◼️အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕ ရန္စတိုက္ခိုက္မႈကို ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ၾက

(၃.၁.၂၀၂၀) ေသာၾကာေန႔မနက္ေစ ာေစာမွာ ထရမ့္အစိုးရက ဘဝင္ရူးရူးၿပီး အီရန္စစ္ဗိုလ္ခ် ဳပ္ Qassem Soleimani ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့တယ္။ ဘတ္ဒက္ဒ္ေလဆိပ္မ ွာ အီရတ္ အရံတပ္ေခါင္းေဆာ င္ Abu Mahdi al-Mohandes ကိုလည္း သတ္ခဲ့တယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသတြင္း ပိုၿပီး မၿငိမ္မသက္ျဖစ္သ ြားေအာင္ အေမရိ ကန္ နယ္ခ်ဲ႕သမားက ထပ္ၿဂိဳဟ္ေမႊလို က္ျပန္ၿပီ။

[Source]

ထရမ့္က ေနာက္ထပ္ အီရန္ နဲ႔ အီရတ္ ေပါင္း ရွစ္ေယာက္ေတာင္ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ဒီတိုက္ခိုက္မႈက ို ခုခံကာ ကြယ္မႈအေနနဲ႔ ပံုေဖာ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီလုပ္ရပ္ဟာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပ ိုင္ တိုင္းျပည္ ၂ခုရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ို ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္ း ေကာက္ကာငင္ကာ သတ္ျဖတ္လိုက္ျခင ္းသာ ျဖစ္တယ္။ ကြန္းဂ ရက္ရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္ကို ေတာင္းခံမေနေတာ့ ဘဲ သတ္ျဖတ္လိုက္တာေ တာင္ ပါတယ္။ ေဒါနယ္ထရမ့္ အေျပာ အရေတာ့ Soleimani က မၾကာခင္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ သား ရာနဲ႔ခ်ီ သတ္ျဖတ္ဖို႔ စီစဥ္ေနတယ္။ ထရမ့္ရဲ႕ ဒီ စြပ္စြဲခ်က္ကို ေထာက္ခံေပးႏိုင္ တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ Soleimani က လက္ဘနန္၊ ဆီးရီး ယားနဲ႔ အီရတ္ က အီရန္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခ ံျပဳ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖ ြဲ႔ေတြဆီ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံ ုခဲ့တာရယ္၊ အဲဒီေနာက္ အီရန္က Ayatollah Khamenei ဆီ သြားေတြ႔ခဲ့တာရယ ္ပဲ ရွိတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ၿပီး အေမရိကန္ကို မၾကာခင္တိုက္ခို က္ေတာ့မယ္ ေျပာျခင္းဟာ လိုရာဆြဲ စြပ္စြဲ အပုပ္ခ်ျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။

ဒါ့အျပင္ Soleimani ဟာ ျပည္ပက အီရန္ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေသာ ကာကြယ္ေရး အထူးတပ္ဖြဲ႔ ထိပ္ပိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တေယာက္ျဖစ္တယ္။ ေျမျပင္က စစ္ဆင္ေရးသမား မဟုတ္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူ႔ကိုသတ္လိုက္တ ာဟာ (ထရမ့္ ေျပာသလို) မၾကာခင္ တိုက္ခိုက္မယ့္ အစီအစဥ္ကို ဘယ္နည္းနဲ႔မွ ဟန္႔တားႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အေမရိကန္ရဲ႕ ရန္စတိုက္ခိုက္မ ႈကို က်ဴးလြန္ၿပီးကာမ ွ တရားထူေထာင္ျပဖိ ု႔ လုပ္ေနသူေတြဟာ အီရတ္ကို ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္စီးသိမ္းပို က္ျခင္းကို ဆင္ေျခေပးကာကြယ္ ဖို႔ ဆဒမ္လက္ထဲ "လူေတြအစုလိုက္အ ျပံဳလိုက္ ေသေၾက ပ်က္စီး ေစႏိုင္ေသာ လက္နက္မ်ား" ရွိတယ္လို႔ အရွက္မဲ့စြာ လိမ္ခဲ့ၿပီး "ေလာေလာဆယ္ အႏၲရာယ္ၾကံဳရေတာ ့မယ္" ဆိုတဲ့ လမ္ၾကဳတ္ ဇာတ္ခင္းခဲ့သူေတ ြနဲ႔ အတူတူပဲ။

ထရမ့္တင္မကေသးဘူ း။ ကြန္းဂရက္အတြင္း က ရီပတ္ဘလစ္ကန္ အားလံုးနီးပါးနဲ ႔ ဒီမိုကရက္ေတြကပါ ဒီလုပ္ ၾကံသတ္ျဖတ္မႈကို ဆင္ေျခေပး ကာကြယ္ေနၾကတယ္။ Soleimani က အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား ၆၀၀ ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္ျခင္းရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္သူျဖစ ္ေၾကာင္း သူတို႔ဘက္က ဆင္ေျခကန္တယ္။ အေမရိကန္ က်ဴး ေက်ာ္ေရး တပ္ေတြကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိ ုက္ေနၾကတဲ့ ရွီးအ လက္နက္ကိုင္ တပ္ေတြကို Soleimani က ေထာက္ ခံအားေပးေနေၾကာင ္းေတာ့ တလံုးမွ မဟၾကဘူး။ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕က်ဴးေက်ာ ္ေရး စစ္တပ္ေတြေၾကာင္ ့ အီ ရတ္မွာ လူေပါင္း တသန္းခြဲေက်ာ္ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ ရတာကိုလည္း ထုတ္မေျပာၾကဘူး။ ဒါ့အျပင္ ရွီးအ လက္ နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔ေတြဟာ IS ကို တိုက္ခိုက္ရာမွာ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ တဖက္တည္း ရွိေနခဲ့တယ္။ တခ်ိဳ႕ တပ္ဖြဲ႔ေတြဆို အခုထိ အေမရိကန္စစ္တပ္န ဲ႔ အတူ ေရွ႕တန္းစစ္ေျမျ ပင္ကို ပို႔ခံေနရဆဲျဖစ္ တယ္။

အရွက္ကုန္ေအာင္မ ိုက္တဲ့ နယ္ခ်ဲ႕တိုက္ခို က္မႈ

Soleimani က အီရတ္၊ အီရန္ နဲ႔ လက္ဘနန္က ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈ ေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ရာမွာလ ည္း အဓိက လက္ သည္တေယာက္ျဖစ္ေၾ ကာင္း ထရမ့္က ဆိုထားတယ္။ Soleimani က လူထုလႈပ္ရွားမႈေ တြကို ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာ မွန္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆာင္းဒီ သက္ဦးဆံပိုင္ဘု ရင္၊ အစ္(ဇ္)ေရး အစိုးရတို႔နဲ႔ ဖက္လွဲတကင္းရွိ လွတဲ့ ထရမ့္အဖို႔ ဆႏၵျပလူထုရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးေတြကိ ု အေလးထားျခင္း လံုးဝမရွိတာေတာ့ ေသခ်ာ တယ္။ တကယ့္ေျမျပင္မွာ ေတာ့ အီရတ္လူထုက Tahrir ရင္ျပင္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ လုပ္ၾကံတိုက္ခို က္မႈကို ဆန္႔ က်င္ ရႈတ္ခ်ေနၾကၿပီ။

အေမရိကန္ရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈဟာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပ ိုင္ တိုင္းျပည္၂ခုကိ ု သူ႔ၾသဇာခံအျဖစ္ ေခါင္းလ်ွိဴဝင္လ ာ ေစဖို႔ အရွက္ကုန္ေအာင္ မိုက္မဲတဲ့ နယ္ခ်ဲ႕တိုက္ခို က္မႈသာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလုပ္ၾကံတိုက္ခ ိုက္မႈနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ ပိုင္းေဒသအတြင္း ေနာက္ထပ္ နယ္ခ်ဲ႕ရန္စတိုက ္ခိုက္မႈ မွန္သမ်ွကို အင္တိုက္အားတိုက ္ ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ် က္ ေရး လူတန္းစားအေျခခံ တိုက္ပြဲဝင္ေနသူ ေတြ၊ အလုပ္သမားသမဂၢေတ ြ၊ ေတာ္လွန္ေရးသမား ေတြ အားလံုးရဲ႕ တာဝန္ပဲ။ အေမရိကန္ တိုက္ခိုက္မႈေနာ က္ကြယ္က အက်ိဳးစီးပြားေတ ြကို က်ေနာ္တို႔ မာ့ခ္စ္ဝါဒီေတြက ဖြင့္ခ်ရ မယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕ ရန္စတိုက္ခိုက္ျ ခင္းဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသတြင္း ဆင္းရဲသား အဖိႏွိပ္ခံ လူတန္းစားေတြ အတိဒုကၡေရာက္ေနတ ဲ့ အေျခအေနကို ပိုေကာင္းလာေစဖိ ု႔ မဟုတ္ဘူး၊ အေနာက္တိုင္းက အလုပ္သမား လူ တန္းစား ဆင္းရဲသားေတြကို ကာကြယ္ဖို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ အရင္းရွင္လူတန္း စား ကြက္ကြက္ကေလးရဲ႕ အ က်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႔သက္သက ္သာ ျဖစ္တယ္။

ထရမ့္ ဒီလိုမိုက္မိုက္ ကန္းကန္း လုပ္ရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအခ်က္က (သူလုပ္ေနက်) ကိုယ္က်ိဳးစီးပြ ား ကာ ကြယ္ဖို႔ သက္သက္ပဲ ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အျပစ္ေပး အေရးယူဖို႔ စြဲခ်က္တင္ခံထား ရတဲ့ ထရမ့္ဟာ တျခား အေၾကာင္းအရာတခုဆ ီ အာရံုလႊဲပစ္ဖို႔ နဲ႔ သူ႔လူေတြ သူ႔ရန္သူေတြအျမင ္မွာ လက္ေတြ႔ ဇ ရွိတဲ့ေကာင္ အျဖစ္ လုပ္ျပဖို႔ အခုလို မိုက္မိုက္ကန္းက န္း ရန္စတိုက္ခိုက္လ ိုက္ျခင္းျဖစ္တယ ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လတုန္းက အီရန္ဟာ အေမရိကန္ ေမာင္းသူမဲ့ေလယာ ဥ္ကို ပစ္ခ်ခဲ့သလို စက္တင္ဘာလထဲမွာလ ည္း ေဆာင္းဒီ ေလာင္စာဆီစက္ရံု ေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ ္။ ဒီတုန္းက ကုပ္ေနခဲ့တဲ့ ထရမ့္ဟာ လက္ေတြ႔ ဇ ရွိေၾကာင္း နမူနာျပဖို႔ရာ အခုလို ရန္စတိုက္ခိုက္လ ိုက္တာ ျဖစ္တယ္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစ ြာ အရွက္ကြဲ အထိနာထားတဲ့ အေမရိကန္ စစ္တပ္ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ ျပန္သိဒၶိတင္ဖို ႔ စစ္ဘက္အာ ဏာပိုင္ေတြ၊ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြ က အီရန္နဲ႔ ျပႆနာမျဖစ္ျဖစ္ေ အာင္ ရန္စတိုက္ခိုက္တ ာမ်ိဳး လုပ္ဖို႔ ထရမ့္ ကို အတင္းအၾကပ္ ဖိအားေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီကေန႔ အုပ္စိုးသူလူတန္ းစားရဲ႕ အဓိက စရိုက္လကၡဏာလို ျဖစ္ေနတဲ့ အေျမာ္အျမင္ နည္းပါးမႈေၾကာင္ ့ နဂိုကတည္းက မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ေနတဲ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသ တြင္း မီးလ်ွံထဲ ေလာင္စာထပ္ေလာင္ းလိုက္သလို ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒီေတာ့ ေနာက္ဆံုးရလဒ္က ထရမ့္ အက်ိဳး ဒါမွ မဟုတ္ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕အက်ိဳးကိ ု မေဆာင္က်ဥ္းမွာေ တာ့ ေသခ်ာတယ္။

အီရတ္ကေန တပ္ျပန္ေခါက္ဖို ႔ အေမရိကန္ ဖိအားေပးခံေနၿပီ ။ အေမရိကန္ ေျခကုပ္စခန္းေတြ ကို ကာကြယ္ဖို႔ ေရွ႕တန္းက အေမရိကန္ အထူးတပ္ဖြဲ႔ေတြ ေနာက္ကိုျပန္ဆုတ ္ေနရတယ္။ အီရတ္ပါလီမန္ကလည ္း အေမရိ ကန္ေတြ အီရတ္ေျမကေန ထြက္ခြာဖို႔ ၂ႏိုင္ၾကား စစ္ေရးသေဘာတူညီခ ်က္ေတြ ဖ်က္သိမ္းပစ္ဖို ႔ရာ ေရွ႕တိုး လုပ္ ေဆာင္ေနၿပီ။ ဒီလိုဆက္လုပ္လာရ င္ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန ္ အထိနာေတာ့မယ္။

ေတာက္ေလ်ွာက္အရံ ႈးခ်ည္း ၾကံဳေနရတဲ့ ေလာင္းကစားသမားတ ေယာက္လို ထရမ့္ဟာလည္း ေလာင္းေၾကးကို ၂ဆတိုး ပံုေအာခ်ေနတယ္။ အီရန္က ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏ ွစ္ ေနရာေတြအပါအဝင္ ၅၂ ေနရာကို ဗံုးႀကဲ တိုက္ ခိုက္မယ္လို႔ ထရမ့္က ၿခိမ္းေျခာက္ထား တယ္။ အေမရိကန္ေတြကို အီရတ္ေျမက ေမာင္းထုတ္ဖို႔ အီရတ္ပါလီမန္ က ျပင္ဆင္လာတဲ့အခါ အီရတ္ကို အေရးယူပိတ္ဆို႔ၿ ပီး ပိုဒုကၡေရာက္ေအာ င္လုပ္မယ္လို႔ ထရမ့္က ႀကိမ္း၀ါး ထား တယ္။ အီရတ္ကို က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာ က္ျခင္းဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးန ဲ႔ ဒီမိုကေရစီကို အသက္သြင္းဖို႔ ျဖစ္ေၾကာင္း အ ေမရိကန္ အုပ္စိုးသူလူတန္ းစားက ဆိုတယ္။ ဒီလို ေၾကြးေၾကာ္ထားေပ မယ့္ အီရတ္ပါလီမန္ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေတြကို ေျဗာင္က်က် ဆန္႔က်င္ျခိမ္းေ ျခာက္ေနပါပေကာလာ း။ က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရ တာကေတာ့ ၀တ္လစ္စလစ္ အ ေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ပဲ။

Nancy Pelosi ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဒီမိုကရက္တခ်ိဳ႕ က ထရမ့္လုပ္ရပ္ကို ဆန္႔က်င္တယ္ဆိုတ ာ အမွန္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ အီရတ္မွာ က်င့္သံုးတဲ့ နယ္ခ်ဲ႕အေမရိကန္ ေပၚလစီကို ဆန္႔က်င္ၾကတာ မဟုတ္ဘူး၊ နယ္ခ်ဲ႕ေပၚလစီကိ ု “ဘယ္ လို အေကာင္အထည္ေဖာ္သ လဲ” ဆိုတဲ့အခ်က္ကို သူတို႔ဆန္႔က်င္ ေ၀ဖန္ေနျခင္းျဖစ ္တယ္။ အေမရိကန္ အရင္း ရွင္စနစ္ရဲ႕ “ႏူးညံ့ေသာ လက္” အျဖစ္ အၾကာခဏ ပံုေဖာ္ခံရတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတ ီဟာ အိုဘားမား သမၼတ သက္တမ္းအတြင္း ဗံုးႀကဲတိုက္ခို က္တာေတြ၊ ျပည္ပစစ္ဆင္ေရးေ တြ အေျမာက္အျမားကို ေစာင့္ၾကည့္ ၾကပ္မပ္ ေပးခဲ့ၾကတယ္။ ဒီမိုကရက္ေတြဟာလ ည္း နယ္ခ်ဲ႕ေပၚလစီ က်င့္သံုးရာမွာ ထရမ့္ထက္ မေလ်ာ့က်ေပဘူး။ ဒီမုိက ရက္ေတြ ေစာဒကတက္ေနၾကတာက ထရမ့္လုပ္ရပ္ေတြ ဟာ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို အက်ိဳးမျဖစ္ထြန္ းလို႔ သာျဖစ္တယ္။

ထဲရန္က အုပ္စိုးသူလူတန္ းစား ထြက္ေပါက္ရေစဖို ႔ ျဖစ္လာ

အေမရိကန္က အခုလို ရန္စတိုက္ခိုက္လ ိုက္တဲ့ျဖစ္စဥ္မ ွာ အီရန္ အုပ္စိုးသူလူတန္ းစားအဖို႔ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ သြား တာ ရွိႏိုင္တယ္။ Soleimani ဟာ အီရန္အစိုးရအဖြဲ ႔ရဲ႕ ထိပ္ပိုင္းပုဂၢိ ဳလ္တဦးျဖစ္ေပမယ ့္လည္း သူအသတ္ခံရတာ အီရန္ အုပ္စိုးသူလူတန္ းစားအဖို႔ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ ထြန္းသြားတာ ရွိတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လေတြကတင္ အီရန္နဲ႔ သူ႔ မဟာမိတ္ေတြျဖစ္တ ဲ့ အီရတ္၊ လက္ဘနန္တို႔မွာ ေတာ္လွန္ေရးသက္ေ ရာက္မႈအားႀကီးတဲ ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေ တြ လမ္းမေတြထက္ လွ်ံတက္လာခဲ့တယ္ ။ အထူးသျဖင့္ အီရတ္မွာ ‘ေအာက္တိုဘာေတာ္ လွန္ေရး’ လို႔ လူသိမ်ား တဲ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈႀ ကီးဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ထူေျပာမႈ၊ ဗ်ဴရိုကရက္ေတြ ျခစားမႈတို႔ကို ဦး တည္တိုက္ခဲ့သလို ႏိုင္ငံေတာ္ယႏၱယ ားအတြင္း အီရန္က ေနရာတကာ ၀င္ျခယ္လွယ္ေနတာ ကိုပါ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခဲ့တယ္။

လက္ဘနန္မွာလည္း စက္တင္ဘာက အစျပဳခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးလႈပ္ ရွားမႈေၾကာင့္ ဟစ္(ဇ္)ဘဲလာ ေခါင္းေဆာင္ တဲ့ အစိုးရဟာ အျပင္းအထန္ ဖိအားေပးခံေနရတယ ္။ လက္ဘနန္မွာေကာ အီရတ္မွာပါ အစိုးရေတြအေနနဲ႔ အေျခအေနကို တည္ၿငိမ္ေအာင္ ထိန္းထားႏိုင္ျခ င္း မရွိဘူး။ တကယ္လည္း Soleimani တေယာက္ အီရန္မဟာ မိတ္ေတြ၊ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ ္ေတြနဲ႔ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ ေရး အတူဆင္ႏႊဲႏိုင္ဖ ို႔ ေဘရက္(ထ္)၊ ဘန္ဒက္(ဒ္) နဲ႔ ထဲ ရန္တို႔ၾကား ပ်ာပ်ာေလာင္ေလာင ္နဲ႔ လူးလာေခါက္တံု႔ သြားလာလ်က္ရွိခဲ ့တယ္။

အီရန္ျပည္တြင္းမ ွာ အစိုးရက ေလာင္စာဆီ အမေတာ္ေၾကးေတြ ျဖတ္ေတာက္လိုက္ၿ ပီးတဲ့ေနာက္ ျပင္းထန္တဲ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေ တြ ၂ရက္ဆက္ေပၚခဲ့တာ ဘာၾကာေသးလို႔လဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏို၀င္ဘာလထဲကပဲ မဟုတ္လား။ ဒီလႈပ္ ရွားမႈေတြက စီးပြားေရးေတာင္ းဆိုခ်က္ေတြကေန အစိုးရျဖဳတ္ခ်ေရ း ေတာင္းဆိုခ်က္ေတ ြအထိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ခုန္ကူးသြားခဲ့တ ယ္။ သတင္းအေမွာင္ခ်ထ ားၿပီး ျပည္သူေပါင္း ၁၅၀၀ ထက္မနည္း သတ္ပစ္၊ ေထာင္ေပါင္းမ်ား စြာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ၊ ျပည္သူတေသာင္းကိ ု ဖမ္းစီးၿဖိဳခြဲခ ဲ့လို႔သာ အီရန္အစိုးရ ျပဳတ္မက်ခဲ့ျခင္ းျဖစ္တယ္။ အႏွစ္ ေလးဆယ္ သမိုင္းမွာ အစ္(စ္)လမ္းမစ္( ခ္)သမၼတႏိုင္ငံေ တာ္ကို အျပင္းထန္ဆံုး ထိုးႏွက္မႈေတြထဲ က တခုျဖစ္ခဲ့ တယ္။ အီရန္အစိုးရလည္း အေတာ္ေလး ယိုင္နဲ႔က်န္ခဲ့ တယ္။

အဲဒီကတည္းက အီရန္အစိုးရဘက္က တန္ျပန္လႈပ္ရွား မႈတခု ျပဳလုပ္ဖို႔ရာ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေပမ ယ့္ အရာမထင္ခဲ့ဘူး။ လူအနည္းအက်ဥ္းေလ ာက္ပဲ စုႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ Soleimani ဈာပနမွာေတာ့ လူေပါင္း သန္းနဲ႔ခ်ီ စုရံုးလာခဲ့ ၾကတယ္။ အီရတ္မွာလည္း အေမရိကန္လက္ခ်က္ ေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားရသူေတ ြ ဈာပနမွာ လူေပါင္း ငါးသိန္း ေလာက္ စုရံုးခဲ့ၾကတယ္။ ထရမ့္ရဲ႕ လုပ္ၾကံတိုက္ခို က္မႈေတြ၊ ေနာက္ထပ္ အၾကမ္းဖက္မယ့္ ျခိမ္းေျခာက္မႈေ တြ ေၾကာင့္ အီရန္အုပ္စုိးသူ လူတန္းစား ပိုအားေကာင္းလာေ စခဲ့တယ္၊ ေတာ္လွန္ေရးလႈပ္ ရွားမႈေတြကို အားေလ်ာ့ သြားေစႏိုင္တယ္။

အီရန္ေတြက ထိုးစစ္ဆင္ေတာ့မ ယ္။ အီရတ္ႏိုင္ငံေတာ ္ယႏၱယားကို ျခယ္လွယ္ႏိုင္ေရ း အေမရိကန္နဲ႔ အီရန္ ႏွစ္ ေပါင္းမ်ားစြာ အႀကိတ္အနယ္ တိုက္ပြဲ၀င္လာၾက တယ္။ အခု အီရတ္ေျမကေန အေမရိကန္ေတြ လံုး၀ထြက္ခြာ သြားေရး၊ အေမရိကန္စစ္တပ္ေ တြ ဖယ္ရွားပစ္ေရး၊ အစိုးရအဖြဲ႔အတြင ္းပါေနတဲ့ အေမရိကန္ အၾကံေပးအရာရွိ ေတြ မဟာမိတ္ေတြအားလံ ုးကို ဖယ္ရွားပစ္ေရး အီရန္က တရစပ္ တြန္းလုပ္ေနတယ္။ အာဖဂနစ္(စ္)တန္မ ွာ က်ဴးေက်ာ္တပ္စြဲ ထားတဲ့ အေမရိကန္ေတြ ထြက္ခြာေရးကိုလည ္း အီရန္က ဖိအားေပးေနတယ္။ တခ်ိန္တည္း မွာပဲ အီရန္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကားက ႏ်ဴးကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ကို လည္း ဖယ္ရွားပစ္လိုက္ ၿပီး ႏ်ဴကလီ ယား လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ေရးကို အစျပဳလာႏိုင္တယ္ ။

အေမရိကန္ဘက္က လုပ္ႏို္င္တာ သိပ္မရွိဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းအတြင္း စစ္ အေၾကာင္း ေျပာၾကတာ အေတာ္ မ်ားတယ္။ ဒါေပမယ့္ လတ္တေလာ အေျခအေနအရ အေမရိကန္အေနနဲ႔ အီရန္ကို က်ဴးေက်ာ္စစ္ ဆင္ႏိုင္ေခ် မရွိဘူး။ အေမရိကန္လူထုက စစ္ ပန္းလွၿပီ (အုပ္စိုးသူလူတန ္းစား က်ဴးေက်ာ္စစ္ေတြ ဆင္ႏႊဲခဲ့တဲ့ ဒဏ္ေတြ ခံ လာရလြန္းလို႔ လူထုမွာ ေျခကုန္လက္ပန္းက ်လွၿပီ)။ ဒါ့ေၾကာင့္ပဲ ၂၀၁၆ တုန္းက ထရမ့္ေရြးေကာက္ပ ြဲ မဲဆြယ္ ကတိ တခုဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း က အေမရိကန္စစ္တပ္ေ တြ ျပန္ရုတ္သိမ္းေရ း ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါ့အျပင္ အေမရိ ကန္ရဲ႕ တတိုင္းျပည္လံုး ဆိုင္ရာ အေၾကြးက ၂၃ထရီလ်ံေဒၚလာ အထက္ ရွိေနၿပီ။ ၅-၁၀ ထရီလ်ံေဒၚလာ ေလာက္ ကုန္က်မယ့္ စစ္ပြဲအသစ္ထပ္ဆင ္ႏႊဲဖို႔ ထရမ့္အစိုးရ စိတ္မကူးရဲပါဘူး ။ အေမရိကန္က ေနာက္ထပ္ စစ္ ပြဲႀကီးတပြဲ ဆင္ႏႊဲလိုက္ရင္ တခါမွ မၾကံဳဖူးခဲ့တဲ့ လူမႈဆိုင္ရာ၊ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ ရာ တန္ျပန္သက္ေရာက္ မႈေတြ ေပၚ ေပါက္လာလိမ့္မယ္ ။

အီရတ္ကို က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာ က္ခဲ့တာ ၁၇ႏွစ္ၾကာလာၿပီျ ဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ အီရတ္တင္မက၊ အာဖဂန္နစ္(စ္) တန္မွာပါ စစ္ရံႈးထားတယ္။ အီရန္ဟာ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင ္ ႏိုင္ဖို႔ခက္တဲ့ တိုင္းျပည္ျဖစ္တ ယ္။ အီရန္မွာ ေတာင္ တန္းေတြ ထူထပ္တယ္၊ အင္အားေတာင့္တင္ းၿပီး စစ္ပြဲမွာ ထုသားေပသားက်ထား တဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔ က်င္ေရး ျပင္းထန္တဲ့ လူထုရွိတယ္။ တာေ၀းပစ္ ဒံုးပ်ံေတြလည္း ပိုင္ဆိုင္ထားရံ ုမက၊ ေဒသတြင္းမွာ အီရန္ ၾသ ဇာခံေတြလည္းရွိေ သးတယ္၊ အေမရိကန္ စစ္စခန္းေတြကို ဘယ္ဘက္ကမဆို ၀င္စီးႏိုင္တယ္။ ကမၻာ့ေဈးကြက္ ဆီ ေလာင္စာဆီတင္ပို ႔ရာ လမ္းေၾကာင္းျဖစ္ တဲ့ Hormuz ေရလက္ၾကားကို အီရန္ဘက္က အခ်ိန္မေရြး ပိတ္ပစ္ လို႔ရတယ္။ ဒီလိုသာ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ၿပိဳကြဲလြယ္တဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရး အတြက္ ျပင္းထန္တဲ့ ထိုးႏွက္ခ်က္ျဖစ ္လိမ့္မယ္။

ဒီလိုအေျခအေနမွာ အီရန္ကို အေမရိကန္က က်ဴးေက်ာ္စစ္ဆင္ ႏႊဲဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏို္င္ဘူး။ ေနာက္ဆံုး အေမရိ ကန္ဘက္က ေလေၾကာင္းစစ္ဆင္ ေရးလုပ္ဖို႔ေတာင ္ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး၊ လုပ္ခဲ့ရင္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အတြင္း ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္ အေျခစိုက္စစ္စခန ္းေတြ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ေခ်မႈ န္းခံရမယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြက ဒီအခ်က္ကို သက္ေသထူေပးေနတယ္ ။ အေမရိကန္ရဲ႕ လက္ရွိအက်ိဳးစီး ပြားေတြကို က်ားကန္ ကာ ကြယ္ေပးထားဖို႔ ေနာက္ထပ္စစ္တပ္ေ တြ ထပ္ပုိ႔ေနေပမယ့္ ျပင္းထန္တဲ့ စစ္ဆင္ေရး ဆင္ႏႊဲႏိုင္ေလာက ္ေအာင္ ေတာ့ အားမေကာင္းလွဘူး ။ ထရမ့္ရဲ႕ မွန္းရခက္တဲ့ ရူးေၾကာင္ေၾကာင္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတ ြေၾကာင့္ စစ္ေရး ပြတ္တိုက္မႈေလးေ တြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္၊ ဒီလို ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္အဖို ႔ အင္မတန္ အႏၱ ရာယ္မ်ားလွတယ္၊ ဒီလိုအေျခအေနကို ေတာ္ရံုနဲ႔ အေရာက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူး။

နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ် က္ၾက

ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိ ုင္းအတြင္း ျဖစ္သြားတာေတြဟာ အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႕ စနစ္ အားခ်ိနဲ႔ေနျခင္ းကို ထင္ဟပ္ျပလိုက္တာ ပဲ။ အားေကာင္းေနလို႔ အခုလို လုပ္ႏိုင္တာ မဟုတ္ဘူး။ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕ေလာက္ အင္အားႀကီးမားတာ မရွိ ေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ႏိႈင္းရသေဘာအရဆိ ုရင္ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕လည္း တကယ္ အင္အားမေကာင္း ေတာ့ဘူး။ ဒီအခ်က္ကို ျဖစ္ရပ္ေတြက ရွင္းလင္း အတည္ျပဳသြားပါလိ မ့္မယ္။ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ေ အာက္ ပဋိပကၡ ေတြ တျဖည္းျဖည္း စုပံုလာၿပီး ငလ်င္အေနနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္လာသလို ထရမ့္ရဲ႕ မွန္းရခက္တဲ့ ရူးေၾကာင္ေၾကာင္ လုပ္ရပ္ေတြက အေရွ႕အလယ္ပိုင္း မွာ ျဖစ္ေပၚလာေနတဲ့ အင္အားမွ်ေျခအသစ ္ကို ဆြဲထုတ္ျပလိမ့္မ ယ္။ ဒီအင္ အားမွ်ေျခအသစ္မွ ာ အေမရိကန္ နယ္ခ်ဲ႕က မမႈေလာက္တဲ့ ေနရာကသာ ပါ၀င္ႏိုင္လိမ့္ မယ္။ ဒီလိုေျပာလို႔ ေဒသ တြင္းက လူထုအဖို႔ ပိုတိုးတက္ေကာင္ းမြန္တဲ့ အေျခအေနေတြ ရလာမယ္ မဆိုလိုဘူး၊ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္မႈ ရွိ လာမယ္ မေျပာဘူး။

က်ေနာ္တို႔အလုပ္ က နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ် က္ဖို႔ပဲ။ လူထုကို ေသြးစုပ္ ျခယ္လွယ္ၿပီး ဒုကၡမ်ိဳးစံုေပး ကာ စစ္ေတြဆင္ႏႊဲေနတ ဲ့ ပုပ္သိုးေနေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အစို းရယႏၱယားကို ျဖဳတ္ခ်ပစ္ၿပီး၊ အရင္းရွင္စနစ္ကိ ု ၿဖိဳခ်ပစ္မွ သာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးန ဲ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္ းေရးကို အာမခံႏိုင္မယ္။

စူးရွလင္း (ျမန္မာျပန္သည္)