جي رستي کان واقف ھوندا ۽ انھن جي حالتن ۽ فيصالئتي اڳتي آھي ته اھي

نتيجن کي چڱي طرح سمجھندا آھن .

اھي سٽون بھترين طريقي سان معاملي جي جوھر کي بيان ڪن ٿيون.

انقالبي ڪميونسٽ انٽرنيشنل جي قيام جو مناسب وقت اچي ويو آھي؟ نام نھاد آزاد منڊي جي معيشت جي خالف وڌندڙ عوامي ردعمل سرمائي جي پاليسي جوڙيندڙن ڇا

جون ننڊون حرام ڪري ڇڏيون آھن. اھي افراتفري سان ڀريل غير يقيني واري مستقبل ڊنل آھن.

مايوسي واري ھن عالم ۾ بورجوازي َء جي سنجيده نمائندن کي بہ موجوده صورتحال ۽ 1917ع

جي وچ ۾ ڪافي ھڪجھڙايون ڏسڻ ۾ اچن پيون. ھي اھائي صورتحال آھي جنھن جنھن ۾ ھڪ ۽ واضع انقالبي پاليسيون رکندڙ انقالبي پارٽي جي قيام جو سوال اڀري سامھون اچي ٿو جي دنيا صاف بينر

اسان جي تحريڪ جو ڪردار بين االقوامي انھي َء ڪري آھي ڇاڪاڻ ته سرمائيداري به ھڪ

عالمي نظام آھي. شروع کان ئي مارڪس مزدورن جي عالمي تنظيم ٺاھڻ جي ڪوشش ڪئي .

اھڙي ڪا به تنظيم ڪميونسٽ انٽرنيشنل جي اسٽالنسٽ زوال پذيري کان پو ِء ھيلتائين موجود نه ھئي. پر

اھوئي بھترين وقت آھي انقالبي ڪميونسٽ انٽرنيشنل جي قيام جو!

ڪجھ ماڻھو چوندا ته اھا فرقيواريت آھي. پر اھڙو ڪجھ به ناھي. اسان ۾ ۽ کاٻي ڌر جي انتھا

گروھن ۾ ڪا به شي ِء ھڪجھڙي ناھي ،جيڪي مزدور تحريڪ جي پاسن تي چرين مورن وانگر پسند

نچندا آھن.

اسان جو فرقيواريت سان ڪو به تعلق ناھي ۽ اسان جو رخ انھن نوجوانن ڏانھن آھي جيڪي ڪميونزم کان متاثر ٿي رھيا آھن. اسان جي عمل جو سبب نه ته بي صبري آھي ۽ نه ئي اسان موضوعي عنصر جي اھميت کي وڌائي چڙھائي پيش ڪريون پيا. اسان جو ھي فيصلو معروضي صورتحال جي

ڪري اھو قدم کڻڻ تمام ضروري ۽ الزم ٿي

صحيح سمجھ ۽ ضرورتن جي عين مطابق آھي. انھي َء

چڪو آھي.

اچو ته ڪجهه حقيقتن جو جائزو وٺون .

برطانيه، آمريڪا، آسٽريليا ۽ ٻين ڪيترن ئي ملڪن ۾ گذريل ڪجھه سالن ۾ ڪيل ڪيترن ئي سروي مان

واضح ٿئي ٿو ته ڪميونزم ڏانھن عوام جو الڙو تيزي سان وڌي رھيو آھي. ان حوالي سان سماج ۾ پوٽينشل موجود آھي. انھي پوٽينشل کي حقيقت ۾ بدالئڻ ال ِء ھڪ تنظيمي اظھار ڏيڻ ضروري اھو تمام گھڻو

آھي .

سماج جي ھر اول دستن (پرتن) کي ھڪ حقيقي انقالبي ڪميونسٽ پارٽي َء ۾ منظم ڪندي، انھن

ھڪ منظم بالشويڪ پارٽي سان جوڙيندي، انھن کي مارڪسي نظريي ۽ لينني طريقي ڪارن ۾ کي

ڏيندي، اسان ھڪ اھڙي قوت جوڙي سگھون ٿا، جيڪا ايندڙ وقت ۾ سوشلسٽ انقالبي جدوجھد ۾ تربيت

فيصالئتو ڪردار ادا ڪري سگھي ٿي.

اھو اسان جو فرض آھي ۽ اسان کي ان جي راھه ۾ ھر ايندڙ ڏکيائي کي اورانگھي ان کي مڪمل

ڪرڻو پوندو.

اسٽالنزم بمقابله بالشويزم

ھڪ وقت تائين ڪميونزم جا دشمن اھو سمجھندا رھيا ته انھن آڪٽوبر انقالب جي ڀوت جو

ڪري ڇڏيو آھي. سوويت يونين جي ٽٽڻ به ھنن جي ان غلط فھمي کي وڌايو ته ڪميونزم ھاڻي َء جو قصو بڻجي چڪو آھي. ھو خوشي َء سان اعالن ڪندا ھئا ته سرد جنگ جو خاتمو ٿي ويو خاتمو ماضي

آھي، ۽ اسان کٽي چڪا آھيون.

پر 1980ع واري ڏھاڪي ۾ اسان جي طبقاتي دشمنن پاران پکڙيل ڪوڙن ڪھاڻين جي ابتڙ،

ڪميونزم نه پر اسٽالنزم جو زوال ٿيو. جيڪو ڪميونسٽ نظرين جي بدترين بيوروڪريسي ۽ آمرانه تباھي جو نتيجو ھو ۽ جنھن جو 1917ع ۾ لينن ۽ بالشويڪن پاران قائم ڪيل مزدور جمھوريت سان پري

پري تائين جو ڪو تعلق ڪو نه ھو.

لينن جي موت کان پو ِء انقالبي ٿڪاوٽ جي دور ۾ اسٽالن مراعات يافته بيوروڪريسي جي

نمائندگي ڪندي بالشوزم جي خالف سياسي رد انقالب جي اڳواڻي ڪئي. اسٽالن پنھنجي ر ِد انقالبي آمريت

کي مضبوط ڪرڻ ال ِء لينن جي سڀني ساٿين ۽ بيشمار ٻين حقيقي ڪميونسٽن کي قتل ڪرائي ڇڏيو.

اسٽالنزم ۽ بالشويزم نه رڳو ھڪ ٻئي کان مختلف آھن، پر اھي ھڪ ٻئي جا مڪمل ضد ۽ جاني

آھن. رت جو ھڪ درياھه آھي جيڪو انھن کي ھڪ ٻئي کان جدا ڪري ٿو. دشمن

ڪميونسٽ پارٽين جو زوال

ڪميونزم جو لفظ بيشڪ لينن جي نالي ۽ روسي انقالب جي شاندار روايتن سان ُجڙيل آھي. پر

جون ڪميونسٽ پارٽيون رڳو نالي ۾ ڪميونسٽ آھن. انھن پارٽين جي قيادت گھڻو اڳ لينن ۽ بالشويزم اڄ

جي خيالن کي ڇڏي ڏنو ھو.

لينن ازم جي نظرين کي ھنن تڏھن ئي خيرباد چئي ڇڏيو جڏھن ھنن "ھڪ ملڪ ۾ سوشلزم" جي

مارڪسي پاليسي َء کي قبول ڪيو. 1928ع ۾ ٽراٽسڪي َء اڳڪٿي ڪئي ته ان جو نتيجو الزمي طور جي سڀني ڪميونسٽ پارٽين جي قومي اصالح پسندي واري زوال جي شڪل ۾ نڪرندو. اھا غير تي دنيا

اڳڪٿي سؤ سيڪڙو سچ ثابت ٿي.

شروع ۾ ڪميونسٽ پارٽين جا اڳواڻ اسٽالن ۽ آفيسر شاھي جي حڪمن جي مڪمل پيروي

ماسڪو جي ھر اشاري تي غالميء سان عمل ڪيو. بعد ۾ ھنن اسٽالن کي رد ڪري ڇڏيو، پر لينن ڏانھن رخ ڪرڻ بدران ساڄي پاسي ھليا ويا. ماسڪو مان جند ڇڏائيندي گھڻن ئي ملڪن ڪندي ائين ڪندي

مان انھن پارٽين پوري َء ريت اصالح پسندي وارو نقطي نظر ۽ پاليسيون اختيار ڪيون .

ملڪ ۾ سوشلزم" جي تباھي َء واري پاليسي َء تي عمل ڪندي، ھر ملڪ جي ڪميونسٽ پنھنجي ملڪ جي بورجوازي سان سمجھوتو ڪيو, جنھن جي نتيجي ۾ ڪميونسٽ "ھڪ جي قيادت

پارٽي َء

پارٽيون زوال پذيري جو شڪار ٿي برباد ٿي ويون.

ان سلسلي ۾ اٽلي جي ڪميونسٽ پارٽي َء جو مثال سڀني جي سامھون آھي، جيڪا ڪنھن زماني ۾

يورپ جي سڀ کان وڏي ۽ طاقتور ڪميونسٽ پارٽي ھئي. قومي سڌار پسندي جي زوال نيٺ اٽلي جي

ڪميونسٽ پارٽي کي ختم ڪري ڇڏيو ۽ اھا بورجوا اصالح پسند پارٽي ۾ تبديل ٿي وئي.

اھڙي َء ريت برطانوي ڪميونسٽ پارٽي به پنھنجي ماضي َء جو پاڇو بڻجي چڪي آھي. ھن جو

ٿورو گھڻو اثر سندس جي اخبار "مارننگ اسٽار" جي ڪري بچيل آھي، جنھن جي پاليسي کاٻي َء ڌر جي پسندي َء جو ھڪ تباھ ٿيل نمونو آھي. حقيقت ۾، اھا فقط يونين بيوروڪريسي َء کي کاٻي ڌر جي اصالح

چادر ۾ ويڙھڻ جو ڪم ڪري ٿي .

ھسپانوي ڪميونسٽ پارٽي ھن وقت اتحادي حڪومت جو حصو آھي جيڪا روس جي خالف

جي تازي جنگ دوران يوڪرين کي ھٿيار مھيا ڪري رھي آھي. نتيجي ۾ پارٽي تيزي َء سان تباھ ٿي آھي. سندس يوٿ ونگ پارٽي َء جي آفيشل الئين سان اختالف ڪيو ۽ نتيجي ۾ ان کي پارٽي َء مان نيٽو رھي

ڪڍو ويو آھي .

آمريڪي ڪميونسٽ پارٽي فقط ڊيموڪريٽڪ پارٽي جي چونڊ مھم ھالئڻ جي مشين بڻجي وئي

۽ "فاشزم جي خالف ووٽ"جي نالي تي جو بائيڊن جي مھم ھالئي رھي آھي. ڏکڻ آفريڪا جي آھي

ڪميونسٽ پارٽي ٽن ڏھاڪن تائين اي اين سي ANC جي سرمائيداراڻي حڪومت جو حصو رھي آھي ۽ ايستائين جو 2012ع ۾ ماريڪانا ۾ کاھي کوٽيندڙ 34 ھڙتالين جي قتل عام جو به دفاع ڪيو ھيائين. اھا

ھڪ المحدود فھرست آھي .

ڪميونسٽ پارٽين جو بحران

تاريخ جي ھن اھم موڙ تي عالمي ڪميونسٽ تحريڪ مڪمل طور تي انتشار جو شڪار آھي. پوري دنيا جي ڪميونسٽ پارٽين غزه تي حملي جي جواب ۾ "عالمي قانون" ۽ گڏيل قومن جي قراردادن احترام ڪرڻ جي اپيل ڪئي آھي، ٻين لفظن ۾ ايئن کڻي چئجي ته وڏين سامراجي قوتن آڏو جھڪي پيا جو

آھن.

پر اھو فيبروري 2022ع ۾ يوڪرين تي روس جو حملو ھو جنھن ھڪ ڀڃ ڊاھ پيدا ڪري ڇڏي

اڪثر ڪميونسٽ پارٽيون پنھنجي حڪمران طبقي آڏو جھڪي پيون. خاص ڪري مغربي ملڪن ۽

۾ڪميونسٽ پارٽين ڳالھين ۽ امن ال ِء اپيلن ۾ نيٽو جي حمايت کي رومال ۾ ڍڪي پيش ڪيو. غزه تي

اسرائيل جي حملي صورتحال کي وڌيڪ خراب ڪري ڇڏيو آھي.

فرانسيسي ڪميونسٽ پارٽي َء جي کاٻي َء ڌر جي چونڊ اتحاد کان انھي ڪري الڳ ٿي ڇو تہ انھن

اڳواڻ ميالشون حماس کي دھشتگرد تنظيم مڃڻ کان انڪار ڪيو. ٻئي طرف ڪجھه ڪميونسٽ جي

پارٽيون روسي ۽ چين جي پرڏيھي وزارتن جو رڳو مائوٿ پيس بڻجي چڪيون آھن. جيڪي ڪمزور ۽

قبضي ھيٺ ملڪن جي "سامراجي قبضي ۽ قرضن جي غالمي َء" خالف جدوجھد ۾ انھن ملڪن (روس ۽

چين) کي ترقي پسند اتحادي َء طور پيش ڪري رھيون آھن.

روس جي ڪميونسٽ پارٽي ان سلسلي ۾ ھڪ بھترين مثال آھي. جيڪا ڪميونسٽ تہ پري جي

پر اھڙي پارٽي بہ نه رھي آھي جيڪا پنھنجا فيصال ڪرڻ ۾ بہ آزاد ھجي. زيووگانوف جي پارٽي ڳالھه

گھڻو اڳ پيوٽن جي رجعت پسند حڪومت آڏو بي وس بڻجي وئي آھي. انھن سمورن تضادن جي نتيجي ۾

انھن پارٽين ۾ لڳاتار ڦوٽ پئجي رھي آھي.

2023ع ۾، ڪيوبا جي شھر ويانا ۾ ڪميونسٽ ۽ ورڪرز پارٽين جو ھڪ عالمي اجالس منعقد

ٿيو. اختالف ايترا گھڻا ھيا جو يوڪريني جنگ بابت گڏيل اعالميو به جاري

ڪري نہ سگھيا.

َء جو

ڪميونسٽ تحريڪ جو بحران ۽ يونان جي ڪميونسٽ پارٽي

ڪردار

ڪيترن ئي عام ڪميونسٽ ڪارڪنن ان بي شرمي واري ترميم پسندي َء خالف سخت رد عمل

ڪيو آھي. يونان جي ڪميونسٽ پارٽي (KKE) بيشڪ مرحليوار انقالب جي رجعتي اسٽالنسٽ- نظرئي ھڪ اھم قدم کنيو آھي. ھن يوڪرين جي جنگ تي به صحيح مؤقف اختيار ڪندي ان ظاھر منشويڪ

کي مختلف سامراجي طاقتن جي وچ ۾ جنگ قرار ڏنو آھي.

نتيجي ۾ يوناني پورھيتن يوناني بندرگاھن کان يوڪرين ڏانھن ھٿيارن جي رسد کي روڪي ڇڏيو.

سچا ڪميونسٽ ان قدم کي ڀليڪار چون ٿا. پر جڏھن ته اھو سڀ ڪجھه زبردست آھي، پر تڪڙ ۾ سڀئي

چوڻ بلڪل به ٺيڪ ناھي ته يوناني ڪميونسٽن جو صحيح مؤقف ڏانھن سفر پورو ٿي چڪو آھي. طور تي ھڪ ملڪ ۾ سوشلزم جي غير مارڪسي نظريي کان التعلقي ڪرڻ ۽ لينن جي گڏيل اھو خاص

محاذ Front) (United وارو طريقو اختيار ڪرڻ تمام وڏي اھميت رکي ٿو.

ڪي ڪي اي) (KKE ٻين ڪميونسٽ پارٽين سان رابطا قائم ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رھي

۽ انھن کي يوڪرين جي جنگ بابت پنھنجو مؤقف پھچائڻ جي ڪوشش ڪري رھي آھي، جيڪو صحيح رستي ڏانھن ھڪ وک آھي. پر ان معاملي ۾ ڪاميابي َء ال ِء پھريون شرط اھو آھي ته آھي بيشڪ

سڄي دنيا ۾ حقيقي ڪميونسٽ الڙن سان گڏ ھڪ کلي ۽ جمھوري بحث ۾ اچجي .

لينن جي طريقن ۽ نظرين تي ُجڙيل ھڪ حقيقي ڪميونسٽ انٽرنيشنل ڪنھن سفارتي چالبازي نہ

پر بحث مباحثي ۽ جمھوري مرڪزيت جي ذريعي ئي قائم ٿي سگھي ٿي. اھو اسان جو فرض آھي ته

تحريڪ کي ان جي اصل آدرش ڏانھن وٺي ھلون. لينن جو جھنڊو ڦڙڪايون، ڀاڙيائپ واري اصالح

پسندي َء کان التعلقي جو اظھار ڪريون. ان حوالي ۾ اسان ھر ان تنظيم ۽ پارٽي ڏانھن دوستي َء جو ھٿ

وڌايون ٿا جنھن جا مقصد ساڳيا آھن.

جڏھن ٽراٽسڪي َء عالمي کاٻي ڌر جي اپوزيشن جي شروعات ڪئي ته سندس چوڻ موجب اھا

ڪميونسٽ تحريڪ جي ليفٽ اپوزيشن ھئي. اسان حقيقي ڪميونسٽ آھيون. بالشويڪ لينني عالمي

جنھن کي اسٽا ِلن جي آفيسر شاھي واري انداز ڪميونسٽ تحريڪ مان ٻاھر ڪڍي ڇڏيو ھو. آھيون،

ھميشه سچي لينن ازم ۽ آڪٽوبر انقالب جي ڳاڙھي جھنڊي کي قائم رکڻ ال ِء جدوجھد ڪئي آھي، ۽ اسان

ھاڻي اسان کي عالمي ڪميونسٽ تحريڪ ۾ پنھنجو جائز مقام ٻيھر حاصل ڪرڻو آھي.

جي باري ۾ ھڪ ايماندار بحث جي

وقت اچي ويو آھي ته اسان تحريڪ ۾ ماضي َء

شروعات ڪيون، جنھن جي نتيجي ۾ اسٽالنزم جي آخري باقيات کان مڪمل التعلقي ڪندي لينن ازم جي

ٺوس بنيادن تي ڪميونسٽن جي وچ ۾ ھڪ دائمي اتحاد قائم ڪري سگھجي.

ترميم پسندي مردہ باد!

ڪميونسٽن جي ويڙهاڪ اتحاد ڏانهن وڌو!

لينن ڏانهن واپس موٽو!

لينن جي پاليسي

اسان جو فوري مقصد عوام کي کٽڻ نه آھي. في الحال اھو ڪم اسان جي وس کان ٻاھر آھي .

جو مقصد سڀ کان وڌيڪ ويڙھاڪ ۽ باشعور ماڻھن کي کٽڻ آھي. فقط انھي َء طريقي سان اسان تائين پھچي سگھون ٿا، عوام تائين رسائي َء حاصل ڪرڻ واري ھن ڪم کي سنجيدگي سان ڪرڻو اسان ۽ نوجوانن جو نئون نسل بحران مان نڪرڻ جو رستو ڳولي رھيو آھي. اھي چڱي ريت عوام پوندو .مزدورن

ٿا ته نجات جو واحد رستو سوشلسٽ انقالب ئي آھي. اھي مسئلن جي نوعيت کي سمجھندي بنيادي ضرورت کي محسوس ڪري رھيا آھن. پر سندن بي صبري کانئن غلطيون بہ ڪرائي سگھي ڄاڻن ِوکن جي

ٿي.

ڪميونسٽن جو ڪم تمام گھڻو سولو ٿي پئي ھا جيڪڏھن اھو فقط پورھيت طبقي تي انقالبي نعرن

ڪرڻي ھجي ھا. پر اھو ڪافي ناھي ۽ ڪڏھن ڪڏھن ته نقصانڪار ثابت ٿيندو آھي. آخري پورھيت طبقو فقط پنھنجن تجربن مان ئي سکندو آھي، خاص طور تي وڏن واقعن مان. باقي جي بوڇاڙ اھو تمام گھڻي سست رفتاري َء سان سکندو آھي. اھڙي سستي َء سان جو ڪڏھن ڪڏھن تجزيي ۾ عمومي طور تي

ڪي انقالبي به احساس ڪمتري َء جو شڪار ٿي بي صبرا ٿي پوندا آھن.

لينن اھو چڱي َء طرح ڄاڻندو ھو ته اقتدار تي قابض ٿيڻ ال ِء بالشويڪن کي پھرين عوام تي سوڀ

حاصل ڪرڻي پوندي. ان مقصد ال ِء لچڪدار رٿابندي جي ضرورت پئي ٿي. لينن ھميشه انقالبين کي

صبر جي تلقين ڪئي. 1917ع جي تيز انقالبي سال ۾ به ھو بالشويڪن کي صبر سان وضاحت ڪرڻ

جي نصيحت ڪندو رھيو.

پورھيت طبقي جي ٺوس تجربن مان اخذ ڪيل الئحه عمل کانسوا ِء انقالبي تحريڪ جوڙڻ ٺلھو

ھڻڻ آھي، جنھن جو ڪوبہ فائدو ناھي .ان ڪري ڪميونسٽن ال ِء طريقيڪار ۽ حڪمت عملي جا اھميت رکن ٿا. لينن ۽ ٽراٽسڪي ٻئي ڪميونسٽن جي ھر اول دستي جي وڏين وڏين سڌار ڄاڙي سوال وڏي

پسند عوامي تنظيمن سان الڳاپن بابت بلڪل واضع ھئا.

لينن جو ڪتاب "کاٻي ڌر جو ڪميونزم ھڪ ٻاراڻو مرض" انقالبي طريقي ۽ حڪمت عملي َء سندس روش جو نچوڙ آھي. ھڪ صدي کان به وڌيڪ عرصو گذرڻ کان پو ِء به ھي اھم موضوع ڏانھن

اھم موضوع ستن پردن ۾ ويڙھيل ڪتاب جيان آھي. ھر ھنڌ ھنن اھي

ٽراٽسڪائي فرقن ال ِء

نام نھاد

ٽراٽسڪي ازم جي نالي کي تمام گھڻو ھاڃو رسايو آھي ۽ ايئن آفيسر شاھي ال ِء وڏيون خدمتون سرانجام ڏنيون اٿائون. ھنن جو خيال آھي ته وڏي عوامي تنظيمن کي فقط تاريخ جي غلطي قرار ڏئي رد ڪري سگھجي ٿو. عوامي تنظيمن ڏانھن سندن رويو رڳو "غداري,غداري" جي نعرن تائين محدود آھي. پر ان

قسم جون حرڪتون اسان کي سڌو تباھي ڏانھن وٺي وڃن ٿيون.

انھن سڀني جو لينن ۽ ٽراٽسڪي َء جي لچڪدار طريقي ڪار سان ڪوبه واسطو ناھي، جيڪي

اصالح پسندن جي اثر ھيٺ موجود پورھيتن تائين رسائي َء حاصل ڪرڻ جي ضرورت بخوبي واقف ھئا. جو اھڙي واھيات فرقيواريت سان ڪو به تعلق ناھي ۽ اسان پوري جرئت ۽ بي باقي سان پورھيتن ڪري رھيا آھيون. عوام آڏو ڪميونسٽ پاليسين جي صبر سان وضاحت ڪندي ۽ اصالح پسند اسان ڏانھن رخ

اڳيان مطالبا رکندي، اصالح پسند پورھيتن کي ڪميونزم ڏانھن وٺي اچڻ ممڪن آھي. اڳواڻن

سمورا اختيار سوويتن کي ڏيو

ھتي اھو ياد ڏيارڻ مناسب ٿيندو ته لينن 1917ع ۾ "آل پاور ٽو سوويت يونين" جو نعرو لڳايو ھو

جڏھن مزدورن ۽ سپاھين جي وڏي اڪثريت جي نمائندگي ڪندڙ اھي تنظيمون اڃا اصالح پسند ،

مينشويڪن ۽ سماجي انقالبين جي اثر ھيٺ ھيون.

ھن نعري سان لينن حقيقت ۾ سوويت يونين جي اصالح پسند اڳواڻن کي چئي رھيو ھو ته "ڏاڍو

، توھان وٽ اڪثريت آھي. اسان مطالبو ٿا ڪريون ته اقتدار پنھنجي ھٿن ۾ وٺو ۽ ماڻھن کي اھو ڏيو ھو چاھين ٿا، امن، ماني ۽ زمين. جيڪڏھن توھان ائين ڪندا ته اسان توھان جي حمايت سٺو جيڪي

اھڙيء طرح گھرو ويڙھ ٽري ويندي ۽ سوويتن جي اندر رسائي َء حاصل ڪرڻ جي پُر امن ڪنداسين.

جدوجھد محدود ٿي ويندي.

پر ڀاڙين اصالح پسند اڳواڻن جو اقتدار تي قبضو ڪرڻ جو ڪوبه ارادو ڪونہ ھو. اھي بورجوا

عبوري حڪومت جي اڳيان مڪمل طور تي گوڏا کوڙي چڪا ھيا، جيڪا وري سامراج ۽ رجعتين اڳيان جھڪائي بيٺل ھئي. انھي َء ڪري سوويتن ۾ پورھيتن ۽ سپاھين آڏو سندن جي اصالح پسند اڳواڻن جي سر

غداري بي نقاب ٿي وئي ۽ اھي بالشويڪن جا حامي بڻجي ويا.

طريقي سان بالشويڪ فيبروري 1917ء ۾ اٺ ھزار ميمبرن تي مشتمل ھڪ ننڍي

فقط انھي َء

آڪٽوبر انقالب کان پھريان سوويتن جي اڪثريت کي کٽندي ھڪ عظيم انقالبي قوت بڻجڻ جي پارٽي

قابل ٿي. سڀ کان وڌيڪ ضروري آھي ته اسان حقيقت جو صحيح ادراڪ رکون .

اسان جي وس کان ٻاھر ڪميونزم جي حقيقي قوتن کي تاريخي عملن جي ھٿان زبردست ڌڪ

ھو ۽ اھي تمام گھڻو پوئتي ڌڪجي ويون. اسان مزدور تحريڪ ۾ اقليت جي بہ اقليت بڻجي ويا . اسان وٽ صحيح نظريا آھن، پر پورھيت طبقي جي وڏي اڪثريت کي اڃا به اھو سمجھائڻ جي لڳو ته اسان جا نظريه ٺيڪ ۽ ضروري آھن. اھي اڃا تائين بنيادي طور تي روايتي اصالح پسند ھئاسين انھي َء ڪري آھن ڇاڪاڻ ته انھن تنظيمن جا اڳواڻ انھن کي بحران مان ڪڍڻ جو گھرج آھي تنظيمن جي اثر ھيٺ

ھڪڙو سولو ۽ بغير تڪليف وارو رستو پيش ڪن ٿا.

پر حقيقت ۾ اھو رستو وڌيڪ ناڪامي جو سبب بڻجي وڌيڪ مايوسي ۽ تباھي پکيڙي رھيو

ڪميونسٽ ڪنھن به صورت ۾ پورھيت طبقي کي سڌار پسند غدارن ۽ يونين آفيسر شاھي جي رحم تي نه ٿا ڇڏي سگھن. ان جي ابتڙ اسان کي انھن جي خالف بغير ڪنھن مصلحت جي جدوجھد آھي. بھرحال ان جي باوجود پورھيت طبقي کي اصالح پسندي َء جي تڪليف ڏيندڙ اسڪول ۽ ڪرم ڪرڻي پوندي.

مان گذرڻو پوندو.

اسان جو ڪم انھن تي طعنا ڏيڻ نه آھي، پر اسان کي ھن سڄي تجربي ۾ انھن سان گڏ ڪلھو

۾ مالئي بيھڻو پوندو ۽ انھن کي اھم نتيجا حاصل ڪرڻ ۽ اڳتي وڌڻ جو رستو ڳولھڻ ۾ مدد ڪرڻي ڪلھي

آھي ، بلڪل اھڙي َء طرح جئين بالشويڪن 1917ع ۾ ڪيو ھو.

پورهيتن تائين پُل ٺاهيو!

اسان کي پورھيت طبقي سان تعميري بحث مباحثو ڪرڻو پوندو، جنھن ۾ ھو اسان کي ڌارين

عنصرن جي طور تي نه پر سرمائيداري َء جھڙي گڏيل دشمن جي خالف جدوجھد ۾ ساٿي جي حيثيت سان

ڏسن. اسان کي انھن تي ڪميونزم جي مٿڀرائي فقط لفظن سان نه پر عمل ذريعي ثابت ڪرڻي پوندي.

اسان کي ھاڻي ئي اصالح پسندي َء جي اثر ھيٺ پورھيتن جي اڪثريت سان رابطو قائم ڪرڻو

پوندو. ليبر آفيسر شاھي ڪميونسٽن کي مزدورن کان پري رکڻ ال ِء ھر قسم جون ٽلون وڙھائيندي. اسان تي پابندي لڳايون وينديون، اسان تي الزام ھنيا ويندا، اسان کي بي دخل ڪيو ويندو، اسان تي ھر طرح حمال ڪيا ويندا. پر اسان کي انھن سڀني رڪاوٽن کي پار ڪرڻو پوندو. اھو ناممڪن آھي ته مزدور سان

تنظيمن جي آفيسر شاھي اسان جو رستو روڪي سگھي.

الئحه عمل جوڙڻ ال ِء ڪو به گولڊن فارمولو ناھي، ان جو تعين وقت ۽ حالتن پٽاندڙ ڪيو ويندو

ڏاڍو

بابت رويو

اھو ڪو اصولي نہ بلڪہ ھڪ عملي سوال ٿئي ٿو. لينن جو حڪمت عملي َء آھي.

ھو. لينن جيڪو 1914 ۾ سوشل ڊيموڪريسي َء سان مڪمل التعلقي َء جي حق ۾ ھو ۽ برطانيه ۾ ڪميونسٽ پارٽي جي قيام جي حمايت ڪيائين، بعد ۾ ھن پنھنجي پروگرام، بينر ۽ پاليسين کي لچڪدار ھڪ آزاد

برطانوي ڪميونسٽ پارٽي َء جي ليبر پارٽي َء سان الحاق جي تجويز پڻ ڏني .

مخصوص صورتحال ۾ اھو ممڪن آھي ته اسان کي پنھنجون سموريون قوتون ڪنھن اصالح

پسند تنظيم ۾ موڪلڻيون پون ته جيئن کاٻي ڌر ڏانھن حرڪت ڪندي پورھيتن کي ٺوس انقالبي پوزيشن کٽي سگھجي .پر ھن مرحلي تي اھو فوري چئلينج ناھي. ھن وقت ان ال ِء گھربل صورتحال موجود پر اصول اھو آھي ته اسان کي ھر صورت م پورھيتن تائين رسائي حاصل ڪرڻي آھي. اھو فقط تي ناھي.

الئحه عمل جو سوال ناھي پر ڪميونسٽن ال ِء زندگي ۽ موت جو معاملو آھي.

جي حيثيت ۾ ڪم ڪرڻ جي باوجود، ڪميونسٽن جو فرض آھي ته ھو

ھڪ آزاد پارٽي َء

مزدورن جي وڏين تنظيمن ڏانھن رخ ڪن ۽ مزدورن تائين پھچ ال ِء جتي به ممڪن ھجي ھڪ گڏيل محاذ

جوڙين. اھا ان شخص ال ِء اي بي سي آھي، جيڪو مارڪس، اينگلس، لينن ۽ ٽراٽسڪي َء جي خيالن ۽

عملي َء بابت ٿوري ٿڪي ڄاڻ رکي ٿو. ِت

حڪم

اسان جي پاليسي ڪميونسٽ انٽرنيشنل جي پھرين چئن ڪانگريسن ۾ لينن پاران پيش ڪيل ٿيسز

تي ٻڌل آھي. جيڪڏھن اسان جا فرقي پرست نقاد اھو سمجھڻ جي قاصر آھن ته اھا انھن جي بدقسمتي

آھي.

اسان ڇو پيا وڙهون؟

پنھنجي جوھر ۾ ڪميونسٽن جا مقصد اھي ئي آھن جيڪي عام طور تي پورھيتن جا آھن. اسان گھري ۽ بک جو مڪمل خاتمو چاھيون ٿا، اسان ڪم جي حالتن ۾ بھتري ۽ روزگار جي ضمانت ٿا، اسان چاھيون ٿا ته ڪم جي وقت ۾ نمايان گھٽتائي اچي، اسان بھتر صحت ۽ تعليم جون بي چاھيون ٿا، اسان سامراج ۽ جنگين جو خاتمو چاھيون ٿا ۽ اسان پنھنجي ڌرتي تان ماحولياتي چاھيون سھولتون

تباھي جو خاتمو چاھيون ٿا .

پر اسان اھو به واضع ڪريون ٿا ته سرمائيداري جي موجوده بحران ۾ انھن سڀني مقصدن کي

ڪرڻ ال ِء بغير ڪنھن مصلحت جي جدوجھد ڪرڻي پوندي، جيڪا تڏھن ئي ڪامياب ٿي سگھي اھا سرمائيدارن ۽ بينڪارن جي خانگي ملڪيت جي خاتمو ڪري. انھي َء ڪري ٽراٽسڪي َء حاصل ٿي جڏھن

عبوري پروگرام جو تصور پيش ڪيو ھو .

مزدورن جي ھر جدوجھد ۾ ڪميونسٽ پوري قوت سان حصو وٺندا. ڪنھن به تحريڪ ۾

ڪميونسٽن پاران پيش ڪيل ٺوس مطالبا، بدلجندڙ حالتن مطابق تبديل ٿيندا، ۽ ھر ملڪ جي صورتحال موجب ان ۾ فرق ھوندو. تنھنڪري ھڪ تفصيلي مطالبن تي ٻڌل پروگرام ڏيڻ موجوده منشور جي

مقصدن کان ٻاھر آھي.

ٽراٽسڪي َء 1938ع ۾ چوٿين انٽرنيشنل جي تاسيسي دستاويز ۾ اھو طريقي ڪار ته سڀني ملڪن

ڪميونسٽن کي ٺوس مطالبن تي پروگرام جوڙڻ کپي، نھايت شاندار انداز ۾ پيش ڪيو. جنھن جو عنوان “مرندڙ سرمائيداري نظام ۽ چوٿين انٽرنيشنل جا فرض". عام طور تي اھو "عبوري پروگرام" جي ۾ ھو

سان پڻ سڃاتو وڃي ٿو .ان ۾ پيش ڪيل مطالبا لينن ۽ بالشويڪن جي پروگرام ۽ ڪميونسٽ نالي

انٽرنيشنل جي پھرين چئن ڪانگريسن ۾ ٿيندڙ بحث مباحثي جو نچوڙ آھن.

عبوري مطالبن جو بنيادي خيال بلڪل سادو آھي، ٽراٽسڪي وضاحت ڪئي ته سرمائيداراڻي

زوال واري دور ۾ زندگي جي معيار کي بھتر بڻائڻ ال ِء ٿيندڙ ڪابه سنجيدا جدوجھد بنا ڪنھن رک رکا ُء

جي بورجوا ملڪيتي رشتن ۽ رياست جي حدن کان ٻاھر نڪري ويندي.

بلڪل ائين ئي جيئن جنگ ۾ دفاعي جنگ بي ڌڙڪ حملن ۾ تبديل ٿي ويندي آھي، تيئن طبقاتي

جنگ ۾ فوري مطالبن جي جدوجھد ڪجھ حالتن ۾ شعوري جدوجھد کي جنم ڏيندي اقتدار تي قبضي جي

انقالبي جدوجھد ۾ تبديل ٿي سگھي ٿي .

آخري تجزيي ۾ ڪو به سڌارو مستقل نٿو ٿي سگھي جيستائين سرمائيداري َء نظام کي پاڙان پٽي نٿو وڃي. ڪميونسٽ پورھيت طبقي جي مڪمل آزادي َء ال ِء وڙھندا آھن، اھي ظلم ۽ استحصال آزادي ال ِء وڙھندا آھن. اھو سڀ ڪجھه تڏھن حاصل ٿيندو جڏھن بورجوا رياست کي پاڙان اڇاليو جا ذريعا اجتماعي ملڪيت ۾ ڏئي سوشلسٽ منصوبي تحت پورھيت طبقي جو جمھوري کان مڪمل انسانيت جو مستقبل ان تي ٻڌل آھي. عظيم آئرش مارڪسوادي جيمس ڪونولي َء اکوڙي، پيداوار ڪنٽرول حاصل ڪجي.

جي لفظن ۾: "اسان جي انتھائي عاجزي واري آھي، اسان فقط دنيا گھرون ٿا."

ڪميونزم هڪ يوٽوپيائي خيال آهي؟ ڇا

سرمائيدارن جي حامين آخري پناھ گاھه اھو دليل آھي ته سندن ڏيوالي نڪتل نظام جو ڪو به

ناھي. پر ڇا ڪو باشعور ماڻھو ان ڳالھه تي يقين ڪري سگھي ٿو؟ ڇا واقعي ائين ٿي سگھي ٿو ته نظام الڳو ڪرڻ جي قابل ناھي جيڪو ھن بدترين صورتحال کان بھتر ھجي؟ اھڙي بڪواس متبادل انسان اھڙو

ڳالھ ڪرڻ انسان ذات جي عقل جي توھين ڪرڻ برابر آھي.

بينڪارن ۽ سرمائيدارن جي آمريت جي خاتمي جي نتيجي ۾ ھڪ اھڙي معيشت جنم وٺندي جنھن

۾ پيداوار چند ارب پتين جي حوس بدران سموري انسانذات جي ضرورتن کي پورو ڪرڻ ال ِء ھڪ ٺوس

منصوبا بندي تحت ڪئي ويندي.

ھر ساڃاھ وند ماڻھو جي اڳيان مسئلي جو حل موجود آھي ۽ ان کي عملي ويس پارائڻ انسانن جي

ھٿ ۾ آھي. ھي غربت، بک، جنگيون ۽ سرمائيداري نظام جي ٻين سڀني آفتن جو خاتمو ڪندي انساني

وقار مطابق سماج تعمير ڪرڻ جو واحد رستو آھي .

ڪميونزم جا دشمن اھو الزام مڙھيندا آھن ته ھي ھڪ وھم آھي، ھن الزام ۾ ھڪ سفاڪي آھي.

وھم تہ ھڪ اھڙي نظام جي بقا جو تصور آھي جيڪو پنھنجو تاريخي دور پورو ڪري چڪو آھي اصل

۾ آھي. اھڙي نظام کي بقا جو ڪو به حق ُء

۽ جنھن جو وجود سماج جي ھر حقيقي ضرورت سان ٽڪرا

ناھي ۽ ان جو انجام تاريخ جو ڪچرو ٿيڻ آھي.

ڪميونزم ۾ ڪجھ بہ خيالي ڪونھي. ان جي ابتڙ، ھڪ نئين ۽ بھتر انساني سماج ٺاھڻ ال ِء

ضروري مادي حالتون عالمي سطح تي اڳ ۾ ئي موجود آھن ۽ تيزي َء سان وڌيڪ مضبوط ٿي رھيون

آھن .

سائنس ۽ ٽيڪنالوجي َء ۾ ٿيندڙ بي پناھ ترقي َء بک، غربت ۽ اجھي جي پريشاني کان آجي دنيا جي

کي عملي جامو پارائڻ جا چٽا ۽ روشن امڪان آھن . ھٿراڌو ذھانت ۽ روبوٽڪس ۾ ترقي ڪم جي ۾ وڏي پيماني تي گھٽتائي جو سبب بڻجي سگھي ٿي جتي ماڻھو صرف ڪم ڪندا تڏھن جڏھن تخليق ڪالڪن

انھن کي ضرورت محسوس ٿيندي. اجرتي غالمي َء جو خاتمو ئي ھڪ طبقاتي سماج جو مادي بنياد آھي. ائين ڪرڻ ممڪن آھي. ھي ھڪ يوٽوپيائي خيال يعني ڪنھن چريي جو خواب ناھي، پر ھڪ قابل تصور آھي. پراڻي دنيا جي بطن مان خاموشي پر مستقل مزاجي يا آزادي َء ساڻ ھڪ نئين دنيا جي ھاڻي عمل

واڌ ويجھه ٿي رھي آھي.

سرمائيداري َء ۾ سڀ ڪجھه پنھنجي اُبتڙ ۾ بدلجي ويو آھي. ھڪ اھڙو نظام جنھن ۾ ھر ڪم نفعي

ڪيو وڃي ٿو، سائنس ۽ ٽيڪناالجي جي ھر ترقي ڪم جا ڪالڪ وڌائڻ ۽ استحصال ۾ واڌ جو سبب ال ِء

بڻجي ٿي.

اسان فقط اھو چاھيون ٿا ته چند امير ماڻھن جي خوشين ال ِء ھن غير منصفاڻي ۽ غير منطقي نظام

کي ھڪ منطقي منصوبابند معيشت ۾ تبديل ڪرڻ چاھيون ٿا جنھن جي ھر پيداوار انساني ضرورتن کي

پورو ڪرڻ الء ھجي.

هڪ حقيقي ڪميونسٽ انٽرنيشنل جي قيام ڏانهن وڌو!

ٽي ڏھاڪا اڳ، سوويت يونين جي ٽٽڻ جي موقعي تي، فرانسس فوڪوياما فاتح انداز ۾ تاريخ جي

جو اعالن ڪيو ھو. پر تاريخ مان ايترو آساني َء سان ڇوٽڪارو حاصل ڪرڻ ممڪن ڪونھي. وڌي پئي انھن دالل قسم جي بورجوا دانشورن جي پرواھ ڪرڻ بنا، ۽ ھاڻي تاريخ جو ڦيٿو 180 خاتمي اھا اڳتي

ڊگري مخالف طرف ھلڻ لڳو آھي.

سوويت يونين جو زوال بيشڪ ھڪ عظيم تاريخي حادثو ھو. پر مستقبل جو تاريخ دان لکندو ته

فقط ھڪ تمام وڏي تاريخي ڊرامي جو مھاڳ ھو. سرمائيداري َء جي آخري زوال جو ڊرامو. مٿي اھو

ڪيل سببن جي ڪري، موجوده بحران ڊگھو ٿيندو. ھڪ موضوعي دور جي غير موجودگي ۾، کان يا ڏھاڪن کان به وڌي سگھي ٿو. پر اھو سڪي جو فقط ھڪ پاسو آھي. اھو بحران ڊگھو ذڪر اھو سالن

پر ان جو مطلب اھو ناھي ته اھو پُرامن ۽ پُرسڪون ھوندو. ان جي ابتڙ، اسان جديد تاريخ جي ٿيندو

انتھائي بحران واري دور ۾ داخل ٿي ويا آھيون.

ھڪ کان پو ِء ٻيو ملڪ ھن بحران کان متاثر ٿيندو. پورھيت طبقي کي اقتدار تي قبضو ڪرڻ جا

ڪيترائي موقعا ملندا. تيزي َء سان ۽ اوچتو حالتون تبديل ٿينديون، ان وقت ڌماڪا ٿيندا جڏھن اسان کي جي گھٽ ۾ گھٽ اميد ھوندي. اسان کي تيار رھڻو پوندو. نوجوانن جي وسيع پرتن تي ڪميونزم جي ثابت ڪرڻ جي ھاڻي ڪا خاص ضرورت نه رھي آھي. اُھي اڳ ۾ ئي ڪميونسٽ ٿي چڪا انھن داغ بينر ڳولھي رھيا آھن، ھڪ اھڙي تنظيم ڳولھي رھيا آھن جنھن جو اصالح پسندي اھميت کي آھن. اھي ھڪ بي

۽ کاٻي ڌر جي ڀاڙيائپ واري موقعي پرستي َء سان ڪو به واسطو نه ھجي.

اسان کي انھن تائين پھچڻ ۽ انھن کي ڀرتي ڪرڻ ال ِء ھر ممڪن ڪوشش ڪرڻي پوندي. نئين

پارٽي ۽ نئين انٽرنيشنل جو اعالن به ان ڪوشش جو حصو آھي. اھا معروضي صورتحال جي گھرج

اھو ھڪ تمام ضروري ۽ تڪڙو فرض آھي جنھن ۾ غفلت نه ٿيڻ کپي. آھي.

ضرورت آھي ھڪ اھڙي پارٽي جي جيڪا لينن ۽ ٻين عظيم مارڪسي استادن جي نظرين تي

ھجي.ھڪ اھڙي بين االقواميت تي ٻڌل جيڪا ڪميونسٽ انٽرنيشنل جي پھرين پنجن سالن جي ٻڌل

پاليسين تي عمل ڪري .ھڪ تمام وڏي ذميداري َء جي مقابلي ۾ اسان تعداد ۾ ٿورڙا آھيون ۽ اسان ان

حوالي سان ڪنھن غلط فھمي جو شڪار به ناھيون. پر تاريخ ۾ ھر انقالبي تحريڪ شروع ۾ تمام ننڍي ۽

غير اھم لڳندي ھئي.

اسان کي تمام گھڻو اھم ڪم ڪرڻو آھي ۽ اسان کي اڳ ۾ ئي ان جو ميوو ملڻ شروع ٿي ويو آھي

سان وڌي رھيا آھيون

اسان ھاڻي تيزي َء

۽ تمام جلدي اسان ھڪ فيصالئتي مقام تي پھچي وينداسين.

ته اسان ھاڻي تاريخ جي وھڪرن ساڻ ترون پيا. سڀ کان وڌيڪ اھم اھو آھي تہ اسان وٽ نظريا آھن. لينن چيو ھو ته مارڪسزم انھي َء ڪري طاقتور آھي جو اھو سچ آھي. اھا حقيقت ڇاڪاڻ صحيح

اسان کي مستقبل بابت تمام گھڻو اعتماد ڏئي ٿي.

عظيم فرينچ يوٽوپيائي سوشلسٽ فوريئر سوشلزم جي تعريف ڪندي چيو ته اھو انساني نسل جي

صالحيتن کي حقيقت ۾ تبديل ڪرڻ جو ذريعو آھي. ڪميونزم جي دور ۾ انساني تاريخ ۾ پھريون ڀيرو

ھن وقت تائين بند پيل بلند ترين ثقافت جا دروازا عوام جي ال ِء کوليا ويندا. فن، موسيقي ۽ ثقافت اھڙي

ترقي ڪندا جھڙي دنيا اڳ ڪڏھن به نه ڏٺي ھوندي.

ھڪ نئين دنيا جڙندي جنھن ۾ زندگي َء کي نيون معنائون ملنديون. پھريون ڀيرو مرد ۽ عورت

مڪمل برابري َء جي بنياد تي انسانيت جي وقار تائين پھچندا. اھو انسانيت جو ھڪ عظيم ڇال ھوندو، جبر جي ماحول کان آزادي َء جي ماحول تائين. مردن ۽ عورتن کي سٺي زندگي ال ِء انسان کي نه آسمان

ڏسڻو پوندو ۽ نه ئي موت جو انتظار ڪرڻو پوندو. اھي ھڪ نئين دنيا جو مزو چکيندا جنھن ۾ جبر ۽ ناانصافي کان آزادي کانپو ِء زندگي کي ھڪ نئين مع ’ني ملندي .ھي اُھو شاندار مستقبل ڏانھن استحصال،

جنھن الء اسين جدوجھد ڪري رھيا آھيون: زمين تي ھڪڙو بھشت. آھي

اھو آھي ڪميونزم جي حقيقي مطلب .

اھو واحد مقصد آھي جنھن ال ِء وڙھي ۽ مري سگھجي ٿو.

اھو ئي سبب آھي ته اسين ڪميونسٽ آھيون !

اسان سڀني تي الزمي آھي ته ان فرض جو پورائو بنا ڪنھن جھجھڪ جي ڪيون، انھي يقين سان تي اھو

اسان ضرور ڪامياب ٿينداسين.

اسان جي جدوجھد جا نعرا ھيٺ ڏنل آھن:

سامراجي لٽيرا، مرده باد!

سرمائيداراڻي غالمي، مرده باد!

بينڪن ۽ سرمائيدارن جي خانگي ملڪيت جو خاتمو ڪيو وڃي!

ڪميونزم، زنده باد!

دنيا جا پورھيتو، ھڪ ٿي وڃو!

َوڌو!

ھڪ نئين بين االقواميت جي تعمير ڏانھن